नानिचा याः

राजेन मानन्धर

थौं सुथं निसें पुनां काजिया मन चंचं धाः — थौं नानिचायाः । सुथय् च्या त्वनेधुनेवं पुनां काजि बाकूुगु न्हाय्कं, ब्लेड, रेजर व ख्वल्चाय् लः ज्वनाः कःसिइ वन । लुमुगु निबालय् जँ पनाः बाकू अपाय् न्हाय्कं धंकल, ख्वल्चां लः भचा कयाः न्यतालय्, मन्चाय् ब्वब्वस्यात अले रेजरय् ब्लेड स्वथनाः न्यतालय् झ्वय्झ्वय्पिल, ख्वाँय् ख्वाँय् सःवयेक । वया न्हाय् हिइसे च्वन, मिखां ख्वबिहे ल्ह्वइथें च्वन । वाकुछिनाः निकः स्वकः तक सहयात, अले कथुंनिसें वया तं म्हुतु जुयाः पिहाँ वल, “आया, गपाय्चकं स्याःगु । वया मांया छ्यं । थौं छकः ला गाइतिनि धयां गन गाइ । सहयाये मफुत । छु यायेगु आः ।”

हानं लः तयाः प्याकल । न्हाय्कनय् छकः थःत तुं तुंक स्वत । “का स्याःसा थ स्या । गन आः मेगु बिलेत सिलेत न्याः वनेगु । थथे हे का जि, हुँ । न्हापा न्हापा ख्वसार्नी माइलाचिया नं थथे मज्वःगु बिलेतं दारि खाइगु हँ । आः ला वया ध्यबा तयेथाय् मदयाः लःतयेगु त्यांकिइ न्हापं ध्यबा चाङ चाङ हँ । जिगु नं ला छाय् दिन मवइ, द्यवं बिलधाःसा,” स्याःगु ल्वःमंकेत भुनुभुनु हाहां दारि खायेगु सिधयेकल वं ।

बान्हि बिइ धुंकाः व याकःचा टिभी स्वयाच्वन । समाचारबाचिकां धयाच्वन — मन्त्री परिषद्या ल्याः २१ थ्यन । समाचारय् मेमेपिं मन्त्रीत तःगु स्वयाः वया नुगः मुल । रिमोट कन्ट्रोलर म्हुतुइ दिकाः याकःचा भुनुभुनु हालाच्वन । “वाह । क्या गजब । फल्ना नं मन्त्री, धिस्का नं मन्त्री । ओहो व ला उर्जा मन्त्री७तिस लोड सेडिङ हइम्ह७तिस का व ला झन् रक्षा मन्त्री, झीगु रक्षा याइम्ह । न्हापा न्हापा जूसा जकं कुमारी माजुं रक्षा याइका । आः ला थ्व हे का झी सकसिगु रक्षा याइम्ह । बहनी थ्व नं वइगु जुइ नि, कुमारी माजु याथाय् सिन्हः तिइत । मवसें गाइ ला, न्हासं चुयाः वइ । वयात रक्षा यायेगु शक्ति बिइम्ह ला कुमारी माजु । का थ्व नं ला७तिस थ्व ला थगुने तिनि हुँकन धल्क्वय् बालं च्वनावंम्ह मखुला, अबलय् बिद्यार्थी नेता धकाः धयाजूपिं मस्त थौं मन्त्री । प्रजातन्त्र ला थुमित धकाः वल नि । जुकि ह्याकुला जुकि, छिमिगु हे खः ।”

गनं छु तं वल थें मसिउ मिं पूम्हस्यांथें काचाक्क रिमोट वांछ्वल । भचां जक झ्यालय्या न्हाय्कनय् मलाः, झ्याः फलय् च्वंगु इस्तिलया गिलास रिमोटं कयाः त्वंग्रांक कुतुंवन, पलख गुल्ल चाःहिलाः थसःपाःवन । ब्यातरि लिहाँ वःगु रिमोट झ्याःक्वय् थसः पानाच्वन ।

काचाकचां तलय् भुतुतिइ च्वंम्ह कुहाँ वल । भाःतयागु ल्हाःतिइ च्वंम्ह खा ब्वयावंबलय्सिगु ख्वाः खनाः कलातं फुकं थुल । “का का का । छु जुल ? जि ला पिनें आपां जक कयेका हलला धकाः म्हय् जिउ हे मन्त का । छुकिया तं थ्व ? सुयागु तं सुयात दिकादियागु७तिस अथे नें वँय् चाः वः थें वयेके धैगु दइला? झाः वँय् । ”

भाःतम्हं कलाःम्हसित लिसः ला बिइ भाः मखं तर मिखां ज्वय्पियाः स्वत । वया मिखां धयाच्वन, छं छु सिउ, जिं ला सिइके मफया च्वन थन । कलाःम्ह हालां खइख्वाः मवः भनं कपालय् ल्हाःतयाः थाहां वन ।

छुं मजूथें च्वंक टिभी याकःचा हालाच्वन — सहमतिया सरकार दयेकाः इलय् हे संविधान हयेगु प्रधान मन्त्रीं प्रतिवद्धता प्वंका दिल । वयात न्यना हे च्वने मास्ति मवल । जुरुक्क दनाः तुति बस्वात । अले नापलाक्वसित जुके थें ध्यागा ध्यागा पलाः छिनाः तलय् वन ।

“ग्व? जिगु इस्तकोट गन दु ?” वं लाखय् खानाः न्यन ।

“क्या फसादम्ह मिजं ल्याः । जिं घय्पुना तयागु दुला? स्वयादिसँ ले कुने क्वथाय् । नकिमय् खानादियागु मखुला छिं हे ?” लिसःया पलेसा न्ह्यसः जकं ताये दत, “अले थबाय्तिइ गन झाये त्यना ले, थन थपाय् रास जोरेयाकाः । म्वाल थौं थन हे दिसँ । म्ह्याय् नं वइन जुइ ।”

“दे । मदयेक मगाः धकाः आमु भ्वय् भी नयाच्वने का जि । थौंं नानिचा याः धयागु मसिउ ला७तिस जात्रा स्वःवनेत्यना का जि । वन ।”

पुनां साहु चप्पलचा फाताफाता सःवयेकाः गल्लीं सुतुक्क पिहाँ वन । चिकंमुली पिमचःनिबलय् खल्तीया मोबाइलं म्ये हाल — ह्याँगु भूमिइ अष्टमण्डल...।

“बायः, गन७तिस झन् थौं भ्वय् नयेत धकाः याकनं कलेजं लिहाँ वयाःला बाः ला ताप का । थन मांया छु छु ज्वरेयाना च्वन याकःचा । नइपिं धाःसा सुं मदु । बरु झी थौं छेँय् हे पिकनिक...”

वं थुइकल, “थौं जि जात्रा स्वःवयाच्वनागु का । थौं नानिचायाः धइगु मसिउ ला छं ?”

“नानिचा याः७तिस अथे धइगु छु ले बाः ? थः थः जक वनी, जिमित यंकीमखु गबलें अले गनं सिइले ?”

“आः छन्त थ्व ताये मदूगु फोनं छु कनेगु ? अय्सां न्य । न्हापान्हापा छम्ह जुजुया किलागलय् सापहे ययेका तःम्ह मिसा छम्ह दु हँ । अले वयात लय्तायेकेत जुजुं थुखे नं छकः द्यःसालेगु न्यायेकूगु हँ । थुल ला ?”

“ओहोसा । अथे यःम्ह मिसा छम्ह दत धायेवं जात्रा नं न्ह्याःन्ह्याःथाय् यंके जिउला बाः ? जुजु जुइपिनिला क्या मोज का । वला थौकन्हय् मिजंतय्सं मिस्तय्त क्यनेत मोटरसाइकल स्टन्ट यायेथें जुल का । जितः नं सुं जुजुं ययेकूसा झीथाय् नं द्यः हइला बाः ?”

“झ्वकमनीम्ह । हइका मदयेक मगाः धकाः । आः झी जुजु जिजु ला मदयेधुंकल । ययेकूगु सा ला जिउगु नि छन्त नं । निन्हु जक तयाहःसां झीपिं मालामाल जुइगु नि,” धाधां मोबाइलय् सः तायेमन्त ।

बापु यानाः च्यकातःगु सुरस ज्वनाः पुनां काजि सरासर अतको नारांद्यःयाथाय् वन । अन फलेचाय् वयाः त्वाःया पासापिं पियाच्वन । ख्याः यायां उमिगु पलाः मरुइ पाखे न्ह्यात ।

लाय्कूया तामझाम हे मेगु । बँय् पलाःतयेथाय् मदु । ग्वाछिम्वः गल्लि छुगुलिं मोटरसाइकल पार्किङ याकीपिन्सं न्यानातयेधुंकल । अन हे मोटरसाइकल पार्किङ, अन हे साइकलय् तयाः केरा मियाच्वन, बँय् चाइनिज टर्च मियाच्वन, गनं पानीपुरी व चटपटे, गनं मम व सेकुवा, अन हे फोहरया द्वँ, छु छु छु छु । वयाच्वंपिं उतिकं वनाच्वंपिं उतिकं । हाकुगु लं, तुयगु सुरुवाः, म्हासुगु परसि, ह्याउँगु स्कर्ट — बागमति खुसि स्वःसा स्वये हे म्वाः । गुलिं धितुधिनाः वयाच्वन, गुलिं ल्याय्म्ह, ल्यासे प्यप्यपुंक घय्पुनाः न्यासिजुयाच्वन । जात्राया दुने मेगु जात्रा । अन मिखा जक दुसा मखनीगु छुंमदु । हाकुपिं, तुयुपिं, मिखा चिग्वःपि,ं न्हाय्तःहाकःपिं ।

न्हिनय् हे थःथःगु छेँय् भचा भचा जात्रा न्यायेधुंकूलिं उपिं नं कम मजू । भचा मेपिन्सं घ्वात, भचा उमिसं घ्वात । घ्वाइपिनि नं न्हइपुस च्वं , घ्वाकीपिनि नं न्हयइपुसेच्वं । हरेक मनू अन थः स्वयम् हे जात्रा जूगुलिं अन जात्रा माः वने सुयां म्वाः ।

द्यः लित हयेगु ज्या जुयाच्वन । म्वः म्वः मनूत दुथासं गनय्द्य, भैरःद्यः व कुमारी या खः बिज्याकल । जिन्दगीइ गबलें घःचाःदूगु गाडिइ च्वने मखंपिं थें मनूत त्यतुत्यलाः खतय् च्वनाच्वन । उमिगु शान अन हे दु — खतय् च्वनाः थःत सायेकेगु, मानौं अन च्वनाः ध्यबा पुलेम्वाःपिं च्यःतय्त सायेकेखनकि उपिं स्वय्म द्यः हे जुइगु । खिउँसे च्वंगुलिं मनूत चाइनिज इमर्जेन्सी मत हयाः द्यःया ख्वाः खनेदयेका च्वन । थज्याःथाय् पृथ्वी नारायणया बाज्या हे वःसां सुं लिचिली मखु, नेवाःतय्गु जात्रा खः थ्व ।

कुमारी छेँया न्ह्यःने द्यःखः दित । कुमारी द्यः कुहाँ बिज्याःगु दर्शन यायेत छथ्वः मनूत दिकातःगु खःया चाकःलिं पियाच्वन । सद्धाया प्रदर्शन जुयाच्वन, गुलिस्यां ल्हाः बिन्तियानाच्वन, गुलिं भुनुभुनु हालाः तुतः ब्वानाच्वन, गुलिस्यां जाकिं पुज्याना छ्वत, गुलिस्यां चानचुन ध्यबां कयेकाछ्वत ।

अचानक अनया वातावरण हे पाना वल । ४६सालया वा ६३सालया आन्दोलन त्यलेत पुलिसतय्सं सिठी पुयाहःथें, थःगु छ्वबुँइ सा वल धकाः ख्याय्त कथि ज्वनाः लिनाहःथें अनं वः थनं वः मदयेक सलंसः पुलिसत वयाः बसन्तपू घेरेयाःवल । कफ्र्यू जकं जुइन ला धकाः मनूतय् म्हय् जिउ मन्त । का का का का । वल वल । मजिल थन । धैगु गाइँगुइँ न्यनेदत । निसःत्या दँ न्ह्यः हे त्यका कयातयेधुंकूगु देय् त्याकेत हानं सु पृथ्वी नारायण शाह वल थन७तिस त्वाःल्हानातये धुंकूगु न्हाय् हानं सुनां त्वाःल्हाइगु जुल आः?

४६साल निसें पुलिसया सिठी व उमिगु कथिया सः वल कि थुनां थुनां चुइक बिसिउँ वनाच्वंपिं मनूतय्त आसे धाये मलात । गनं वल सु वल हे मसिउनिबलय् अन मनूत लिचिला वन । गुलि तयार झी बिसिउँ वनेत न्ह्याबलें, न्ह्याथासं । गनतक बिसिउँ वनेगु झी७तिस जुद्धसमशेरया सालिक निसें कुमारी छेँन्ह्यःनेतक लाछि खिचा तक नं खने मदयेधुंकल । थुखे महाद्यः पार्वती क्वसःगु द्यःगलय् तकं मनूत मतल । मनूतय्गु हुलय् पुलिसतय्गु छाःगु ल्हाःया क्वत्यलाया वा गात ।

“याकनं या धया, थन । सबारी जुइन । थन सुं हे च्वनेदइमखु,” हालाहल न्ह्याय् फ्याफःपिं पुलिसत अले न्हाय्च्वामुपिं पुलिसत नं । अन न्ह्यःने वयाच्वंपिं मनूत सुं आन्दोलनय् वःपिं थें नं मच्वं । जिमित घ्वंघ्वं स्याकीम्ह जुजु हे माः धकाः सुलाः सुलाः पर्चा ह्वलाच्वंपिं नं मदु थौं । अय्सां छाय् ले थ्व पुलिसत दुगुचिया बथानय् क्वब्वाःवःम्ह धुँथें ?”

“सबारी जुइत्यंगु दु धाःगु मताःला ? याकनं थ्व थाय् खाली यानाबिउ” तुयुगु टिसर्ट फिनातःपिं स्वयंसेवकत नं ह्वासाह्वासा नवयेक हालाः छम्हछम्हसित घ्वातूघ्वाना छ्वल । दागादुगुया हे स्थिति वइगु अवस्था जुल । तर दक्व नेवाःत ला लात । का का धाधां द्यः क्वबिमज्यानिबलय् हे मैदान त्वना वन ।

पुनां काजि छखे, वया पासापिं मेखे । दक्व चिचाःमिचाःदन । आः धाःसा धाथेंगु जात्रा शुरु जुइन । युनेस्कों विश्व सम्पदा धयातःगु दरवार क्षेत्रय् करोडौं वंगु थःगु ख्वाः हे खनेदइथें चुलुगु गाडीत लस्कर जुयाः वल । न्हिछि तक द्वःछि मनूतय्त छम्ह पुलिसया पहरा मदु, आः छम्ह मनूयात द्वछिम्ह पुलिसया पहरा । अन नाय्खिं, धिमय् धाः व भुस्याःया सः तायेमन्त । मसांथें शान्त जुल । शायद थ्व हे जुइ शान्ति धइगु — ततःधंपिं मनूतय्गु न्हाय्पनय् नयेपित्यात, म्हय् वसःमन्त धैगु ख्वखना सः मदुगु हे शान्ति मखुला झीथाय्७तिस

सुुुसु वल छाय् वल ला वं मसिउ तर घर्म निरपेक्ष नेपाःया न्हापांम्ह राष्ट्रपति धाःसा पक्कां सबारी जूगु खः, पुनां काजि हुलय् बकुलाः गःपः यानाः स्वयाच्वन । म्हसिउ वं नं नेतात तम्ह निम्ह । गुगुं इलय् वं नं नेतातय् लिउलिउ वनेगु अनुभव यानातःगु दु । राजनीति मथूपिं मनूत धकाः लँय् ध्वदक्वसित न्वानाच्वनी वं ।

“का प्रभु, छलपोल हे खः जिमि रक्षक । स्यायेसां स्यानाबिज्याहुँ म्वाकेसां म्वाकाबिज्याहुँ ।” थथे धाधां व पुलिंचुल, तुति काचाक्क ज्वन, घ्वंस्यानाः खिचां फ्येथे मे ततःहाकःयेक पिकानाः तुतिइ मज्जां फ्यल ।

व भुनुभुनु हालां च्वन, “का, गय्जक साःगु थ्व । मगाःनि प्रभु मगाःनि । गाहे मगाःनि धया । आसे । छःपिनिगु लाकां फ्येदयाः जि धन्य जुल । म्वाः छता धयाबिज्याये मते । छिगु मोजा नं गुलि जक बास वःगु, गुनकेरा स्वांथें । ओहो आमु तुतिया पतिंचा कापिइ च्वंगु खिति ला झन् हे साः, माइला साहुया पसलय् मार्पा न्यायेबलय् फ्वसावइगु मनबउ थें । मगाःनि प्रभु मगाःनि । आसे आसे, प्रभु आसे । जिमिगु धर्म नं छलपोल, कर्म नं छलपोल । यःसा जिमि म्ह्याय् छम्ह नं कयाबिज्याहुँ । मगाःसा कलाः हे नं कयाबिज्याहुँ । तर तुति त्वःति छता धयाबिज्याये मते । छलपोलया तुति फ्ययेगु सौभाग्य थ्व जन्मय् जितः हानं दइला मदइला मसिउ ।”

जःखः दनाच्वंपिं छकलं हे चकमन्न जुल । द्यःवःम्ह थें हूवःम्हथें वं मिखा तिसिनाः लाकां, तुति फ्यया हे च्वन । निपा ल्हातिं कसिक्क ज्वनातःगु तुति वं त्वहे मत्वःतू । स्वयाच्वंपिं मनूत न्हिले नं मछाः ख्वये नं मछाः । पुलिसत नं ज्यःथें ।

“का, का । से से छु यानागु थ्व ?” थःगु खिख्वंथाःगु तुति फ्ययेकाः आनन्द कयाच्वंम्ह व नानिचायाः स्वःवःम्ह भरिया मेपिन्सं धाइ धकाः मं मदु मं मदु पुनां साहुया छ्यं चिइकाः मछाः पहलं हालाहल ।

Published in Naali....