Friday, May 2, 2014

अजन्तायात नापलाःबलय्

chGtfoft gfknfMano\

/fh]g dfgGw/

y]/afb a'l4i6 Ps]bdLkfv]+ lhlk+ y]/jfb :gftsf]Q/of ljBfyL{lk+ lrs'nfof labf nfsfM @)!$ hgj/L !! zlgaf/ s'Gx' n'lDagLlg;]+ ef/tof chGtf, Pnf]/f j d]d]u' af}4:yno\ jg]u' GofMu' vM, Yo+dYo+ kLDx . t/ plsO lhlk+ :jDx – lh, ljdnf j lag' – wfM;f ;'yo\ sn]h+ l/he{ ofgftofu' a;o\ jg] dvgfM yg sn+lsO gfO6a;of ;xf/f sofM jgf .

)))

cfOtaf/ ;'yo\ bSjl;t n'lDagLO gfknfgfM dfofb]jL BMuM rfMlxnf . v;' dt+lg, t/ n'lDagL nf n'lDagL x] h'n . VjfpF;f+ rs+, tfMGjM;f+ rs+ . k'v'lnO dfofb]jL BMuMof lsrM lkm/lkm/ ;gfRjg .

lhldu' n'lDagL af}4 ljZj ljBfno Yo+ano\ !)=#) h'n . tfMGjofM rMlt gfM gfM h'ofRjg . lel; 8f= lq/Tg dfgGw/, 8Lg eb|/Tg jh|frfo{ j SofDk; k|d'v OGb| sfkm\n] gfknfo] vg . ljZjljBfnoof jt{dfg cj:yfof hfgsf/L bt .

a;+ lhldt ;Ldf kfl/ o+sflan . xk xk tfMGjn . sft'sfMu' eL8 lrOsfM uf]/vk'/of :6]zgo\ Yo+ano\ ;lgnof %=#) x] h'n .

OtMldtM sgfRjgfano\ d';'tt+ /]n Ajft, lhldt g+ Ajfsn . ug Rjg] ug Rjg] . dg"t c;+of ahfMy]+ . £jft'dt' £jfo]u' TjMt"u' dv' . aNn yMu' yfo\ n'Osf . km\ot'O ts+ dl5+u' /]nof 5tof Sjo\ . dl5gf g+ Rjg, GXoOk';] g+ Rjg .

)))

;f]daf/ ;'y h'n . ;'yof ln;]+ xnrn, xnrn ln;]+ vFof l;nl;nf . YjMrf YjMrf, vf;v'; . yMu' af}4 ;dfhof vF, le+u' vF dle+u' vF . ufGwLof :jDx dfsMof afv+ NjMd+u' nf dv'  t/ cg cHofMu' vF h'of x] Rjg . t5\ofgfM wfo]u' cfF6 ;'ofu'+ db', dl;plk+ ;'+ db' .

lhldu' k'rno\ lgDxKoDx TjMtfM bsno\ Sjsfln lh x] h'O, Hofylhly lklgu' NofM oSj . pld ln;] rfMlxn]u'of kmfObf – hLjg :jo] vgL, hLjg Gog]vgL, hLjgof ;jfM sfo]vgL .

pQd bfO, v'k VofM ofo]dfM, bSjl;t Go+sn, ælDxuM /]n GXofMano\ nf e'vfo\ Ajn wsfM Rjgf sf .Æ

lGxl5 lat, wfwf+ lvpF;] Rjgfjn . axgLl;of !) ah] h'Ow'+sn lhldt hnufFjof :6]zgo\ TjMtfM /]n j+ano\ . tfMGjMu' Rjgf+ Rjg]dlhp . lhldt e/fo\UjMu' a; 5uM lkofRjg . a;of VjfM v+ano\ Tofg'u'ltg'u' bSj ng . lhld nf cg x] lnSs;+ Rjg]u' h'O wsfM Rjgfu' . a; nf j+u' jg+, ug ug . zx/oft lnpg] TjMtfM lhlk+ Rjg]u' yfo\ dfMh'of . dxf/fi6« ko{6g lgudof yMu' u]i6xfp;o\ Yo+ano\ afrfOno\ h'Og . /]nof @* 306fof ofqf 5' Tofg'O, Yj dvdnof nf;fo\ Tofg'n .

)))

d+unaf/ ;'y Gxfkf+ æcNnfx xf] csa/Æof dfOlsª\u+ ofgfM GXoM :og . aNn aNn jMu' GXoM g+ lnxfF jg, t+rfofM . Xoo]s]u' uo\ < gfO6 a;o\ dufMu' GXoM, /]no\ djMu' GXoM yg jo]s]u' wsfM Rjgfu', 3f/f/f/f b'g .

g' g' wfwf+ (=#) h'a a; GXofMano\ . oSj tfkfM dh" xF yg+ . af3f} lt lnkf lhlk+ chGtf u'kmf b'xfFjg]u' yf;o\\ Yog . b'xfF jgls sfrfSs lkxfF jo] vgLdv' . b'g] GXok'of hs GXoOk'O, KjfMof oOdv' . pls+ cfM x] gofjg]dfnL . lhlk+ cgRj+u' chGtf /]:6'/fG6o\ jgf . lkofM x] gofjgf . 

tfkfs+ u'F y]+ 5' y]+ vg]j+ k'nf+Dx kf;f lhu' n'dlGtof vfkf 3f/f3f/f ofMjn – gfk+ k|df0fkq AjgfDx k|zfGt >]i7 . lhtM y'Osf RjgLu', ;+;f/of snf y'Os]u' vM;f chGtf j Pnf]/fof u'kmf 5sM d:j;]+ dufM xF . j+ dToj+ ;+;f/ TjMtf jg . Yj 5tf vF oSj lhu' Gxfo\kgo\ cfM g+ YjofRj+u' b' .

lh+ cg Rj+u' u'kmf bo]sftMu' NjxFoft kfn+kfM :jofRjgf, lyofRjgf, lkQ'lkofRjgf . NjxFy]+ 5fgfM g+ u'ln gfO;]Rj+ . NjxFto\ Hofg bOu' vM;f nf ;d:t ef/tjif{ j lxdfnoof NjxFt g+ chGtfy]+ lGxnfRjg]dfMu' lg, Kofv+ Nx'ofRjg]dfMu' lg . pls+ lh+ wof, ;[li6 NjxF dv', NjxFto\ Hofg n'Os]u' vM .

af+nfMu' nf af+nfMu' x] vM . oDx:of+ oy] ywf . d5fM dh" lh cfM oDxl;t oMDx wfo] . oMu' on sf, 5' ofo]lhp cfM . t/ lhu' dg+ ug+ ug+ lhtM t'+ AjMlaofRjg . lh Gx"Dx hf]uL . lhu' Dxo\ gsltlg gsltlg a'nfu' kl/olQof gf} h'O Yj . uy] af+nfO< af}4to\;+ ykfo\lh ;'Gb/ ;'Gb/ u'kmfto\u' sNkgf x] g+ uy] ofO< 5fo\ ofO< clgTo dv'nf Yj ;+;f/ <

wfy]+ u'ln lat h'O Yj NjxFoft chGtf bo]s]t < O{zfk"j{ lgu"u' ztfAbL lg;]+ yg u'kmf bo]s]u' Hof GXofMu' vM;f Yj $))–^%) O{:jL ts yg u'kmf bo]s]u' Hof GXofgf+ Rjg . cy] wOu' Yo+ dYo+ Rof;M bF tSs cHofMu' cgsG6f/ yf;o\ nfMu' Yj x] NjxFto\ Hofg yg]u' Hof h'ofRjg, h'ofRjg . UjMDx:of+ oft h'O, UjMDx:of Nxfto\ stfd+ 3fM nft h'O, UjMDxl;t NjxFt+ Nxft h'O, 5Dx chGtfoft chGtf bo]s]t . chGtf gfk nfgfM ltlg l;n, chGtf bo]s] u'ln yfs' . cy] h'ofM chGtf GXoMg]nfMyfo\ Wjb'Odv', jOt gfknfo]t chGtfo\ x] jg]dfM . yMu' hs af+nfMu' vgLlk+ emL g]jfM snfsf/to\;+ Yj v+u' h";f yMu' Gxfo\ tMk' ofgfRjg]t lgsM larfM ofOu' h'O . lhtM g]jfMsnfsf/to\t chGtf Sog]o+s]y]+, jf chGtfoft g]jfM snfsf/to\yfo\ Ajo]o+s]y]+ h'ofjn .

uy] yHofMu' af}4 hutof hs dv' ;Dk"0f{ ljZjof dfgj ;Eotfof x] dfks h'Okm"u' Yj u'kmf ;n+;M bFts dg"to\u' ldvf+ tfkfgfRjg h'O < ;g\ !*!(o\ hf]g :dLy gf+Dx la|l6z clkm;/of ldvfo\ Yj dnfMu' h";f cfM ts g+ Yj cuDo x] h'ofRjgLu' h'O, dg"t yMu' ;Eotfof Yj knfMlr+of hfgsf/L ts g+ sfo]d+vsfM Rjg]dfnLu' h'O .

axgL * ah] h'Og lhldt lhldu' a;+ xf]6n a]+s6]Zj/ ts Yo+s] xMano\ . VjLbFof pd]/ Yog]w'+s"Dx ljBflbbL nf lem+v'bFof a}+zo\ s'xfF emfofRjg – ldvfoft x] ljZjf; dh'Osy+ jo\sn+ nf xfs'dtfl;, xfs'u' x] ld;f n+, Gxfo\kog\ dfsMl;, 5\ogo\ Gofk'l;vM tofM cjtf/ x] sofemn vgL . ;dfM ofgflaofRj+Dx clgtf lbbL . Sjyfo\ jof+ lhtM GXon+ Nxft . Tj x] dTjMt" . bSj+ jg vgL ljBflbbLof Kofv+ :jo]t sl;O . lhtM hs GXon+ Bfsn .

                     )))

a'4k'hf w'+sfM £oMrfs';+Nx"of xfDjMUjf/f GXoofM z'?h"n lhldu' a'waf/of lb+ . GXofyfo\ j+;f+ GXofyfo\ Rj+;f+ dtgLu' 5]Fof dltgf, tlhnlhof Xof+ucf]e/ .

u'tf Ono\ a; GXoft, Pnf]/f jg] wsfM . rfsMln+ lrrL hfMu' kxf8 . km]tf lrgftMlk+ ldh+t j a'sf{+ e'gftMlk+ ld:t hs nF 5Dx lgDx vg]b', dv';f nF ;'g;fg . tfMGjM, ;u{M g+ t'lttflt em\jMn+sf rsgfRjg, Dxo\ ;'kfFo\of j;M 5aM g+ db', u'ln lxl;db' gf+ufu' ;u{M d5fM wOu' EofMerf x] db'y]+ .

cf}/+ufafb+ @( lsnf]ld6/ pQ/klZrdo\ nfMu' Yj u'kmfIf]q . d's+ #$u' u'kmf wfo]u'nf jf d]u' 5'+, plsO dWo] Nof ! lg;]+ !@ ts af}4 u'kmf, Nof !# lg;]+ @( lts lxGb" u'kmf b' . cn] No+blgu' Gofu" wfM;f h}g wdf{anDaLlklgu' h'ofRj+u' b' . plsO g+ af}4 u'kmft bsno\ k'nf+, Gou"u' lg;]+ Gxo\u"u' ztfAbLof b'g] bo]sftMu' wsfM wfO .

lem+5tfM yfOg lhlk+ Pnf]/f u'kmf If]qof d" Wjfvfo\ Yo+ano\ . tF uofM :o]+:o]+ ldgfRj+ano\ lhldt :jofM d';'+ lGxnfRjg u'kmf g+ !%of lzj BMuM . /f]df~rs cg'ej h'ofRj+u', vhf go]lkTofMy]+ ;'oft+ dh"lg cy];f+ gMjg]u' vF h'n . gofM xfg+ :jMjg]ToMano\ ! ah] x] h'Og . hjo\kfv]+ jgf lhlk+ em\jM em\jM u'kmfo\ 5u" w'+sfM d]u', d]u' w'+sfM d]u' . oSj ofy]+ af}4 u'kmf ­– 5u'y] 5u' af+nfM . eJotfof vF Nxfo]u' vM;f chGtf :jofM g+ .

lnkf h}g u'kmft b'yfo\ jg]ToMano\ ;'/]g bfO 5v]nfMu' xf]; bt . lnkf gfk x] nfOlg wsfM lhldu' k'rM pv] jg . snfsfl/tfof b[li6sf]0f+ Yj h}g u'kmf k'rM d]d]u' :jofM em+ ldlxg j a'§]bf/ vg]b' . a? bo]s]l;dwMlg, bo]s' bo]s'+ x] j u'kmfo\ hLjg laOu' qmd lagfjg .

lkg] Yo+ano\ vg, ;'/]g bfO nf l;dfSjo\ RjgfM sljtf RjofRjgflbn vgL . jo\sn+ woflbn, æl5ld gfk jo] dv+;f lhu' tMw+u' Hof h'n . Yj snf, wd{ j elQmoft sofM lgk' sljtf lrg]w'g .Æ

;lgo\ cf}/+ufafb :6]zgo\ ts lhldt a;+ TjMtflysn . knv :6]zgof lnSs nfMu' ahf/o\ . l;dsf8{ Gofo]u' d]u' s'tM g+ c;kmn h';]+ln bSjlbSj cGto\ :6]zgo\ x] lkofRjg]dfn .

)))

lDxuM axgL (=#) ah] GXofMu' lhldu' 6«]g lalxaf/ ;'yo\ % ah] tL d'DaOno\ lbt . wfy]+ lh d'DaOno\ Yog nf < lvpFn+ eGt] lhldt sfo]t :6]zg lnSs lkoflaHofgfRjg . xfM;M lx;M db'u' nFl;yo\ af3f}lt lkOsfM a; g+ jn . :j3f}lt nf a;o\ a;o\ jgfM lhlk+ bSj Yog ltns gu/of :6]zg lnSs Rj+u' ;af]{bo dxfaf]lw ljxf/o\ .

ljxf/ Yo+ano\ BM t'o'y]+ h'Ow'+sn . km'Ss:of Tofg', GXoM :o+, e'n"vf kxn+ yMyMu' nf;fo\ Ujt'n . dj;] dufMu' GXoM nf jn t/=== jg] wfOlk+ g+ y'lk+ uano\ BgL cn] yg] wsfM NxfM KjMlrgfM :jofRj+lk+y]+ hs h'n . t'/Gt x] jg]Ton, wOu' hgfp jn .

GXono\ Gofl;h'Olk+ y]+ ;'yo\of Hof l;wo]sfM lkxfF jgf . u'tfOno\ a;+ xfg+ o+sn lhldt d'DaO d'DaO h'sfM . Sog] wsfM o+s"u' nf, lhu' ldvfo\ GXoMg] hs b+jMu' nf . af+nfMu' :jofM af+dnfMu' d'DaO oSj vg lhu' ldvf+ . cg j lt+VoM yHofMu' ljzfn kmfF6o\ rsgfRj+u' e'mk8k§Lof afl;Gbf, emL;+ h";f ;'s'Daf;L wfO h'O, yM d'DaOaf;L h'ofM g+ a'DaOof afl;Gbf h'O dv+lk+ . cMk'Ss d'DaOof ;'v ;'ljwf ef]u]ofo]t Dxu;of ;'kM HjgfM cfw'lgstfof v'l; l5Ou' s'tM ofgfRj+lk+ .

xf]6n tfhof lnSs a;+ TjMtflysn . x'nd'no\ £jft'dt'£jf£jf+ rSs+u' Ol08of u]6of lhldt lkofRjg . ldvfof :j:j+ lndnfM GXoMg]j+lkG;+ ofsg+ jo]u' ph+laofjg . KoKok'+u' knfM NXjgfM lnpg] Yo+sf . gLDx :jLDxlt GXo+u' km]/L jf :6Ld/ lhldt b'g] :jygfM GXoft Pn]kmfG6f u'kmfkfv] . VjfpF;], l;Rr];]Rj+u' ns;, bSjl;of dgo\ erf erf Uof;], s'Rr';] . Gxfkf nf GXoOk';] Rj+u' vM . lnkf cfo\a'n . lnkf lemu" ldg]6lt GXoaM;f yHofMu' /]no\ Rjg]j+ cn] !% ldg]6 lt nFo\ kgfM kgfM pu'+ y'u'+ ldoftMu' :joEe" yHofMu' kfM kf/ ofo]j+ lhlk+ Pn]kmfG6fof u'kmf If]qo\ Yog .

Kov]/+ jfpFu' u'F, 5Dx–lgDx lGxk+ txfsMlk+ dfsMt . km;+ l;dfxMoft Kofv+ nf x'OsfRj+u' b' t/ lhldt l;r's]kmofRj+u' db' . lGxgo\of tfMGjM ;'yof lrs' NjMd+s]t ufM .

lh+ Ajgftofu', yg lgu" u'kmf k'rMt b' — lxGb" k'rno\ Gofu" u'kmf b', cn] af}4 k'rno\ lgu" . ygof h+unL af;fN6 r§fgo\ ;'Gb/ snfs[ltof lgdf{0fof Hof %u"u' ztfAbL lg;]+ u"u' ztfAbLtsof b'g] h'n . chGtf, Pnf]/fo\ y]+ yg g+ uano\lg;]+ dg"to\u' :jfk" TjfMbn wsfM wfo] cMk' dh" . cy];f+ sd;]sd ;g\ !%#$o\ ef/to\ kf]r'{luht jofM pklgj]z bo]s]w'+sfM wfM;f Yj n"u' vg]b' .

jo]u' nf jg]t x] vM t/ yf}+ 5fo\ vM dl;p BM lyofM efluofo]y]+ hs h'n . Yog]j+ jg]u' vF Nxft, # ah] h"ano\ nf jg]u' nF tKog . xfg+ a;o\ a;o\ . wfwf+ lvpF;] Rjgf jn . *=#) lt h'n lhlk+ cflv/o\ jofM ;Togf/fo0f uf]oGsfof sNkgfy]+ bo]sftMu' d'DaOof Unf]an ljk:;gf Kofuf]8fo\ Yog . lvpFyfo\ g+ j ljzfn ;+/rgfof cfgGb erf kmofsof . ljxf/o\ lnYo+ano\ nf afrf x] k'n .

)))

vF j Hofof tfnd]n ofo] yfs'Ou' h'ofRjg . z'qmaf/ ;'yo\ ofsg+ ^=#) ah] a; jO wfMu', djofRjg . :j:j+ ;'/]gbfOof t;s+ x] Dx+dkmo]sn .

Gxfo\kg+ af+nfMu' hs Gog] wfO . vFof GXofan]+ af+nfgflaO dfl:t jOdv' . ;'yo\ x] cfof]hs kfv]+ va/ jn . sGxo\ d'DaOg+ ljlbzf÷;fFrL jg]u' 6«]gof l6s6 ldn] dh'n xF, pls+ cfM d]u' a;+ jg]dfM xF . bSj+ 5emfM lhNn nf h'n, t/ d]u' pkfo db';]+ln 5' . xfg+ gfO6 a;of ofqf . dltO dtofy] h'Ou' x] ofqf ofo]u' vM .

yf}+ ;'yo\ clgtf lbbLof kmf]g sofM 5]Fo\ vF Nxfo]vg . vF 5', af+nfMu' ;dfrf/ lkofRj+u' h'ofRjg . y'u'l;Oof dy'/f ;fo\ld l;/kfM lhu' ;km" Gofld;fof b];o\ oft laOu' SjMlht xF . u'ln n;tfof vF .

!) ah] h'Og a;o\ RjgfM jg]ToMano\ . yf}+ s/nf j eh u'kmf :jMjg]u' lb+ . GXoan]+y]+ a;+ d'DaOoft SonfM jg . lhlk+ lGx+lGx+ d'DaO Yo+;f+ uan]+ d'DaO dYo+ . d'DaO Yo+sfM em+ tfkfOu' h'ofRjg d'DaO .

gsltlg bo]s] l;wMu' yHofMu' d'DaO{–k'g] PS:k|];j] gf+u' tAofu' nF h'ofM lhlk+ jgfRjgf . :j+u" ;'?ª\u+ xfrf+ ufn lhldt . lkg]+ lkg]+ lh a;o\ RjgfM or'lkr'u' nFo\ jgfRjgf . b'g]+ b'g]+ lh g]kfMof GXofSj bo]s";f+ dbOu' /fhdfu{ h'ofM h'ofM jgfRjgf . lhu' b]o\of g;+kmfMu' ljsf; vgfRjgf .

s/nf wOu' rLw+u' h";f+ P]ltxfl;s j af}4 wd{of Oltxf;of cWoog ofOlklgu' lglt+ t;s+ dxTjk"0f{u' yfo\ Yj . yg of wfld{s :ynt ljz]ifofgfM lgu" sfno\ ljsf; h"u' xF – 5sM O{zfk"j{ lgu"u' ztfAbLlg;]+ O{zfof lgu"u' ztfAbL ts, cn] d]u' xfg+ O{zfof Gofu" lg;]+ Gxo\u"u' ztfAbL b'g] . ygof r}To ;lxtof k|fy{gfuf/ zfob yHofMu' u'kmf jf:t'snfof 5u" cåLlto gd"gf .

yg Gxfkf lguM !% ld6/ tMhfMu' czf]ssfnLg yHofMu' :tDet b"u' vM . t/ cfM wfM;f 5u" :tDe hs bgfRjg . wfO, cfM 5u" :tDeof yf;o\ lxGb" PsjL/f b]jLof BMuM bo]sftMu' b' . :yfgLo sf]nL ;d'bfoof dg"to\;+ j BMoft Psbd efjelQm+ k"hf ofO . u'Dx a'4 yf}+ :jof @%)) bF GXoM yMu' nFk'of dt yM x] h' wsf :ogflaHoft, pDx x] a'4of k|fy{gfuf/of GXoMg] yf}+ Gogf+ Gog]dlhOs afh+ yfgfM nfp8:kLs/ tofM Kofv+ x'nfRjg, b]jLoft no\tfo]s]u' s'tM ofgfRjg . lxafM jgfRjg, b'u'rf 5Dx OtMldtM sgfM pv]+y'v]+ :jofRjg .

axgL cDa]8s/ :df/s r}Toe"ldO Yog lhlk+ . lhldt cgof a'l4:6 ;f];fO6LoflkG;+ n;s'; oft, aMrf xfsMu' Dxl;sf Hofem\jM h'n . lkg] a'4wd{of ;k"mt ldoftn, bSj d/f7L ef;+ hs . lxGbL nf 5' c+u|]hL efo\of ;k"m ts+ n'Os] yfs'n .

)))

yf}+ zlgaf/ lhldu' d'DaOof ofqf SjrfO . lGxgo\ 6«]go\ jgfM ljlbzfo\ axgL BgfM sGxo\ ;'yo\ hs ;fFrL jg]dfMlk+ lhlk+ xfg+ rfGxl;of ofqf ofo]dfn, ljlbzfof l6s6 sGkmd{ dh'ofM . 6«]g dbOu' h';]+ln axgL hs a;o\ jg]u' xF . pls+ yf}+ lGxl5of nflu d'DaO km\j;f .

;'yo\ a'4k'hfo\ Rjgf . eGt]of k|jrg g+ erf Gogf . dg erf ofpFn . Dx nf em\oft' x] ltlg . cfM 5'ofo]u' wOu' GXo;M bSjl;of Vjfno\ ln;M ug+ g+ lkxfF djM . bSj c+uMy]+ . aNn vF SjMlht, lhldt ljsf;+ x] d'DaO rfMlxs]o+sLu' h'n .

dxf/fi6«of nf]ss 6«]g uo]u' Gxfkf+u' cg'ej . lh+ lbNnLO Rjgfu' :jrflnt jftfg's'nLt d]6«f] 6«]g n'd+sf, ygof tfMGjMu' NjMd+s]t . !% ldg]6 lt lkOj+ 6«]g vg]j+ ltlg GXon+rfn . ygof nf]sn 6«]g Woaf wfM;f lyso\ – h'x'lar jg]t Yo+s]t hs !*) tsf ef? dfM – t/ 6«]g nf emLu' hgsk'/ hogu/of 6«]g h'Ou' nFo\ nfgfRjg . dg"t emLu' ldlga;o\ y]+ SjSjlrgfM toftO, vfkf x] ltODjfM .

lhldu' 6«]g jn, lhldt Rjg]t yfo\ Hjgf djM . GXofy]ofgfM g+ GXo+s] x] dfn . larfM ofgfRjg]u' O{ db' . larfM ofgfRjFtn] AjFfo\ jgL, lhlk+ bSj Xjto\ nfO . dfnls k'mlt{ g+ jOu' vgL, sfrfsfrf+ bSj+ yfxfF jg, dkm'lkGt k'mlkG;+ ;fnfsfn . 6«]g GXoft . lhlk+ ltns gu/+ a8fnfo\ SjxfF jofM d]u' 6«]g+ kfn]{leNn]ts jgf . cg+ SjxfF jofM c6f]l/S;f+ h'x' ;d'b|lsgf/ Yog, :yfgLo ef;+ rf}kf6L wfOu' yfo\ .  

!=#) ah]of tfGjMu' Ono\ lhldt cflv/o\ ;d'b|+ n;s'; oft . lhldt vgfM ;d'b| no\tfM wfo]nf, ;d'b| vgfM lhlk+ no\tfM wfo] . bSj 5sn+ pQ]lht h'n . ;d'b| 5u'ln+ 3o\k'Oy]+ . eGt] u'?df+lk+ g+ knv df]lxt h'n . j+ jofu' kmf]6f] sfo]y]+, j+ jofu' kmf]6f] sfo]y]+ .

38L+ lgTofTof yfMu' Kjfy+ wofM ltlg l;n . lkTofgfjMu' Rjgf+ Rjg]dlhp . Kjfy+ go] lxF wfo]j+ j x] ;d'b|of nM g+ 5'+ dv'y]+ h'of jn . lkTofgfM nf Tofg'ofM nf . 5emfM KofMu' lkmO t'lt em\jMn+sfM km\ot'gf laof . ;u{ :jofM 5sM Ujt'n] d+b"u' nf vM . ;'/]g bfO g+ gMjg]u' k|:tfj tn, lhtM cuMrf dfnf+ BMuMrf h'n . jgfM nF l;yo\ bo]sftMu' k;no\ kfpefhL gofM KjfM hfo]sf .

axgL RoftfM x] h'Og ;fdfg tofM a; GXofMano\ .

)))

cfOtaf/ lGxgo\ a;o\ Rjgfjj+ sfns'n' xfM;M tfo]bt . vF 5' h"u' wfo]ano\ lhldt j a;+ cfM ;fFrLOts o+sL dv' xF , OGbf}/ k'nf jg]u' k/ld6 x] db' xF . ;'g;fg nFo\ ;dfg Sjsfo]sfM lhldt d]u' a;of Aoj:yf ofgflan ;FfrLts wsfM . @ ah] u|fd lknjfgL -;f]gsR5_ wfMyfo\ gs]t xn . lkTofM VjfMt oSj xfnfdRj+ .

lgefM Soft'ofjn, $=#) h'n . ef]kfnof emLu' k'nf+u' a;kfs{ yHofMu' WofrMlwrM b'u' yf;o\ a; lbt . sf, bSj+ 5sn+ xfn ­– Yj a; g+ ;fFrL ts jgLdv' xF . lnkf pld;+ dfnflapu' nf]sn a;o\ yMyMu' ;fdfg kFlrgf . dGXo+ dGXo+ dg"t tMu', y':; yf:; gjMu', xfg+ pls;+ Dxl;plg tfl;p , pld d:t d'no\ toflaOdfMu' .

a;+ nf lhldt ;fFrLof Sjo\ x] toflan . Gxo\tfOno\ a;+ SjxfF jofano\ lvpF;] Rjg]w'+sn, VjfpF km;+ bfMjo]w'+sn . cy]nf axgL Bg]t ygof >Lnª\sg ljxf/o\ yfo\ ldn]ofgftMu'ln+ cMk'n . t/ cy] Yog]j+ ug cf/fd bO . lh nf t;s+ dk'mt cfM . :jGx' KoGx' x] bt, Hj/ jMu'oft NxfsfM NxfsfM h'ofRjgfu', cfMnf Hj/+ x] lhtM NxfsL y]+ h'ofjn . :o]v+rfMu', Hj/jMu', d';'jMu', xfg+ sy' :ofMu' . sy' :ofOu' 5u" g+ k'nf+u' x] Njo\ h'n lhtM .

)))

;f]daf/ ;'yGxfkf+ bSjlbSj ng+ yMt e'gfM lkxfF jof . lhldu' ljxf/+ af3f}lt jg]j+ j zfGt j l;r'u' yf;o\ ;fFrLof ljZjljVoft :t'k lhlkt lkofRjg u'3f}Toflt hfMano\ . v;'+ e'gftMu' dAo+lg .

Yog]j+ 5rfM rfMlxnf, pT;'stf j >4f lgtf+ eo\lapjn . 5rfv]/+ NXjg]dflgu' eUgfjz]if wfo]NjMu' 5'+ 5'+ k'/ftlTjs a:t't rlvgftoftn . Rjo\ uofM jgfano\ cg nf eUgfjz]ifof e08f/y]+ x] vg , cgof k|frLg ljxf/ jf k|fy{gfuf/of ?k laOt dfMu' NjxFt . tMsy+ x] ygof Yj NjxFto\ ;'v]{tof sfFqm]ljxf/of ;dtf n'OsfRjg lhu' ldvf+ .

Soft's lgefM jofM lhldt 3o\k"jn . 5sn+ jftfj/0f rsdGg h'n . Kov]/+ bGgRjgfjn . lhldu' g'uM g+ or'n . knv sljtf AjgfM GXoOk's] j zfGt jftfj/0fo\ k|fy{gf ofo]Sjrfo]j+ eGt] j u'?ju{+ pu' :t'kof dxTj sgflbn . O{zfk"j{ :j+u"u' ztfAbLO ;d|f6 czf]s+ bo]s]lapu' woftMu' Yj :t'koft ef/tof x] bsno\ k'nf+u' NXjxFof ;+/rgf wfo]u' ofM . czf]sof dxf/fgL b]jLof zx/ ljlbzf h"u'ln+ yg Yj :t"k bo]s"u' xF .

yf}+sGxo\of emL;+ vgfRjgfu' :joDe" jf vfl:t jf rfaxLof :t'k :jofM oSj x] leGg – y'lsO emLyfo\ cfM bo]sLu' lem+:jtF b"u' lqof]bz e"jg vg]db'lg, plsofyf;o\ :jthfMu' s';f+ s'Osf tn . ldvf g+ to]u' rng db'lg . zfob y'lsof HjM onof Ko+uM y"/ vM nf< cn] cy] vM;f plsO BMg] toftMu' uh" hs lnkfof Btgf vMnf<

lem+lgtfOno\ lhldt SjfMSjfMu' hf+ lkofRjg . go] w'g]j+ lhlk+ dxfaf]lw ;f];fO6L+ x] Joj:yf ofgftMu' a;o\ RjgfM ljlbzfof :6]zg Yog . 6«]go\ RjgfM lhlk+ tKo+s uf]/vk'/ jgf .

)))

yf}+ d+unaf/ lhldu' ofqf Sjrfo]dfMu' . t/ 5fo\ vM dl;p, yf}+ 5Gx' km\j;fy]+ s'lzgu/ g+ jg]u' vF lkxfF jn .

s'lzgu/ ;ltOln;] g]kfM ;ltgfjn . s'lzgu/o\ Yog] GXoM lhlk+ nFvt+ nfMu' /fdfef/ :t'ko\ b'Yog . tMhfM, trfMu' ckf+ bo]sftMu' :t'kof GXoMg] knv jGbgf j k|fy{gf ofo]u' qmd GXoft . yg x] lx/0ojtL v'l;;yo\ tyfutof clGtd;+:sf/ GXofMu' wfO .

cg+ lhlk+ s'lzgu/ lnSsRj+u' cgof leotgfdL ljxf/o\ Rjgf . lkg] go]t jgf t/ cgof hf vgfano\ 3't'jgLy]+ dRjF;]+ln cfM yg go]dv't, d]yfo\ go] wsfM dfM jgf . ug+ 5'+ af+nfMu' go]u b"u' dv' . vo]t nf lh GXofyfo\ g+ GXofu'+ go]km'Dx vM t/ yf}+ lhu' z/L/ adnfMu'ln+ go]u'lnO erf ;hu h'Ou' :jofu' .

knv adL{ r}To rfMlxnf cg+t'+ lrxfsMu' nF h'ofM GXoMg] b'lk+ clDasf lbbL, b'uf{ lbbL, ljdnf j ljg' ln;] s'lzgu/of lgjf{0fd"lt{ :jMjgf . lnpg] tfkfs+lg;]+ Dxl;s]km"u' r}To cn] rfsMln+ k'/ftflTjs pTvggo\ n'ofjMu' cjz]ift . lgefM vg] ts+ b"u' dv' . VjfpF;] Rj+u' Rjg+ .

a'4wd{ x] nf]kof cj:yfo\ nfgfRj+u' ef/to\ yHofMu' k'0oe"ld g+ ;n+;M bFts rfåF hs h'ofRjgLu' cfZro{of vF dv't . ;g\ !*%$o\ ltlg Pr Pr ljN;g cn] O a'rfgg wOlk+ la|l6z clkm;/lkG;+ Yj yfo\of dxTj l;Osn . jof+lnkf lj:t[t pTvgg\ w'+sfM Yj yfo\ x] a'4 kl/lgjf{0f h'oflaHofMu' yfo\ vM wsfM n'Osn . pTvgg\of qmdo\ x] Yj @$kmL6 tMxfsMu' lgjf{0f d"lt{ g+ n"u' wsfM lh+ Ajgftofu' .chGtfoft gfknfMano\

/fh]g dfgGw/

y]/afb a'l4i6 Ps]bdLkfv]+ lhlk+ y]/jfb :gftsf]Q/of ljBfyL{lk+ lrs'nfof labf nfsfM @)!$ hgj/L !! zlgaf/ s'Gx' n'lDagLlg;]+ ef/tof chGtf, Pnf]/f j d]d]u' af}4:yno\ jg]u' GofMu' vM, Yo+dYo+ kLDx . t/ plsO lhlk+ :jDx – lh, ljdnf j lag' – wfM;f ;'yo\ sn]h+ l/he{ ofgftofu' a;o\ jg] dvgfM yg sn+lsO gfO6a;of ;xf/f sofM jgf .

)))

cfOtaf/ ;'yo\ bSjl;t n'lDagLO gfknfgfM dfofb]jL BMuM rfMlxnf . v;' dt+lg, t/ n'lDagL nf n'lDagL x] h'n . VjfpF;f+ rs+, tfMGjM;f+ rs+ . k'v'lnO dfofb]jL BMuMof lsrM lkm/lkm/ ;gfRjg .

lhldu' n'lDagL af}4 ljZj ljBfno Yo+ano\ !)=#) h'n . tfMGjofM rMlt gfM gfM h'ofRjg . lel; 8f= lq/Tg dfgGw/, 8Lg eb|/Tg jh|frfo{ j SofDk; k|d'v OGb| sfkm\n] gfknfo] vg . ljZjljBfnoof jt{dfg cj:yfof hfgsf/L bt .

a;+ lhldt ;Ldf kfl/ o+sflan . xk xk tfMGjn . sft'sfMu' eL8 lrOsfM uf]/vk'/of :6]zgo\ Yo+ano\ ;lgnof %=#) x] h'n .

OtMldtM sgfRjgfano\ d';'tt+ /]n Ajft, lhldt g+ Ajfsn . ug Rjg] ug Rjg] . dg"t c;+of ahfMy]+ . £jft'dt' £jfo]u' TjMt"u' dv' . aNn yMu' yfo\ n'Osf . km\ot'O ts+ dl5+u' /]nof 5tof Sjo\ . dl5gf g+ Rjg, GXoOk';] g+ Rjg .

)))

;f]daf/ ;'y h'n . ;'yof ln;]+ xnrn, xnrn ln;]+ vFof l;nl;nf . YjMrf YjMrf, vf;v'; . yMu' af}4 ;dfhof vF, le+u' vF dle+u' vF . ufGwLof :jDx dfsMof afv+ NjMd+u' nf dv'  t/ cg cHofMu' vF h'of x] Rjg . t5\ofgfM wfo]u' cfF6 ;'ofu'+ db', dl;plk+ ;'+ db' .

lhldu' k'rno\ lgDxKoDx TjMtfM bsno\ Sjsfln lh x] h'O, Hofylhly lklgu' NofM oSj . pld ln;] rfMlxn]u'of kmfObf – hLjg :jo] vgL, hLjg Gog]vgL, hLjgof ;jfM sfo]vgL .

pQd bfO, v'k VofM ofo]dfM, bSjl;t Go+sn, ælDxuM /]n GXofMano\ nf e'vfo\ Ajn wsfM Rjgf sf .Æ

lGxl5 lat, wfwf+ lvpF;] Rjgfjn . axgLl;of !) ah] h'Ow'+sn lhldt hnufFjof :6]zgo\ TjMtfM /]n j+ano\ . tfMGjMu' Rjgf+ Rjg]dlhp . lhldt e/fo\UjMu' a; 5uM lkofRjg . a;of VjfM v+ano\ Tofg'u'ltg'u' bSj ng . lhld nf cg x] lnSs;+ Rjg]u' h'O wsfM Rjgfu' . a; nf j+u' jg+, ug ug . zx/oft lnpg] TjMtfM lhlk+ Rjg]u' yfo\ dfMh'of . dxf/fi6« ko{6g lgudof yMu' u]i6xfp;o\ Yo+ano\ afrfOno\ h'Og . /]nof @* 306fof ofqf 5' Tofg'O, Yj dvdnof nf;fo\ Tofg'n .

)))

d+unaf/ ;'y Gxfkf+ æcNnfx xf] csa/Æof dfOlsª\u+ ofgfM GXoM :og . aNn aNn jMu' GXoM g+ lnxfF jg, t+rfofM . Xoo]s]u' uo\ < gfO6 a;o\ dufMu' GXoM, /]no\ djMu' GXoM yg jo]s]u' wsfM Rjgfu', 3f/f/f/f b'g .

g' g' wfwf+ (=#) h'a a; GXofMano\ . oSj tfkfM dh" xF yg+ . af3f} lt lnkf lhlk+ chGtf u'kmf b'xfFjg]u' yf;o\\ Yog . b'xfF jgls sfrfSs lkxfF jo] vgLdv' . b'g] GXok'of hs GXoOk'O, KjfMof oOdv' . pls+ cfM x] gofjg]dfnL . lhlk+ cgRj+u' chGtf /]:6'/fG6o\ jgf . lkofM x] gofjgf . 

tfkfs+ u'F y]+ 5' y]+ vg]j+ k'nf+Dx kf;f lhu' n'dlGtof vfkf 3f/f3f/f ofMjn – gfk+ k|df0fkq AjgfDx k|zfGt >]i7 . lhtM y'Osf RjgLu', ;+;f/of snf y'Os]u' vM;f chGtf j Pnf]/fof u'kmf 5sM d:j;]+ dufM xF . j+ dToj+ ;+;f/ TjMtf jg . Yj 5tf vF oSj lhu' Gxfo\kgo\ cfM g+ YjofRj+u' b' .

lh+ cg Rj+u' u'kmf bo]sftMu' NjxFoft kfn+kfM :jofRjgf, lyofRjgf, lkQ'lkofRjgf . NjxFy]+ 5fgfM g+ u'ln gfO;]Rj+ . NjxFto\ Hofg bOu' vM;f nf ;d:t ef/tjif{ j lxdfnoof NjxFt g+ chGtfy]+ lGxnfRjg]dfMu' lg, Kofv+ Nx'ofRjg]dfMu' lg . pls+ lh+ wof, ;[li6 NjxF dv', NjxFto\ Hofg n'Os]u' vM .

af+nfMu' nf af+nfMu' x] vM . oDx:of+ oy] ywf . d5fM dh" lh cfM oDxl;t oMDx wfo] . oMu' on sf, 5' ofo]lhp cfM . t/ lhu' dg+ ug+ ug+ lhtM t'+ AjMlaofRjg . lh Gx"Dx hf]uL . lhu' Dxo\ gsltlg gsltlg a'nfu' kl/olQof gf} h'O Yj . uy] af+nfO< af}4to\;+ ykfo\lh ;'Gb/ ;'Gb/ u'kmfto\u' sNkgf x] g+ uy] ofO< 5fo\ ofO< clgTo dv'nf Yj ;+;f/ <

wfy]+ u'ln lat h'O Yj NjxFoft chGtf bo]s]t < O{zfk"j{ lgu"u' ztfAbL lg;]+ yg u'kmf bo]s]u' Hof GXofMu' vM;f Yj $))–^%) O{:jL ts yg u'kmf bo]s]u' Hof GXofgf+ Rjg . cy] wOu' Yo+ dYo+ Rof;M bF tSs cHofMu' cgsG6f/ yf;o\ nfMu' Yj x] NjxFto\ Hofg yg]u' Hof h'ofRjg, h'ofRjg . UjMDx:of+ oft h'O, UjMDx:of Nxfto\ stfd+ 3fM nft h'O, UjMDxl;t NjxFt+ Nxft h'O, 5Dx chGtfoft chGtf bo]s]t . chGtf gfk nfgfM ltlg l;n, chGtf bo]s] u'ln yfs' . cy] h'ofM chGtf GXoMg]nfMyfo\ Wjb'Odv', jOt gfknfo]t chGtfo\ x] jg]dfM . yMu' hs af+nfMu' vgLlk+ emL g]jfM snfsf/to\;+ Yj v+u' h";f yMu' Gxfo\ tMk' ofgfRjg]t lgsM larfM ofOu' h'O . lhtM g]jfMsnfsf/to\t chGtf Sog]o+s]y]+, jf chGtfoft g]jfM snfsf/to\yfo\ Ajo]o+s]y]+ h'ofjn .

uy] yHofMu' af}4 hutof hs dv' ;Dk"0f{ ljZjof dfgj ;Eotfof x] dfks h'Okm"u' Yj u'kmf ;n+;M bFts dg"to\u' ldvf+ tfkfgfRjg h'O < ;g\ !*!(o\ hf]g :dLy gf+Dx la|l6z clkm;/of ldvfo\ Yj dnfMu' h";f cfM ts g+ Yj cuDo x] h'ofRjgLu' h'O, dg"t yMu' ;Eotfof Yj knfMlr+of hfgsf/L ts g+ sfo]d+vsfM Rjg]dfnLu' h'O .

axgL * ah] h'Og lhldt lhldu' a;+ xf]6n a]+s6]Zj/ ts Yo+s] xMano\ . VjLbFof pd]/ Yog]w'+s"Dx ljBflbbL nf lem+v'bFof a}+zo\ s'xfF emfofRjg – ldvfoft x] ljZjf; dh'Osy+ jo\sn+ nf xfs'dtfl;, xfs'u' x] ld;f n+, Gxfo\kog\ dfsMl;, 5\ogo\ Gofk'l;vM tofM cjtf/ x] sofemn vgL . ;dfM ofgflaofRj+Dx clgtf lbbL . Sjyfo\ jof+ lhtM GXon+ Nxft . Tj x] dTjMt" . bSj+ jg vgL ljBflbbLof Kofv+ :jo]t sl;O . lhtM hs GXon+ Bfsn .

                     )))

a'4k'hf w'+sfM £oMrfs';+Nx"of xfDjMUjf/f GXoofM z'?h"n lhldu' a'waf/of lb+ . GXofyfo\ j+;f+ GXofyfo\ Rj+;f+ dtgLu' 5]Fof dltgf, tlhnlhof Xof+ucf]e/ .

u'tf Ono\ a; GXoft, Pnf]/f jg] wsfM . rfsMln+ lrrL hfMu' kxf8 . km]tf lrgftMlk+ ldh+t j a'sf{+ e'gftMlk+ ld:t hs nF 5Dx lgDx vg]b', dv';f nF ;'g;fg . tfMGjM, ;u{M g+ t'lttflt em\jMn+sf rsgfRjg, Dxo\ ;'kfFo\of j;M 5aM g+ db', u'ln lxl;db' gf+ufu' ;u{M d5fM wOu' EofMerf x] db'y]+ .

cf}/+ufafb+ @( lsnf]ld6/ pQ/klZrdo\ nfMu' Yj u'kmfIf]q . d's+ #$u' u'kmf wfo]u'nf jf d]u' 5'+, plsO dWo] Nof ! lg;]+ !@ ts af}4 u'kmf, Nof !# lg;]+ @( lts lxGb" u'kmf b' . cn] No+blgu' Gofu" wfM;f h}g wdf{anDaLlklgu' h'ofRj+u' b' . plsO g+ af}4 u'kmft bsno\ k'nf+, Gou"u' lg;]+ Gxo\u"u' ztfAbLof b'g] bo]sftMu' wsfM wfO .

lem+5tfM yfOg lhlk+ Pnf]/f u'kmf If]qof d" Wjfvfo\ Yo+ano\ . tF uofM :o]+:o]+ ldgfRj+ano\ lhldt :jofM d';'+ lGxnfRjg u'kmf g+ !%of lzj BMuM . /f]df~rs cg'ej h'ofRj+u', vhf go]lkTofMy]+ ;'oft+ dh"lg cy];f+ gMjg]u' vF h'n . gofM xfg+ :jMjg]ToMano\ ! ah] x] h'Og . hjo\kfv]+ jgf lhlk+ em\jM em\jM u'kmfo\ 5u" w'+sfM d]u', d]u' w'+sfM d]u' . oSj ofy]+ af}4 u'kmf ­– 5u'y] 5u' af+nfM . eJotfof vF Nxfo]u' vM;f chGtf :jofM g+ .

lnkf h}g u'kmft b'yfo\ jg]ToMano\ ;'/]g bfO 5v]nfMu' xf]; bt . lnkf gfk x] nfOlg wsfM lhldu' k'rM pv] jg . snfsfl/tfof b[li6sf]0f+ Yj h}g u'kmf k'rM d]d]u' :jofM em+ ldlxg j a'§]bf/ vg]b' . a? bo]s]l;dwMlg, bo]s' bo]s'+ x] j u'kmfo\ hLjg laOu' qmd lagfjg .

lkg] Yo+ano\ vg, ;'/]g bfO nf l;dfSjo\ RjgfM sljtf RjofRjgflbn vgL . jo\sn+ woflbn, æl5ld gfk jo] dv+;f lhu' tMw+u' Hof h'n . Yj snf, wd{ j elQmoft sofM lgk' sljtf lrg]w'g .Æ

;lgo\ cf}/+ufafb :6]zgo\ ts lhldt a;+ TjMtflysn . knv :6]zgof lnSs nfMu' ahf/o\ . l;dsf8{ Gofo]u' d]u' s'tM g+ c;kmn h';]+ln bSjlbSj cGto\ :6]zgo\ x] lkofRjg]dfn .

)))

lDxuM axgL (=#) ah] GXofMu' lhldu' 6«]g lalxaf/ ;'yo\ % ah] tL d'DaOno\ lbt . wfy]+ lh d'DaOno\ Yog nf < lvpFn+ eGt] lhldt sfo]t :6]zg lnSs lkoflaHofgfRjg . xfM;M lx;M db'u' nFl;yo\ af3f}lt lkOsfM a; g+ jn . :j3f}lt nf a;o\ a;o\ jgfM lhlk+ bSj Yog ltns gu/of :6]zg lnSs Rj+u' ;af]{bo dxfaf]lw ljxf/o\ .

ljxf/ Yo+ano\ BM t'o'y]+ h'Ow'+sn . km'Ss:of Tofg', GXoM :o+, e'n"vf kxn+ yMyMu' nf;fo\ Ujt'n . dj;] dufMu' GXoM nf jn t/=== jg] wfOlk+ g+ y'lk+ uano\ BgL cn] yg] wsfM NxfM KjMlrgfM :jofRj+lk+y]+ hs h'n . t'/Gt x] jg]Ton, wOu' hgfp jn .

GXono\ Gofl;h'Olk+ y]+ ;'yo\of Hof l;wo]sfM lkxfF jgf . u'tfOno\ a;+ xfg+ o+sn lhldt d'DaO d'DaO h'sfM . Sog] wsfM o+s"u' nf, lhu' ldvfo\ GXoMg] hs b+jMu' nf . af+nfMu' :jofM af+dnfMu' d'DaO oSj vg lhu' ldvf+ . cg j lt+VoM yHofMu' ljzfn kmfF6o\ rsgfRj+u' e'mk8k§Lof afl;Gbf, emL;+ h";f ;'s'Daf;L wfO h'O, yM d'DaOaf;L h'ofM g+ a'DaOof afl;Gbf h'O dv+lk+ . cMk'Ss d'DaOof ;'v ;'ljwf ef]u]ofo]t Dxu;of ;'kM HjgfM cfw'lgstfof v'l; l5Ou' s'tM ofgfRj+lk+ .

xf]6n tfhof lnSs a;+ TjMtflysn . x'nd'no\ £jft'dt'£jf£jf+ rSs+u' Ol08of u]6of lhldt lkofRjg . ldvfof :j:j+ lndnfM GXoMg]j+lkG;+ ofsg+ jo]u' ph+laofjg . KoKok'+u' knfM NXjgfM lnpg] Yo+sf . gLDx :jLDxlt GXo+u' km]/L jf :6Ld/ lhldt b'g] :jygfM GXoft Pn]kmfG6f u'kmfkfv] . VjfpF;], l;Rr];]Rj+u' ns;, bSjl;of dgo\ erf erf Uof;], s'Rr';] . Gxfkf nf GXoOk';] Rj+u' vM . lnkf cfo\a'n . lnkf lemu" ldg]6lt GXoaM;f yHofMu' /]no\ Rjg]j+ cn] !% ldg]6 lt nFo\ kgfM kgfM pu'+ y'u'+ ldoftMu' :joEe" yHofMu' kfM kf/ ofo]j+ lhlk+ Pn]kmfG6fof u'kmf If]qo\ Yog .

Kov]/+ jfpFu' u'F, 5Dx–lgDx lGxk+ txfsMlk+ dfsMt . km;+ l;dfxMoft Kofv+ nf x'OsfRj+u' b' t/ lhldt l;r's]kmofRj+u' db' . lGxgo\of tfMGjM ;'yof lrs' NjMd+s]t ufM .

lh+ Ajgftofu', yg lgu" u'kmf k'rMt b' — lxGb" k'rno\ Gofu" u'kmf b', cn] af}4 k'rno\ lgu" . ygof h+unL af;fN6 r§fgo\ ;'Gb/ snfs[ltof lgdf{0fof Hof %u"u' ztfAbL lg;]+ u"u' ztfAbLtsof b'g] h'n . chGtf, Pnf]/fo\ y]+ yg g+ uano\lg;]+ dg"to\u' :jfk" TjfMbn wsfM wfo] cMk' dh" . cy];f+ sd;]sd ;g\ !%#$o\ ef/to\ kf]r'{luht jofM pklgj]z bo]s]w'+sfM wfM;f Yj n"u' vg]b' .

jo]u' nf jg]t x] vM t/ yf}+ 5fo\ vM dl;p BM lyofM efluofo]y]+ hs h'n . Yog]j+ jg]u' vF Nxft, # ah] h"ano\ nf jg]u' nF tKog . xfg+ a;o\ a;o\ . wfwf+ lvpF;] Rjgf jn . *=#) lt h'n lhlk+ cflv/o\ jofM ;Togf/fo0f uf]oGsfof sNkgfy]+ bo]sftMu' d'DaOof Unf]an ljk:;gf Kofuf]8fo\ Yog . lvpFyfo\ g+ j ljzfn ;+/rgfof cfgGb erf kmofsof . ljxf/o\ lnYo+ano\ nf afrf x] k'n .

)))

vF j Hofof tfnd]n ofo] yfs'Ou' h'ofRjg . z'qmaf/ ;'yo\ ofsg+ ^=#) ah] a; jO wfMu', djofRjg . :j:j+ ;'/]gbfOof t;s+ x] Dx+dkmo]sn .

Gxfo\kg+ af+nfMu' hs Gog] wfO . vFof GXofan]+ af+nfgflaO dfl:t jOdv' . ;'yo\ x] cfof]hs kfv]+ va/ jn . sGxo\ d'DaOg+ ljlbzf÷;fFrL jg]u' 6«]gof l6s6 ldn] dh'n xF, pls+ cfM d]u' a;+ jg]dfM xF . bSj+ 5emfM lhNn nf h'n, t/ d]u' pkfo db';]+ln 5' . xfg+ gfO6 a;of ofqf . dltO dtofy] h'Ou' x] ofqf ofo]u' vM .

yf}+ ;'yo\ clgtf lbbLof kmf]g sofM 5]Fo\ vF Nxfo]vg . vF 5', af+nfMu' ;dfrf/ lkofRj+u' h'ofRjg . y'u'l;Oof dy'/f ;fo\ld l;/kfM lhu' ;km" Gofld;fof b];o\ oft laOu' SjMlht xF . u'ln n;tfof vF .

!) ah] h'Og a;o\ RjgfM jg]ToMano\ . yf}+ s/nf j eh u'kmf :jMjg]u' lb+ . GXoan]+y]+ a;+ d'DaOoft SonfM jg . lhlk+ lGx+lGx+ d'DaO Yo+;f+ uan]+ d'DaO dYo+ . d'DaO Yo+sfM em+ tfkfOu' h'ofRjg d'DaO .

gsltlg bo]s] l;wMu' yHofMu' d'DaO{–k'g] PS:k|];j] gf+u' tAofu' nF h'ofM lhlk+ jgfRjgf . :j+u" ;'?ª\u+ xfrf+ ufn lhldt . lkg]+ lkg]+ lh a;o\ RjgfM or'lkr'u' nFo\ jgfRjgf . b'g]+ b'g]+ lh g]kfMof GXofSj bo]s";f+ dbOu' /fhdfu{ h'ofM h'ofM jgfRjgf . lhu' b]o\of g;+kmfMu' ljsf; vgfRjgf .

s/nf wOu' rLw+u' h";f+ P]ltxfl;s j af}4 wd{of Oltxf;of cWoog ofOlklgu' lglt+ t;s+ dxTjk"0f{u' yfo\ Yj . yg of wfld{s :ynt ljz]ifofgfM lgu" sfno\ ljsf; h"u' xF – 5sM O{zfk"j{ lgu"u' ztfAbLlg;]+ O{zfof lgu"u' ztfAbL ts, cn] d]u' xfg+ O{zfof Gofu" lg;]+ Gxo\u"u' ztfAbL b'g] . ygof r}To ;lxtof k|fy{gfuf/ zfob yHofMu' u'kmf jf:t'snfof 5u" cåLlto gd"gf .

yg Gxfkf lguM !% ld6/ tMhfMu' czf]ssfnLg yHofMu' :tDet b"u' vM . t/ cfM wfM;f 5u" :tDe hs bgfRjg . wfO, cfM 5u" :tDeof yf;o\ lxGb" PsjL/f b]jLof BMuM bo]sftMu' b' . :yfgLo sf]nL ;d'bfoof dg"to\;+ j BMoft Psbd efjelQm+ k"hf ofO . u'Dx a'4 yf}+ :jof @%)) bF GXoM yMu' nFk'of dt yM x] h' wsf :ogflaHoft, pDx x] a'4of k|fy{gfuf/of GXoMg] yf}+ Gogf+ Gog]dlhOs afh+ yfgfM nfp8:kLs/ tofM Kofv+ x'nfRjg, b]jLoft no\tfo]s]u' s'tM ofgfRjg . lxafM jgfRjg, b'u'rf 5Dx OtMldtM sgfM pv]+y'v]+ :jofRjg .

axgL cDa]8s/ :df/s r}Toe"ldO Yog lhlk+ . lhldt cgof a'l4:6 ;f];fO6LoflkG;+ n;s'; oft, aMrf xfsMu' Dxl;sf Hofem\jM h'n . lkg] a'4wd{of ;k"mt ldoftn, bSj d/f7L ef;+ hs . lxGbL nf 5' c+u|]hL efo\of ;k"m ts+ n'Os] yfs'n .

)))

yf}+ zlgaf/ lhldu' d'DaOof ofqf SjrfO . lGxgo\ 6«]go\ jgfM ljlbzfo\ axgL BgfM sGxo\ ;'yo\ hs ;fFrL jg]dfMlk+ lhlk+ xfg+ rfGxl;of ofqf ofo]dfn, ljlbzfof l6s6 sGkmd{ dh'ofM . 6«]g dbOu' h';]+ln axgL hs a;o\ jg]u' xF . pls+ yf}+ lGxl5of nflu d'DaO km\j;f .

;'yo\ a'4k'hfo\ Rjgf . eGt]of k|jrg g+ erf Gogf . dg erf ofpFn . Dx nf em\oft' x] ltlg . cfM 5'ofo]u' wOu' GXo;M bSjl;of Vjfno\ ln;M ug+ g+ lkxfF djM . bSj c+uMy]+ . aNn vF SjMlht, lhldt ljsf;+ x] d'DaO rfMlxs]o+sLu' h'n .

dxf/fi6«of nf]ss 6«]g uo]u' Gxfkf+u' cg'ej . lh+ lbNnLO Rjgfu' :jrflnt jftfg's'nLt d]6«f] 6«]g n'd+sf, ygof tfMGjMu' NjMd+s]t . !% ldg]6 lt lkOj+ 6«]g vg]j+ ltlg GXon+rfn . ygof nf]sn 6«]g Woaf wfM;f lyso\ – h'x'lar jg]t Yo+s]t hs !*) tsf ef? dfM – t/ 6«]g nf emLu' hgsk'/ hogu/of 6«]g h'Ou' nFo\ nfgfRjg . dg"t emLu' ldlga;o\ y]+ SjSjlrgfM toftO, vfkf x] ltODjfM .

lhldu' 6«]g jn, lhldt Rjg]t yfo\ Hjgf djM . GXofy]ofgfM g+ GXo+s] x] dfn . larfM ofgfRjg]u' O{ db' . larfM ofgfRjFtn] AjFfo\ jgL, lhlk+ bSj Xjto\ nfO . dfnls k'mlt{ g+ jOu' vgL, sfrfsfrf+ bSj+ yfxfF jg, dkm'lkGt k'mlkG;+ ;fnfsfn . 6«]g GXoft . lhlk+ ltns gu/+ a8fnfo\ SjxfF jofM d]u' 6«]g+ kfn]{leNn]ts jgf . cg+ SjxfF jofM c6f]l/S;f+ h'x' ;d'b|lsgf/ Yog, :yfgLo ef;+ rf}kf6L wfOu' yfo\ .  

!=#) ah]of tfGjMu' Ono\ lhldt cflv/o\ ;d'b|+ n;s'; oft . lhldt vgfM ;d'b| no\tfM wfo]nf, ;d'b| vgfM lhlk+ no\tfM wfo] . bSj 5sn+ pQ]lht h'n . ;d'b| 5u'ln+ 3o\k'Oy]+ . eGt] u'?df+lk+ g+ knv df]lxt h'n . j+ jofu' kmf]6f] sfo]y]+, j+ jofu' kmf]6f] sfo]y]+ .

38L+ lgTofTof yfMu' Kjfy+ wofM ltlg l;n . lkTofgfjMu' Rjgf+ Rjg]dlhp . Kjfy+ go] lxF wfo]j+ j x] ;d'b|of nM g+ 5'+ dv'y]+ h'of jn . lkTofgfM nf Tofg'ofM nf . 5emfM KofMu' lkmO t'lt em\jMn+sfM km\ot'gf laof . ;u{ :jofM 5sM Ujt'n] d+b"u' nf vM . ;'/]g bfO g+ gMjg]u' k|:tfj tn, lhtM cuMrf dfnf+ BMuMrf h'n . jgfM nF l;yo\ bo]sftMu' k;no\ kfpefhL gofM KjfM hfo]sf .

axgL RoftfM x] h'Og ;fdfg tofM a; GXofMano\ .

)))

cfOtaf/ lGxgo\ a;o\ Rjgfjj+ sfns'n' xfM;M tfo]bt . vF 5' h"u' wfo]ano\ lhldt j a;+ cfM ;fFrLOts o+sL dv' xF , OGbf}/ k'nf jg]u' k/ld6 x] db' xF . ;'g;fg nFo\ ;dfg Sjsfo]sfM lhldt d]u' a;of Aoj:yf ofgflan ;FfrLts wsfM . @ ah] u|fd lknjfgL -;f]gsR5_ wfMyfo\ gs]t xn . lkTofM VjfMt oSj xfnfdRj+ .

lgefM Soft'ofjn, $=#) h'n . ef]kfnof emLu' k'nf+u' a;kfs{ yHofMu' WofrMlwrM b'u' yf;o\ a; lbt . sf, bSj+ 5sn+ xfn ­– Yj a; g+ ;fFrL ts jgLdv' xF . lnkf pld;+ dfnflapu' nf]sn a;o\ yMyMu' ;fdfg kFlrgf . dGXo+ dGXo+ dg"t tMu', y':; yf:; gjMu', xfg+ pls;+ Dxl;plg tfl;p , pld d:t d'no\ toflaOdfMu' .

a;+ nf lhldt ;fFrLof Sjo\ x] toflan . Gxo\tfOno\ a;+ SjxfF jofano\ lvpF;] Rjg]w'+sn, VjfpF km;+ bfMjo]w'+sn . cy]nf axgL Bg]t ygof >Lnª\sg ljxf/o\ yfo\ ldn]ofgftMu'ln+ cMk'n . t/ cy] Yog]j+ ug cf/fd bO . lh nf t;s+ dk'mt cfM . :jGx' KoGx' x] bt, Hj/ jMu'oft NxfsfM NxfsfM h'ofRjgfu', cfMnf Hj/+ x] lhtM NxfsL y]+ h'ofjn . :o]v+rfMu', Hj/jMu', d';'jMu', xfg+ sy' :ofMu' . sy' :ofOu' 5u" g+ k'nf+u' x] Njo\ h'n lhtM .

)))

;f]daf/ ;'yGxfkf+ bSjlbSj ng+ yMt e'gfM lkxfF jof . lhldu' ljxf/+ af3f}lt jg]j+ j zfGt j l;r'u' yf;o\ ;fFrLof ljZjljVoft :t'k lhlkt lkofRjg u'3f}Toflt hfMano\ . v;'+ e'gftMu' dAo+lg .

Yog]j+ 5rfM rfMlxnf, pT;'stf j >4f lgtf+ eo\lapjn . 5rfv]/+ NXjg]dflgu' eUgfjz]if wfo]NjMu' 5'+ 5'+ k'/ftlTjs a:t't rlvgftoftn . Rjo\ uofM jgfano\ cg nf eUgfjz]ifof e08f/y]+ x] vg , cgof k|frLg ljxf/ jf k|fy{gfuf/of ?k laOt dfMu' NjxFt . tMsy+ x] ygof Yj NjxFto\ ;'v]{tof sfFqm]ljxf/of ;dtf n'OsfRjg lhu' ldvf+ .

Soft's lgefM jofM lhldt 3o\k"jn . 5sn+ jftfj/0f rsdGg h'n . Kov]/+ bGgRjgfjn . lhldu' g'uM g+ or'n . knv sljtf AjgfM GXoOk's] j zfGt jftfj/0fo\ k|fy{gf ofo]Sjrfo]j+ eGt] j u'?ju{+ pu' :t'kof dxTj sgflbn . O{zfk"j{ :j+u"u' ztfAbLO ;d|f6 czf]s+ bo]s]lapu' woftMu' Yj :t'koft ef/tof x] bsno\ k'nf+u' NXjxFof ;+/rgf wfo]u' ofM . czf]sof dxf/fgL b]jLof zx/ ljlbzf h"u'ln+ yg Yj :t"k bo]s"u' xF .

yf}+sGxo\of emL;+ vgfRjgfu' :joDe" jf vfl:t jf rfaxLof :t'k :jofM oSj x] leGg – y'lsO emLyfo\ cfM bo]sLu' lem+:jtF b"u' lqof]bz e"jg vg]db'lg, plsofyf;o\ :jthfMu' s';f+ s'Osf tn . ldvf g+ to]u' rng db'lg . zfob y'lsof HjM onof Ko+uM y"/ vM nf< cn] cy] vM;f plsO BMg] toftMu' uh" hs lnkfof Btgf vMnf<

lem+lgtfOno\ lhldt SjfMSjfMu' hf+ lkofRjg . go] w'g]j+ lhlk+ dxfaf]lw ;f];fO6L+ x] Joj:yf ofgftMu' a;o\ RjgfM ljlbzfof :6]zg Yog . 6«]go\ RjgfM lhlk+ tKo+s uf]/vk'/ jgf .

)))

yf}+ d+unaf/ lhldu' ofqf Sjrfo]dfMu' . t/ 5fo\ vM dl;p, yf}+ 5Gx' km\j;fy]+ s'lzgu/ g+ jg]u' vF lkxfF jn .

s'lzgu/ ;ltOln;] g]kfM ;ltgfjn . s'lzgu/o\ Yog] GXoM lhlk+ nFvt+ nfMu' /fdfef/ :t'ko\ b'Yog . tMhfM, trfMu' ckf+ bo]sftMu' :t'kof GXoMg] knv jGbgf j k|fy{gf ofo]u' qmd GXoft . yg x] lx/0ojtL v'l;;yo\ tyfutof clGtd;+:sf/ GXofMu' wfO .

cg+ lhlk+ s'lzgu/ lnSsRj+u' cgof leotgfdL ljxf/o\ Rjgf . lkg] go]t jgf t/ cgof hf vgfano\ 3't'jgLy]+ dRjF;]+ln cfM yg go]dv't, d]yfo\ go] wsfM dfM jgf . ug+ 5'+ af+nfMu' go]u b"u' dv' . vo]t nf lh GXofyfo\ g+ GXofu'+ go]km'Dx vM t/ yf}+ lhu' z/L/ adnfMu'ln+ go]u'lnO erf ;hu h'Ou' :jofu' .

knv adL{ r}To rfMlxnf cg+t'+ lrxfsMu' nF h'ofM GXoMg] b'lk+ clDasf lbbL, b'uf{ lbbL, ljdnf j ljg' ln;] s'lzgu/of lgjf{0fd"lt{ :jMjgf . lnpg] tfkfs+lg;]+ Dxl;s]km"u' r}To cn] rfsMln+ k'/ftflTjs pTvggo\ n'ofjMu' cjz]ift . lgefM vg] ts+ b"u' dv' . VjfpF;] Rj+u' Rjg+ .

a'4wd{ x] nf]kof cj:yfo\ nfgfRj+u' ef/to\ yHofMu' k'0oe"ld g+ ;n+;M bFts rfåF hs h'ofRjgLu' cfZro{of vF dv't . ;g\ !*%$o\ ltlg Pr Pr ljN;g cn] O a'rfgg wOlk+ la|l6z clkm;/lkG;+ Yj yfo\of dxTj l;Osn . jof+lnkf lj:t[t pTvgg\ w'+sfM Yj yfo\ x] a'4 kl/lgjf{0f h'oflaHofMu' yfo\ vM wsfM n'Osn . pTvgg\of qmdo\ x] Yj @$kmL6 tMxfsMu' lgjf{0f d"lt{ g+ n"u' wsfM lh+ Ajgftofu' .

a'4hLjgLof Nofv+ s'lzgu/ cGTo vM;f g]kfMof y]/jfbof Oltxf; AjgLlklgu' nflu z'?jft vM . Yj x] j yfo\ vM ug g]kfMof Gxfkf+lk+ eGt], u'?df+ j >fd0f]/lkG;+ Gxfkf+ Dxf;'u' j;Mof cg'ej ofo]vg . g]kfMoft y]/jfbof hLjGt Oltxf; Rjs]lan . y'ln wfo]w'+sfM g]kfno\ y]/afb xo]t g]kfn+ bSj u[xTofu ofgfjMlkGt j;M k'+sf laHofDx rGb|dl0f afafoft lhu' ldvf+ dfnfRjg .

d]u' ofo]u' 5'+ dvF;]ln lhlk+ x] hs lnSs;+ nfMu' sl;of ahf/o\ ts jgfM rfMlxnf cn] ygof n'dlGt DjfsftOu' 5tflgtf vF SjlaofM lnxfF jof .
)))
a'waf/ ;'y Ton+ a; xfnfxn . jg]Ton wfwf+ af3f}lt lkOsn . Dx't'O Yog]To+u' Rofof ;/fM kmo]dfn lhld;+ . VjfpFu' plts+, Dx ;'vdb'u' plts+ . a; GXofMano\ ltlg lhtM ljZjf; bt, lh 5]Fo\ YogLg . a; GXofu' vMnf lhu' 5]F lhyfy\ GXoMg] jMu' vMnf .

!@ ah] h'Og lhlk+ g]kfnef/tof l;df kf/ofgfM :jb]z b'xfF jofano\ . l;dfgfo\ nfSs af]8{o\ RjoftMu' lhu' ldvfo\ nft – ælxGb" clw/fHo g]kfno\ l5tM n;s';Æ .


a'4hLjgLof Nofv+ s'lzgu/ cGTo vM;f g]kfMof y]/jfbof Oltxf; AjgLlklgu' nflu z'?jft vM . Yj x] j yfo\ vM ug g]kfMof Gxfkf+lk+ eGt], u'?df+ j >fd0f]/lkG;+ Gxfkf+ Dxf;'u' j;Mof cg'ej ofo]vg . g]kfMoft y]/jfbof hLjGt Oltxf; Rjs]lan . y'ln wfo]w'+sfM g]kfno\ y]/afb xo]t g]kfn+ bSj u[xTofu ofgfjMlkGt j;M k'+sf laHofDx rGb|dl0f afafoft lhu' ldvf+ dfnfRjg .

d]u' ofo]u' 5'+ dvF;]ln lhlk+ x] hs lnSs;+ nfMu' sl;of ahf/o\ ts jgfM rfMlxnf cn] ygof n'dlGt DjfsftOu' 5tflgtf vF SjlaofM lnxfF jof .
)))
a'waf/ ;'y Ton+ a; xfnfxn . jg]Ton wfwf+ af3f}lt lkOsn . Dx't'O Yog]To+u' Rofof ;/fM kmo]dfn lhld;+ . VjfpFu' plts+, Dx ;'vdb'u' plts+ . a; GXofMano\ ltlg lhtM ljZjf; bt, lh 5]Fo\ YogLg . a; GXofu' vMnf lhu' 5]F lhyfy\ GXoMg] jMu' vMnf .

!@ ah] h'Og lhlk+ g]kfnef/tof l;df kf/ofgfM :jb]z b'xfF jofano\ . l;dfgfo\ nfSs af]8{o\ RjoftMu' lhu' ldvfo\ nft – ælxGb" clw/fHo g]kfno\ l5tM n;s';Æ .

cfgGbe"ld a';+ @%%* j}zfv k'lGxof Nofvo\ lkb+u'


न्हू सतकयात हानं भीमफेदी थें मृत शहर यायेगु ला?

  राजेन मानन्धर निद्वःदँ पुलांगु सभ्यताया इतिहास दूगु थ्व स्वनिगःया दकलय् तःधंगु बजाः लागा थौंया न्हूसतक वा न्यूरोड खः । थी थी राजनीतिक परिव...