20150424थसिया दबुलिइ पिनेया च्वमिपिनिगु प्याखं

राजेन मानन्धर

यक्व दत नेवाः बस्तिइ चाःमहिलागु । ला बला न्ह्यः हे हानंयागु नःलि साहित्य ज्याझ्वः थसिइ जुइगु धाःगुलिं चाःहिले नं दइगु, साहित्यया सवाः काये नं दइगु धकाः पियाच्वना ।

मतिइ वयाच्वन, जात्राया ई धाल, झी नेवाःतय्त जात्रा धाल कि मेगु छुं म्वाः । अज्याःगु इलय् साहित्य ज्याझ्वः यानां मनूत सुं वयामबिल कि, वा वयाच्वंपिं जात्राया झ्याइँझ्याइँ तायेवं थुखे मच्वँसे उखे हुरुरुरु वनकि झी ला द्याइनि धयाथें । धनं धया थसिया छम्ह भिंचितामियात । अथे ला जुइमखु धकाः लिसः वल ।

वना । थसिइ थसि सहित्य दबूया आयोजनाय् थसि साहित्य दबूया उलेज्या लिसें झिक्वःगु नःलि साहित्य ज्याझ्वलय् ब्वति काये खन । नःलि साहित्य दबूया ग्वसालय् निलाय् छकः साटोआकि छेँ, च्वसापासा छेँ जुजुं नःलि थसिइ थ्यन । 

फुलफुल ससिवां न्ह्यःने झ्वःझ्वः लानातःगु प्लास्टिकया मेचत दक्व प्यानाच्वन । घौछि लिबाक्क ज्याझ्वः शुरु जुल । तःन्हु लिपा खुल्ला आकासया क्वय् नेपालभाषाया साहित्यिक ज्याझ्वः जूगु स्वये खन । थौंकन्हय् क्वथांपिने साहित्यया ज्याझ्वः यायेगु आँट ख्वपय्च्वंपिन्के बाहेक मेपिन्के सुयां मदयेधुंकल, सिउ ला छिं ? 

थ्यंमथ्यं नीम्ह च्वमिपिनिगु रचना बाचन जुल । सफू विमोचन नं जुल, सम्मान ज्याझ्वः नं जुल । अनया जात्रा नं स्वये खन, साक्क समय्बजि नं नयेखन । गुसिंगालंनिसें साइकल गयाः थसि वनागु सितिं मवन । छगू ल्याखं न्हि न्ह्यइपुक हे बित ।

तर नं छु मगाः छु मगाः थें जुयाच्वन । छगू ला थसि, मुकं नेवाःत जक दूगु बस्ति । उकिसं जात्राया ई धइगु दक्व थःथःगु ज्याखँ त्वःता त्वालय् चुकय् ननिइ मुनाः नापं च्वनाः न्हयइपुकेगु ई । थज्याःबलय् नं अन लानातःगु न्ययेगूति मेच हे जायेके मफयाच्वन । दक्व मेचत वातां वातां स्वयाच्वन । नेपालभाषा साहित्य सम्मेलनया हैसियत धइगु क्वथाचा हे जक थें च्वन । उकिसं अन फ्यतुनाच्वंपिं दक्व म्हसिउख्वाःत जक — गुलिं येँनं, गुलिं यलं, गुलिं ख्वपं । तर थुपिं थसिया साहित्यकारत जुइका धकाः मनय् तयेमायेक मनूत सुं फ्यतुनामच्वं । उलिमछि मनूत अन पिने दनाच्वन, उगुं थुगुं खँ ल्हानाच्वन, जात्रा न्यानाच्वन साहित्यिक ज्याझ्वः जूथाय् मनूत सुं न्यनामच्वं । मानौं थसिइ जुयाच्वंगु व ज्याझ्वःलिसे थसिया छुं सरोकार मदु । थसिइ दुने जुलंं नं व ज्याझ्वः थसिइ जुयामच्वं । च्याम्ह झिम्ह ति बुराबुरित म्हाइपुछ्यायेथें भुगुलुं च्वनाच्वनेगु बाहेक अन ब्वनाः न्यंकाच्वंगु चिनाखं, बाखं, च्वखं सुनांनं न्यनामच्वं । बाजं खलः द्यः चाःहिउवल, छथुं मनूत भुन, बाजं वन, मनूत नं वन ।

थसिया माहौल छतिं मज्वन । जिं ला बिचाः यानाच्वनागु, थसि धइगु थसि जुइ । अनया हे दबूया ग्वसाः जूगुलिं थसिया साहित्यकारत म्वःम्वःदइ, उमिगु छगू धुंकाः मेगु रचना पाठ याःगु न्यनेदइ, जिमिगु पाः हे वइला मवइला । मवःसां जिउ, बरु अनया रचना न्यने, थसिया साहित्यिक माहौललिसे साक्षात्कार जुइ धकाः । न्हापा म्हसिकेमखंपिं च्वमिपिनिपाखें छुं उर्जा कायेगु लोभ । 

थथे खःसा थ्व सहित्य दबू हे छाय् स्वन धइथें नं च्वन । पिनें वःपिन्त वयाः प्याखं ल्हुइगु जक दबू ला मखु जुइ व । थसिया न्हाय् तयेत छम्ह भाजुं बाखं ब्वनाः न्यंकादिल, अले ग्वसाःखलःया छम्ह भाजुं हिन्दीम्येया लसय् छपु म्ये हालादिल । आसां द्यात, बरां प्वलां फुस्कुलुगु लाःगुथें जुल । मतिइ वइ, झी हे वनेगु, झी हे ब्वनेगु, झी हे न्यनेगु खःसा अन समय्बजि नयेत जक छाय् वनाच्वनेगुथें मताः ला छितः?

धाइपिन्सं अथे थथे धकाः धयाजूसां झीसं सिउ, नेपालभाषा साहित्य सुथां लाक्क न्ह्यानाच्वनेफूगु मदु थौंकन्हय् । नेवाःत न्ह्याक्व सभ्य व शिक्षित धयातःसां उमि साहित्यपाखे मन क्वमसाः धकाः स्पष्ट जुजुंवयाच्वंगु दु । अथे जुयाः ला हप्तैपिछे उगुंथुगुं ज्याझ्वः जूसां मुनीपिं न्ह्याथासं व हे स्वीम्ह पीम्ह जक । उमिसं हे ब्वनीगु, उमिसं हे न्यनीगु । नेवाःतय्त साहित्य धइगु माःथें मच्वनावयेधुंकल । थज्याःथाय् नेपालभाषा साहित्य ख्यः आः तचाकः यायेमाल धइगु नःलि साहित्य दबूया बिचाः खःसा व तसकं बाःलाः । तर खय्तय्सं जक धाइका मनको लड्डु ध्यूसंग खाने धकाः । झीगु हविगत आः अज्याःगु हे जुयाच्वंगु दु ।

थज्याःथाय् थसि अपवाद जुइमाः धइगु मदु । मजूगुयात मजू धयां मद्वं । आः खनि न्हूगु शुरुवात जुइमाल । थसि साहित्य दबूया ज्या मेपिन्त क्यनेत मखु, थम्हं न्हापां साहित्य धइगु छु धइगु थुइमाल, साहित्यय् रुचि दयेमाल । साहित्य ज्याझ्वः जूथाय् वनेगु यायेमाल, अनंलि तिनि च्वयेगु शुरु जुइ । थसिया भविष्य धइगु अनया युवा पुस्ता खः । यानावन धाःसा नेपालभाषा साहित्यया भविष्य थसिइ मालेमालीगु अवस्था नं मवइ धायेमफु । अनया भविष्ययात थ्व हे भिंतुना ।

Published in Sandhya Times on 2015 04 24 "Dance of outsider writers in platfom of Thasi"