राजेन मानन्धर
धर्मया ज्या याये थाकु, उकिसं ततःधंगु ज्या ला झं हे थाकु । ९०दँ धुंका यलया दिपंकर सम्यक महादान वंगु २०१५ मार्च २ कुन्हु सम्पन्न जुल । दिंपकर बुद्धयात पुज्यायेगु झी नेवाः बौद्धतय्गु छगू विशेषता खः । थ्व परम्परा न्ह्यानाच्वनेगु धइगु सकल बौद्धतय्गु निंतिं लसताया खँ खः । न्यने दु कथं अन येनं १२०म्ह, यलं १३०म्ह, ख्वपं १०म्ह, किपुलिं ४म्ह, बुंगं ३म्ह, पन्तिं २म्ह अले सक्व व नमरां छम्ह छम्ह यानाः लगभग २७०म्ह दिपंकर बुद्ध वा अज्याःपिं हे मेपिं आराध्य द्यःपिन्त अन ब्वंगु जुल । थुकिया निंतिं तन, मन व धन नं यक्व हे खर्च जुल जुइ । थज्याःगु ऐतिहासिक ज्याखँ तःजिक क्वचायेधुंकाः आयोजक व श्रद्धालु भक्तजनपिन्त सुभाय् द्यछासें थुकियात कयाः छकः लिफः स्वयेगु उचीत ताया ।
लगंख्यलय् च्वंगु राजदल गणया ब्यारेकय् दुने सम्यक न्यायेकेदत धकाः भक्त जनपिं लय्ताःगु न्यनेदत । न्हापांनिसें सम्यक न्यायेकेत छ्यलेमाःगु सार्वजनिक थाय् सेनां जबर्जस्ती हडपेयाना काःगु खः धकाः सुनां नं सार्वजनिक रुपं धयाहःगु जूसा वया जिउधन सरकार हे ला जुइ मखु जुइ नि । काइगुधइगु नवायेमफुपिनिगु हे जक खः ।
१४ गते हे वा वसेंलि, अले निन्हु प्यन्हु मदिक्क वा वइगु सुचं वसेंलि लः पिथनेगु निकासया व्यवस्था मदुगु ख्यलय् अज्याःगु ज्या यायेगु संभव दइमखु । अय्सां वा पिइगु बुँ थज्याःगु पलाः हे तये मजिइक द्वाच्याच्वाच्या च्वंगु ख्यलय् हे द्यःत तयेगु न्यात । द्यःपिं तयेत स्वयाः मू पाहाँयात तयेगु मञ्चया निर्माणय् जक आयोजकत केन्द्रित जूगुलिं द्यःपिन्त तयेत थाय्या व्यवस्था याये मलात वा आवश्यक मतायेकल । नतिजा झी सकस्यां खन ।
उलिमछि द्यःपिं बिज्याका धकाः गर्व यायेथाय् ला दु तर द्यः थः हे पलाः छिनाः लगंख्यः थ्यंगु मखु । हरेक द्यःया गुथिया द्यः पितहयेबलय् द्यःपालाःया जिम्मेवारी अप्वइ । उकिसं द्यःयात तःवनेत बाजं माः, गुथियारतय् लाकेमाः । हानं पूजा जुइमाल, छछाः सां भ्वय् नकाः पितहयेमाल, लिहाँ वयेमाल, लितकाःवनेमाल । थ्व फुक्क यायेत हरेक द्यः गुथिं थ्यंमथ्यं ५०द्वःतका दां ला खर्च याःगु खनेदु । आयोजकं क्वबिइम्वाःगु थ्व भारया मूल्यांकन तकं मजुल ।
अथेसां वःम्हमछि द्यःपिं व पाःलापिं च्वनेत थाय् व सामान्य लोजिस्टिक्सया व्यवस्था तकं मजुल । पितिपिति वा वयेक चछि ख्वाउँगु खुल्ला आकासया क्वय् अपाय्जि ऐतिहासिक व धार्मिक महत्व दूगु बुद्धप्रतिमाया जिम्मा कयाच्वंपिन्त आयोजकपाखें छु छिं छु मछिं धकाः बिचाः तकं याःमवल । आयोजकया सम्येक न्यायेकेमास्ति वल उकिं द्यःथुवापिन्सं द्यः हयाबिइमाल धायेवं द्यःथुवाःत धइपिं निधकि जाकि व चानचुन द्यबा छप्वः छानाथिकूगु हे काःवःपिं जक धकाः थुइकल । थःलाःपिं द्यःपिन्त बाहेक मेपिन्त पाल तकया नं ब्यवस्था यानामबिउबलय् न्हापां थःगु रक्षा थम्हं यायेमाः धयाथें बहनी प्याताप्याता वां दायेकाः वःपिं वःम्हमछि द्यःपिं गुलिं लिहाँ वनेमाल, गुलिस्यां उखेंथुखें पोलिफोम व तिरपाल कयाहयाः द्यःनापं ध्याचलय् चा बिकल । उमि थःगु स्वास्थ्य स्वयेला, द्यः रक्षा यायेला, दाताया इच्छा पुवंकेला, थःम्हं पुज्यानातयाम्ह द्यःयात प्लास्टिकं भुनाः संस्कृति रक्षा यायेला जुल । उकिं ल्याःचालय् न्ह्यागु धयातःसां बछि द्यःपिं च्वनेगु थाय् खालि, कारण झी दक्वस्यां सिउगु हे जुल ।
न्हापा आयोजकपिन्सं न्हापां यलयापिं अनं येँयापिं अले ख्वप व मेमेथायापिं द्यःपिं झ्वःलाक्क बिज्याकेत मिलेयानातःगुलिइ येँया स्वयम्भू आदि द्यःपिं जिपिं न्हापां च्वनेदयेमाः धकाः दनेवं भचा बांमलाःगु परिस्थिति वल धाःगु न्यनाः थःत बौद्ध धाइपि दक्वस्यां ख्वाः ह्याउँइ । संसारया दक्व सत्वप्राणीयात समान धकाः तायेकीम्ह बुद्धया हे थी थी रुपय् नं न्ह्यने च्वनेगु व लिउने च्वनेगुया ल्वापु दइ धकाः यक्वस्यां विश्वास नं याइमखु ।
द्यः खन कि भागियाःवनेगु नेवाःतय्गु परम्परा हे जुल । अज्याःगु ध्याचलय् थः पूज्य द्यःपिं तयातःगुलिं अन हे दक्व श्रद्धालु भक्तजन वनाः भागियायेत बाध्य जुल । गुलिसिया लाकां स्यं, गुलिं धच्याक्क बँय् दः । उकिसं सेनां गनं गनं हुँ धाल अनं अनं वनेमाःगु । थुकथं थ्व अविस्मरणीय सम्यकय् दातापिनिगु दान पारमिता जक मखु भक्तजनपिनिगु व द्यःथुवाःपिनि क्षान्ति पारमिता पुवनेगु ज्या नं जुल ।
मेबलय् स्वये मखनीपिं द्यःपिं खनीगु थ्व अवसरय् ततःधंगु इतिहास क्वबियाच्वंगु बहाबहिया सम्यकय् ब्वयेहेत माःगु द्यःया गथे हबिगत जुयाच्वन, द्यःया नामय् छु छु ब्वयेहल, उमिसं थःगु सम्पदा गथे संरक्षण यानातल धकाः प्रत्यक्ष थःगु स्वयेगु छगू अवसर धाःसा जुल थ्व ।
दान कि नयेमखंपिन्त बिइमाल, कि भिक्षु, भिक्षुणी आदि संसार त्वःताः दान जक कयाः म्वाये धाइपिं त्यागीपिन्त बिइमाल । जब अथे मजुसे नेवाःत, मिजंत, नांया लिउने वज्राचार्य व शाक्य थर दुपिं अले बरे छुनातःपिंन्त जक धकाः आयोजकं दान कायेया निंतिं दयेकातःगु निमन्त्रणा पास इनी, त्यागी जीवन हनाच्वंपिं थेरवादी भिक्षु भिक्षुणी व महायानी लामागुरुपिं अले व पास मदुपिन्त दान बिइमखु, व सार्वजनिक ज्याझ्वः मजुसे तःधंगु जातया बौद्धतय्गु छगू पारिवारिक धार्मिक कार्यक्रम जक धायेबह जुइ । उकिं यानाः हे भारतं वःपिं बासःम्ह शाक्यकुलया काय्मस्त तकं दानकायेगु पाखें वञ्चित जुल ।
हानं दान तःगु कथंया दइ । बुद्धधर्मय् धर्मदान दकलय् तःधंगु दान धाइ, थन अज्याःगु खँ दुमथ्याः । उलि जक मखु दान बिइबलय् दान काइम्हसिया योग्यता अहम् प्रश्न वइ । आः निमन्त्रणा पास ज्वनावःपिनिगु शीलया खँ ल्ह्वन धाःसा त्यागीपिनिगु हे शीलया खँ लिसः जुयाः वइगु संभावना दु । अथेसां झीगु थ्व कथंया बुद्धधर्मय् शील समाधि व प्रज्ञाया खँ हे न्ह्यथनेमजिउ थ्यंक खइमखु धकाः तायेका ।
न्हापा याःयाःथे यायेगु हे बुद्धधर्म खः धाइपिं आयोजकतय्सं न्हापा यानावयाच्वनागुया नामय् दरवार त्वतावनेधुंकूम्ह पुलांम्ह जुजुयात मालाहयेगु थ्यंक मयाःसा बुद्धधर्मया क ख हे मसिउम्ह जिवंकाछि अले पदय् च्वनाः गबलें श्रद्धां बुद्ध, धर्म व संघया नां मकाःम्हसित मू पाहाँ दयेकाः थने हल । सामाजिक संजालय् राष्टपतियात मू पाहाँ दयेकेगु व तुति सिकेगु थ्व पालय्या छगू जबरजस्त मुद्दा जूगु खः । धर्मनिरपेक्ष देसय् बुद्धधर्मया विकास व बौद्धतय्त संरक्षण यायेत राष्टप्रमूखया गुगुं भूमिका दइमखु धकाः थूसां आयोजकं वयात अन उगु स्थान बिउगु उपस्थित श्रद्धालु जनसमुदायं खन । व स्वयाः वज्रयानया विकास व प्रवर्धनय् थःगु जीवन पानाच्वंम्हं सुं श्रद्धेय बौद्ध विद्वान वा आचाजुयात सम्मान स्वरुप मूपाहाँ धकाः मञ्चय् थने हःगु जूसा समस्त बौद्ध जगत हे लय्ताइगु जुइ । तर झी नेवाःत थः सत्ताय् वनेमफुसां सत्ताय् वःपिनिगु चाकरि यानाः थःगु सामाजिक प्रतिष्ठा व मेकथंया लाभसत्कारया आशा यानाः थज्याःगु ज्या याइगु जुयाः अन विवेकं ज्या म्हो जक याःगु खनेदत ।
व स्वयाः नं महत्वपूर्ण ला अन अचानकं राष्टपतिं दान कायेगु इच्छा क्यन । महादान धयातःसां गन थ्व दक्वसिगु लागि मखु धकाः जगजाहेर दु, बेजातम्ह मिसा ब्याहा यानातःगु कारणं छम्ह वज्राचार्य वा शाक्यया काय्यात तकं उकिया निंतिं योग्य तायेकीमखु, तर अन छम्ह यादवयात नं दान काइपिनिगु झ्वलय् थाय् बिल । हानं वया म्ह्याय्या नं दानकायेमास्ति वल । बुद्धधर्मय् न्ह्याक्व मिसा समानता दु धकाः बौद्ध विद्वानपिन्सं धाःसां नेवाःतय्गु वज्रयानय् मिसाम्हसित प्रवज्या कायेगु व दान कायेगु छुट मदु । अथेखःसां राष्टपतिया म्ह्याय्यात बाकायदा दान बिउगुलिं नं थ्व सम्यकं छगू नजीर तःगु दु, मिसा समानताया ल्याखं । दान बिया धाः फुँइ याइपिं ला खन, आः मेमपिं मिसापिन्त नं व अधिकार दइ लाकि थ्व आयोजकया थः यःपिन्त जक बिइगु विशेषाधिकार जुल धकाः स्वयेमानि अले थुकियात नेवाः मिसाअधिकारकर्मीपिन्सं गुलि मुद्दा दयेकाः थःगु समुदाय दुने क्रान्ति याइ धकाः नं ल्याःचाः तयेमानि ।
थुगुसिइया थ्व महादानय् करोडौंया अन्तर्राष्टिय अनुदान दुहाँ वःगु धकाः हुइनाभुइना न्यनेदत । औपचारिक रुपं थुकिया पुष्टी वा खण्डन मजूनिसां ज्याझ्वलय् टाइवानया विशेष पाहाँया अनपेक्षित उपस्थिति अले दाता धकाः म्हसिकातयाम्ह भाजुं थःत व्यवस्थापकया रुपय् ब्वनापतिइ न्ह्यब्वःगु अर्थपूर्ण जू । निगः ध्यबा हे जक दान बिउसां थःगु हिचःतिया कमाइ जूसा पारमिता पुवनी , मेपिनिगु कयाः हिरामोती हे वा गायेकूसां व तमाशा जक जुइ । अनुदान वःगु हे खत धाःसा पारदर्शिताया खँ ला वइ हे तिनि ।
सम्पदा झीगु खः, झीत मतिना दइगु स्वभाविक खः । तर थज्याःगु सम्पदाय् व्यवस्था मजुल, विकृति दुहाँवल धाःगु व विवेकया प्रयोग यायेमाल धाःगुयात मार वल धाइ कांपत्याःया लिउलिउ वनीपिं विद्वानतय्सं । उलिजक मखु, जब मिखा कनास्वयेमाल धइगु आग्रह याइम्हसित सम्यक दृष्टि ज्वना वा धकाः नं न्वाइ, अन ल्यनाच्वनीगु ला भौचित चिनाः सराद याइपिं हे जक जुइ । उकिं थपाय्जिगु ऐतिहासिक ज्या कर्मकाण्ड स्वयाः अप्वः छुं जुइमखन । आलोच्य विषयय् आलोचना मयासे गर्व या जक धयां गर्व जुइमखु । न्ह्याथेजूसां झी बौद्धत छवाः हे खः, सुनांनं यानाः नं सुयागुं मार्गफलय् जुइगु लाभयात सकारात्मक रुपं हे कायेगु बेश जुइ । दक्वसिया भिं जुइमा ।
Published in Santhya Times on 2015 04 09 "Retrospection on Historic Samyaka Mahadana of Patan"
No comments:
Post a Comment