प्रतिक्रिया
राजेन मानन्धर
नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् उपन्यासया न्हूगु ख्वाःपाः मखनाच्वंबलय् झी सकस्यां यःम्ह मथुरा साय्मिया न्हूगु उपन्यास पिहाँ वयेत आय्बुयाच्वुं अवस्था । आखिर पिहाँहे वयेमाल गंकी धुस्वा वसुन्धरा प्रतिष्ठानया ज्याझ्वलय् ।
उमेर बौ सरह जूसां दाइ धायेबलय् सतिइगु अनुभव बिउ, अथे जुल कि मनय् लूगु खँ धायेत नं अःपुइ । नकतिनि नकतिनि नेपालभाषां ब्वनेसःबलय्निसेंया जिमि छम्ह च्वमि मथुरा दाइ । धाथें उबलय् उबलय् निसें जि वय्कःया फाय्न । छु जादु दु मसिउ, शब्द नं सामन्य जुयाच्वनी, घटनाक्रम नं अज्याःगु छुं उत्तेजक वा रमरम त्वःतीगु जुइमखु, तर नं वय्कःया वर्णनशैली पाखें जि न्हापांनिसें प्रभावित जुयावयाच्वना । ब्वनास्वःसा सामान्य जूसां अथे अःपुक च्वयातःगु जुइमखु, हरेक शब्द, बाक्यांश, अल्पविराम, पूर्णविरामतकया महत्व दयाच्वनीगु वय्कःया लेखन । थुकियात हे वास्तवय् कला वा सिर्जना धाइगु जुइ । दक्वसिके गन दइ अज्याःगु, दइगु जूसा दक्वं मथुरा जुइ, अले मथुरा सुं हे जुइमखु ।
ब्वने धकाः यां काकां छकलं हे ब्वने सिधल । ब्वंसां निसें छुं च्वयेगु मतिइ वयाच्वंगु ला खः, हानं गथे धाये थज्याःगु खँ धकाः नं मनं मनं धयाच्वना । मतिइ तयातयेगु स्वयाः थःत ताःगु खँ छता निता धया हे छ्वयेगु वेश जुइ तायेकाः थुकि तक धायेगु आँट यानाच्वना ।
मेमेगु वय्कःया बाखं वा चिकीहाःगु उपन्यासय् थें थुकिइ नं यक्व पात्र मदु, यक्व घटनाया घारांघुरुं मदु, फुटबल म्हितीबलय्या गुलजार मदु । छगू शान्त, यक्व गतिशिलता मदूगु यक्व संख्या नं मदूगु परिवार । उपन्यासया लगभग दक्व खँ थन हे जक सिमित जुयाच्वंगु दु । उकिसं नं यक्व ला छम्ह पात्रया द्यनेगु क्वथाय् हे जक लिकुं । तर नं अन यक्व खँ जुयाच्वनी – अन दुम्ह छम्हयां छम्ह पात्र व अन यखानातःगु छपाः किपाया दथुइ यक्व आत्मीयता, आकर्षण, मतिना अले अन्तरद्वन्द्व नं ।
छम्ह वैंशय् भाःत मदयेकाच्वंम्ह मिसाया राप – म्हया, मनया राप । पनां पनेमफइगु, तिना तिइ मजिउगु विछोडया वेदनायात खँया खँय् हे च्वमिं झीत अनुभवयाकातःगु दु । छगू न्हूगु अनुभूति थुकिं बिउगु दु ।
नीति, आकार व सेठया खनेदयाःनं मनेमदइकथंया द्वन्द्व, आत्माभिमान, समर्पण व प्राप्ति अले सामाजिक दायित्वया लडाइयात अःपुक्क सामान्य घटनाया जक रुप बियाः दुने वयाच्वंगु अदृष्य सुनामियात हिसिचा दयेक हे कनायंकाच्वन । व सुनामि आखः आखः दथुइ लुयावयाच्वन, आखलय् धाःसा तप्यंक खनेथाकुइफु, कमसेकम उकिया गहिराइयात आंकन अन व्यक्त जुयाच्वंगु शब्द, वर्णन यानातःगु घटनाक्रम शायद यथेष्ठ मजुइफु सामान्य पाठकया लागि ।
मेगु लडाइ आत्माभिमान व रापया लडाइ खः । नीतिया अडान च्वछाये बहजू, थ्व खँ धयाच्वने म्वाः । अथे खयाः नं थन वया आत्माभिमान सेठया न्हयःने व आकारया न्ह्यःने उलिउलि हे क्वातुयामबिउसा खुसि न्ह्यायेत अःपुइगु जुइ । नीतिया न्ह्यःने निता खँ दु – आत्माभिमान व राप । वं रापयात क्वत्यलाः (अथे धइगु म्हया रापया जक खँ मखु) आत्माभिमान ल्यःगु ला बांलाः, आदर्शया ल्याखं नं मिसा स्वतन्त्रताया ल्याखं नं । तर अनथाय् आकारया मखुसां नीतिया माजु ब्वाःजु अले थःमचाया आवश्यकतायात नीतिं गन थ्यंकी धइगु न्ह्यसः पाठकया न्ह्यपुइ चाःहिला हे च्वनीगु खनेदु । ब्याहा मयासें च्वनेगु हे नीतिया नीति जूसा वं आकारयात पियामच्वनीगु जुइ, मतिनां जाःगु तं नं मक्यनीगु जुइ । अथे धयां थःम्हं गुगु अडान ज्वंगु खः, उकियात खितुंगालय् हे क्वफायेम्वायेक गनं ताहा नं सिइगु, कथि नं त्वमधुइगु छुं विकल्प वःगु जूसा दक्व ब्वमिपिं लय्ताइगु जुइ । गुगु खं लुचियात माः धकाः वया ब्याहा थम्हं न्यायेका बिल व थःत हे धाःसा मदुसां जिउ धायेगु ध्यबा दतकि दक्वं जिइ, राप फयेगु धइगु ध्यबा मदुपिनि जक थाकुइ, ध्यबा दुपिनि रापया व्यवस्थापन जुइ धकाः गनं नीतिं थुइका च्वन ला धकाः नं ब्वमिपिन्सं तायेकेफु ।
नीतिया न्ह्यःने निगु विकल्प नं उलि ल्यये अःपु मजू । वं यदि माजु बाःजु त्वःता धरानय् वंसां वया मदयेधुंकूम्ह भाःतया परिवारप्रति जिम्मेवारी पुमवनीगु अले आकार थःगु परिवार व बनेज्या त्वःता नीतिया छेँय् च्वंवंसां वयागु थःगु परिवारप्रति जिम्मेवारी पुमवनीगु असमञ्जस्यताय् लेखकं दक्वसितं ल्वइगु रामवाण विन–विन उपाय न्ह्यने तयाबिइगु थाकुइगु खँ दक्वस्यां सिउ । उकिं समाधान विहिन समाधानय् बाखं क्वचाल । थ्व समाधान हरेक पाठकं थःगु क्षमता व धरातल कथं थम्हं हे लुइकेगु भाला च्वमिं बियादीगु तायेका ।
अथे खयाः नं बाखंया अन्त्यया बांलाःगु पक्ष आःयात थ्व हे खः कि आकारं हानं नीतिया प्रस्तावयात थःगु छेँ व बनेज्याया मागयात लथ्यानाः गथे खः अथे हेस्वीकार हे यानाबिउगु जूसां उकिं गुगु अस्वाभाविक नाटकीयता हइगु जुइ । उकियात नं थौंया थ्व पितृसत्तात्मक समाजया यक्व ब्वमिपिन्सं स्वीकार यायेथाकुइगु सत्यतायात नं च्वमिं ल्वःमंकुसे बाखं न्ह्याकूगु धाःसा बांमलाः धायेफइमखु ।
च्वमिया न्हापान्हापायागु बाखं उपन्यासथें थन नं पौ छगू सुन्दर पक्ष जुयाबिउगु दु । शायद व निपौ स्वपौ लिकाना बिउसा थ्व रापया राप म्हो हे नं जूवनेफु । थ्व पौत थन दुबिनाच्वंगु जीवनया सुन्दर असुन्दर पक्ष, छगू यथार्थ खः । च्वमिं गुलि अःपुक्क न्ह्यब्वयादिल ।
अथे हे जूसां उपन्यासया उत्तरार्धय् धाःसा व मथुरा साय्मिया लय, मिठास व बहाव गनं गनं धलमल जूगु अनुभव ब्वमिपिन्त जूगु दु । मधासेच्वनेमफुत, नीति व आकारया खँ नीतिसम्मत जुइमखंगु जक मखु, आकार हे नं कायेमखन । थज्याःगु लिच्वः ला वय्कःया बाखं उपन्याासय् तःकः हे स्वयेधुनागु खः । तर वय्कलं थ्व हे नियति नं पात्रतय्त हथासं क्वचिंका जकं बिउगु खःला धकाः धायेमायेकाबिल । याकनं सिधयेकेमालाः ला च्वच्वं उसिचाःगु थें हे अनुभव जुइफु पाठकपिन्त ।
थन फिल्मया स्क्रिप्ट च्वयेथें व स्वस्थानी बाखं च्वयेथें उपन्यास च्वइपिनिगु न्ह्यःने भाषाया ल्याखं थ्व छगू यक्व लिपा धाथेंगु उपन्यास जुयाःदंवःगु दु, थुकी सुनां शंका याइमखु । तर मथुरा साय्मि नेपालभाषा आख्यान ख्यःया औसत च्वमि मखु । वय्कःयात औसत जुयाच्वने नं मल्वः आः । मल्वः छु, अधिकार हे मदु धाःसां पाइमखु । धयाच्वनेम्वाः मथुरा लिसे स्वाःगु हरेक उपन्यास, बाखं जक मखु आखः आखलय् ब्वमिपिन्सं मथुरा मालाच्वनी, उमिगु मथुरायापाखेंया आशा मेमेपिं स्वयाः यक्व हे यानाच्वनी । अज्याःबलय् वय्कःयात थःत फुक्कसित धाःधाःगु इनाच्वने थाकुइजुइ, थ्व स्वभाविक खः । मथुराया उपन्यासय् मथुरा मदु थ्यंक धाल धाःसा ला अन्याय हे जुइ, बरु जिमिगु वय्कःपाखें बरु यक्व आशा जुयाच्वंगु जुयाः न्ह्याक्व बिउसां काइपिं सन्तुष्ट जुइमफयाच्वंगु तक धाःसा मपाइ ला धयाथें च्वं ।
Published in Sandhya Times on 2014 04 17 "Heat of Raap"
No comments:
Post a Comment