पारस, रुबेल व गणतन्त्र

पारस, रुबेल व गणतन्त्र

राजेन मानन्धर

वंगु मंसिर २५ गते शनिबार बहनी ७.३० बजे चितवनया टाइगर टप्स रिसोर्टय् नाटकीय ढंगं वा संजोगं पूर्वयुवराज पारस शाह व परराष्ट्र मन्त्री सुजाता कोइरालाया घरज्वाइ“ रुबेल चौधरी नापलात । जीवनय् न्हापांखुसि नापलाःपिं निम्ह न्ह्यइपुक ख“ ल्हानाच्वन, घय् नं पुल । लिपा राजनीतिया ख“य् कचमच जुल । वं रुबेलयात जंगलय् धु“ स्याःवनेनु, मवल धाःसा छ सी, छन्त सिधयेकेधुंकाः छिमि कलाः व मचायात नं सिधयेके धाल । लिपा हानं बन्दूक ज्वना वल, नोजलं टेबलय् दाल अले धाल छ सित । छ व बास्टर्ड खः गुम्हस्यां मुकं राजतन्त्र मदयेकल नं धाल । वं हानं धाल, जिं छिमि कलाः व काय्यात सिधयेकेगु आदेश बिइधुन, छिमित लाइन तयाः स्यानाबिइ धकाः बन्दुकं ताकेयात । लिपा मेस्तोल रुबेलया कपालय् तयाः धाल, जिं सुट यायेत्यनागु दु । लिपा वं छगू राउण्ड गोली चलेयात ।

एक्शन फिल्मया छगू सिनथें च्वंगु रुबेलं छगू पत्रिकायात बिउगु थ्व अन्तरवार्ता ब्वमिपिनिगु लागि ला रोमांचक जइफु तर थ्व घटनायात भोगेयायेमाःम्हसिया ला म्हय् जिउ दइमखु, थ्व धयाच्वने म्वाः ।

शनिबारया थ्व घटना लिपा सोमबार तिनि पारस पोखरा वन । पत्रपत्रिकाय् वःकथं थ्व घटना लिपा इन्डोनेशियाय् वनाच्वंम्ह परराष्ट्रमन्त्री सुजाता कोइरालां फोनं शाहयात ज्वनेत आदेश बिल । वयात ज्वनेत अनुसन्धान समिति दयेकाः अनुसन्धान यानाच्वच्वं हे प्रधानमन्त्री नं तप्यंक निर्देशन बिउगु जुयाच्वन । मंसीर २९ गते शाहयात बंगलादेशी नागरिक चौधरीयात गोली कयेकूगु अभियोगय् ज्वनेत पुलिस पोखराया पूmलबारी होटेलय् वन, ६ घण्टा मिहेनत यानाः वयात अनं हेलकेप्टरय् तयाः भरतपुर प्रहरी तालीम केन्द्रय् यंकल । पिडितं उजुरी मबिइकं पुलिसं थम्हं तयार याःगु प्रतिवेदनया आधारय् सार्वजनिक थासय् गोली चलेयानाः त्रास फैलेयाःगु अभियोगय् वयात ज्वंगु खः । पारसं बयान बिउबलय् हवाइ फायर यानागु खः धकाः धाल, पत्रकार सम्मेलन हे याये मफुसां वयागु धयातःगु विज्ञप्तिइ नं अथे हे दु । उखे चौधरीयात धाःसा बयान कायेत तकं सःतेगु आवश्यकता मतायेकल सरकारं । आः हानं वया विरुद्ध रीत तयेगु नाटक जुयाच्वंगु दु ।

निन्हु प्यन्हु लिपा थ्व नाटकय् हानं छगू नाटकीय मोड अबलय् वल, गबलय् छखे पारसं गोली कयेकागु मदु धाल, मेखे रुबेलं वयाके बन्दुक हे मदु धाल । थ्व ला निम्हस्यां फानागु ई फ्ययेथेंज्याःगु ख“ जुल । वयात ज्यान मार्ने उद्योग, राष्ट्रिय निकुन्ज ऐन अले हातहतियार तथा खरखजाना ऐन लागू मजुल । वयांलिपा थम्हं हे दयेकूगु प्रतिवेदनय् पारसं गोली कयेकूगु खनेमन्त धकाः धयाः थःगु ख्वालय् थम्हं हाखलं इलेगु ज्या नं सरकारं यात । ख“ फासांफुसुं जुल ।

थ्व गोलीकाण्डं शाहयागु करतुत उजागर याये ला मफुत तर चौधरीया गोरखधन्दाया धकिं धाःसा छ्यातां चायेका बिउगु दु । थ्व मनू ला आःतक न्यनेदुकथं थ्व बंगलादेशीतय्त नेपाली नागरिकता बियाः विदेश छ्वयेगु, पुलिसयात माःगु सामानया ठेक्का कयाः करोडौंया घोटाला यायेगु अले मन्त्रीया छे“य् च्वनाः टेलिफोन गैरकानूनी सम्पर्कसूत्र दयेका नेपाल टेलिकमयात ठगेयानाच्वंम्ह नटवरलाल जुयाच्वन धकाः सिइकेत धाःसा ग्वहालि जुल । अझ, थ्व मनू न्हापा हे शंकाया घेराय् लानाच्वंसां ज्वनेमफूगु धइगु नं ख“ वल । अझ, बिहा न्ह्यः थःगु पत्रिकाय् फोटो छापेजूगु धकाः नक्कली कभरपेज दयेकाः क्यंगु व थःत व कोइरालायात डाक्टर धकाः वेभपेज दयेकाः क्यनातःगुलिं थुपिं गुलि ग्यंपिं धकाः सिइकेत जनतायात अःपुल । थुकथं भारतय् बूम्ह गिरिजा प्रसाद कोइरालाया नेपाली म्ह्याय्या जर्मन भातःया जर्मन म्ह्याय्या बंगलादेशी भाःतया थ्व करतूत यक्वसिया निंतिं मिखा चायेकगु वासः जुल, विशेष यानाः नागरिकता बिइत कन्जुस्याइ याये मजिउ धाइपिन्त ।

जन्मकाछि नेपाली कांग्रेसय् राजनन्त्रया वकालात याइम्ह सुजाता कोइरालायात अचानक राजनन्त्र खनाः तं पिहां वल । भारतयात नेपाःया पासपोर्ट छापेयाके बिइमखनाः लागिमुगि चायाच्वंम्ह, चुनावय् बुनाःनं उपप्रधान व परराष्ट्र मन्त्रीया भाला कायेखंम्ह कोइरालायात मनूतय्सं अथे भनं धायेवं थः नेपाःया मन्त्री लाकि बंगलादेशी छम्हस्या ससःमां धइगु ल्वःमनाः चौधरीया कानूनी सल्लाहकारं धायेथें फुसा प्रमाणित या धाल, वयात बयान बिइकेत ग्वहालि मयाः । चौधरीयात गोलीं कयेकल धकाः न्हापां राज्ययात जानकारी बिउम्ह हे कोइराला जुइफु, थ्व ल्याखं थःगु वचनया इज्जत तयेमाःगु खः (मखुसा किर्ते जाहेरीया अभियोग लायेफु) । तर चौधरीया आगं पिहा“ वःगुलिं हे जुइ, लिपा शाहं गोलीं कयेकूगु मखु धकाः राज्य पक्षं प्रतिवेदन बिलं नं देशया मन्त्रीं कू नयाच्वनेगु बाहेक मेगु छुं यायेमफुत । आः ला नेपाली कांग्रेसया महामन्त्री नं हे रुबेलयात छानबिनय् हयेमाःगु ख“ ल्हानाहयेधुंकूगु दु । थ्व ल्याखं चुनावय् बुनाः बांलानावःगु सुजाताया राजनीतिक भविष्य घरज्वाइ“या मतिनां धुसकुस याइगु संभावना दयावःगु दु ।  थ्व ला थः खाःया छे“य् च्वनीम्हस्यां मेपिन्त आपां कयेके मजिउ धइथेंज्याःगु अवस्था वल ।

थ्व घटनाक्रम नेपाली संचार जगतया निंतिं तःधंगु हे मसला जुल । कानूनी राज्यया म्ये हालाजुइपिन्त गोली चलेजुइगु यइ ला मखु, तर न्हियान्हिथं गोली चले जुइगु देसय् थ्व अभूतपूर्व ख“ जुल । मजुइगु नं गथे? गणन्त्र वयेधुंकाः पारस शाहयात दकलय् न्हापां न्हाय्पं नीके दइगु । शायद उमिसं ला थ्व हे घटनाय् लाकाः पारसयात देश निकाला हे यायेखनी धकाः स्वयाच्वंगु जुइ । धयाबिल, गणतन्त्रय् सुं कानून स्वयाः च्वय् जुइमखु धकाः । तर थनया राजनीतिक माहौल चां चां हिला वनाः पारसयात इकधिक संकेमखंसेलि उमिसं थःगु तं रुबेलयात प्ंवंकल, थम्हं सुचुकातयागु वयागु आगं प्वलाः । अले थःगु हे समाचार या खण्डन यायां पत्रकारिताया अभ्यास यात ।

थुथाय् गणतन्त्रावादी धायेकेयःपिं पार्टीतय्गु प्रतिक्रिया अर्थपूर्ण जुल । पारसयात कारबाही यायेमजिउ धाःपिं थःत ज्वंकेत नं तयार जुल, तर नेपाली कांग्रेस, एमाले व माओबादी धाःसा थुकिया बारे प्रतिकृयाविहिन जुयाच्वन । देय् न्यंक राजाबादीतय्गु जुलुस वल नं नेविसंघ व अखिल धाःपिं प्रतिकारय् मवः । न पारसयात कारवाहीया समर्थन यात, न विरोध यात, न रुबेलयात नं कारबाही या धाल । चिचिधंगु घटनाय् नं राजनीतिक लबःकायेसःपिं खेलाडीत थन धाःसा थः नेतां गनथाय् सुलि पुइ धकाः पियाच्वच्वं हे चा बित, न्हि बित । अझ छम्ह माओबादीं ला पारसयात कारबाही यात धाःसा राष्ट्रिय स्वाधीनताया आन्दोलन कमजोर जुइ धकाः तकं धयाबिल । शायद थुकिया आशय फुम्हस्यां मफुम्हसित ख्यायेत वा स्यायेत लाइसेन्स मदुगु हतियार ज्वनाजुइदयेमाः धका पारसया बचाउ जकं यायेत स्वःगु खः ला?

छखे पारसया अबु आः जुजु मखुत, रुबेलया ससःमां आःनं मन्त्री खःनि । यदि थ्व पारसं मखसे मेपिन्सं गोली कयेकूगु सा थुलि याकनं ज्वनी ला? गोलीं कयेकीम्ह मनूयात ज्वनेत हेलिकोप्टेर वइ ला? हानं झिद्वः दां बं पुइकाः त्वःताहइला ? अले वं यदि मन्त्रीया घरज्वाइ“यात मखसे सुं प्रविण गुरुङयात कयेकूगुसा वायत उलि याकनं ज्वनीला ? व रुबेल मखसे मेम्ह जूसा बयान बिउमवसे गाइला? थः घरज्वाइ“यात मखसे सुं साधारण यात गोली कयेकूगु जूसा वयात कारबाही यायेमाः धकाः सुजातां विदेशं निसें दबाव बिइला ? मचिकंया भाः थकाःगुया विरोध यायेसःपिं पार्टी व नेतात थज्याःगु इलय् म्हुतुइ धौ फिनाः च्वनाच्वनी ला? गणतन्त्रय् थ्व ला जुयाहे च्वनीगु धइगुया संकेत नं खः थ्व घटनाक्रम ।

सत्ताया लोभय् देश मियाःनइपिनिगु छु ख“ ल्हायेगु ? पारसयात कारबाही यात कि राजाबादीतय्सं आन्दोलन याइगु, रुबेलयात कारबाहीयात कि सुजाताया आन्दोलन शुरु जुइगु । थ्व इलय् सत्ताय् प्यपुनाच्वनेगु सा निम्हसितं कारबाही मयायेगु थेंज्याःगु मेगु राजनीतिक हल मेगु दइमखु । थ्व ला प्रतिनिधि घटना जक खः, आन्दोलन जुइ, सरकारय् च्वनाच्वनेमखनी धकाः थन सलंसः मनूतय्गु तय्धुंकूगु मुद्धा लितकाःगु दु, जेलय् तयेधुंकूपिं अपराधीतय्त त्वःतूगु दु ।

थ्व युद्धय् पारस बुत, रुबेल त्यात तर राजाबादी त्यात, गणतन्त्रबादी बुत । राजाबादीतय्गु माग कथं पारसयात न्यूनतम सजाय जुल, गणतन्त्रबादीतय् मागकथं रुबेलयात छानबिनय् महः । थ्व गणतन्त्र नेतातय्गु इच्छां वःगु मखु, जनताया बलं हे जक नेतात हयेत बाध्य जूगु खः । उकिसं न्ह्यागु सां यानाः थन राजतन्त्र ल्यंकातयेमाः धकाःधयाजूपिं सुजाता कोइरालात दतले थ्व चकुया धारय् दनाच्वंगु गणतन्त्रयात हानं हानं थज्याःगु प्रहार जुयांच्वनीतिनि । आः जनतां नेपाःया संसदीय इतिहासय् १७साल छाय् वल धकाः थुयावःगु दु । थज्याःपिं हे मनूत सत्ताय् लानाच्वन धाःसा थःके दूगु श्रीपेच पुनाः ज्ञानेन्द्र नारायणहितिइ च्वंवंगु स्वयेत तःन्हु लनाच्वनेमालीमखुत ।