राजेन मानन्धर
नेवाःतय्गु व नेपालभाषाया खलःपुचःया वर्तमान वास्तविक अवस्थाया बारे थ्व ख्यलय् पुलुपालु जक दुस्वइम्हस्यां नं माक्वं सिउ । गनं ज्यासना पुचःया दुजःपिं हे बेपत्ता, गनं मुँज्याबलय् हाकुगु च्या त्वंकेत तकं ध्यबा मदु । थज्याःगु अवस्थाय् आः पश्चिमं सुद्र्यः लूगु खनेदत – २०१६ फेब्रुवरी ८ कुन्हु जूगु हलिं नेवाः दबूया नेपाः च्याप्टरया न्हापांगु अधिवेशनया अवसरय् ।
संस्था औपचारिक अनौपचारिक रुपं गठन जूगु दछिं मल्याक्क दयेधुंकूसां विधान छगू हे तयार याये मफयाच्वंगुया कारण मालेम्वाः । थज्याःगु संस्थाय् मुँज्या छकः हे च्वने थाकुयाच्वनीगु, ज्यासनापुचःया कोरम मखानाच्वनीगु । थ्व औसत नेवाःतय्गु संघसंस्थाया ल्वय् खः । थनया च्याप्टरया छु खँ, अमेरिकाय् हे अधिवेशन यायेमखंगु दछि दइन नेपालय् यायेगु लाकि अमेरिकाय् यायेगु धाधां हुसुलुं जुयाच्वंगु । थज्याःगु संस्थाया अभूतपूर्व कथंया ज्याझ्वलं नेवाःतय्त हे चकित यानाबिउगु दु । धाथें नेवाः संस्था व नेवाःतय्गु संगठित जुइगु उत्साहयाप्रति झीगु धारणा हिले हे त्यःगु जुल ला धकाः धायेमायेकाबिउगु दु ।
थज्याःगु तमाम अव्यवस्था, असक्षता, असमझदारी व अपरिपक्वतां जाःगु नेवाःतय्गु तःधंगु व तब्यागु संगठन दयेकेगु ज्याय् हलिं नेवाः दबू ताःलाःगु दु । हलिमय् थी थी देसय् च्वंपिं नेवाःतय्त छथाय् मुनेगु, गन गुलि नेवाःत दु, अले उमि दथुइ गज्याःगु सहलह व ग्वहालि कालबिल जुइफु अले सहकार्य सम्भव दु धकाः नी स्वंगु थ्व न्हापांगु खलः मखु । अथेसां थ्व खलकं आः इतिहास दयेकूगु दु, थ्व संस्था आः विश्व न्यंक छगू जक न्ह्याःवनीगु जूगु दु । अथे खनेदूगु दु ।
नेपाःया च्याप्टर छगू च्याप्टर जक खः । मुख्य खँ ला अमेरिकाय् च्वंगु हेडक्वार्टर हे खः । अनं उमिसं छु धाल अथे हे न्हयायेमाः । शाखाया ज्या मूज्याकूया निर्णय कथं स्थानीय लागाय् निर्णय लागु याकेगु खः । अथेसां हे नेपाःया सचेत नेवाःत थ्व संस्थाय् दुजः जुइत लाकालुकु हे याःगु खनेदत । छाय्?
नेपालय् नेवाःतय्गु भिं यायेगु धकाः सलंसःगू संस्था दयेक दयेकं नं माःगु ज्या माःकथं मजुयाच्वन धकाः थन नेपालय् खँ जुयाच्वंगु नं तःदँ दयेधुंकल । नेवाःतय्त संगठित यायेगु धइगु नँबजि न्ह्ययेथें, हानं संगठित याये धकाः नेतृत्वय् वनीपिं स्वयम् हे गनं नँबजिथें छाः गनं प्याथःथें प्याः । हलिमय् दक्व नेवाःतय्त छवाः यायेगु अभिारा नेपालं अथवा नेपालम(डलं कायेमाःगु खः । तर विडम्बना धाये, थनया राष्ट्रिय धकाः धयाजुइगु संस्थां स्वनिगः व स्वनिगलं पिनेच्वंपिं नेवाःतय्गु बिस्कं बिस्कं प्यानल दयेकाः नेवाःतय्त कुचाथली, नेवाःतय्त यकत्रित यायेगु जिम्मा विदेशं काइ ।
थौंतक गुगुं नेवाःतय्गु संस्थाया छगू कचाया दुजः जुइत स्वसः मनूतय्सं दरखास्त तःगु न्यनेमनंनि । अले साधारण दुजः जक जुइत नं न्हय्सः हापं पुलेमाः । अथेसां स्वनिगलय् व स्वनिगलं पिनेंनिसें हे वःपिं दुजः जुइपिनिगु भिड उपाय्सकं अप्वइ कि अन दुजः जूवःपिन्त माइकं हे नागःतुगः याःसां अन भिड पनेफइमखु, अले लिपा थ्व स्वयाः यक्व दुजः दुतिनेफइमखुत धकाः घोषणा हे याइ । अजूचायापुगु चुनावी प्रक्रियाया नाटक यानाः सर्वसम्मति धाधां १५ सदस्यीय सचिवालय व ४९म्हसिया केन्द्रिय समिति दयेकेगु ज्या जुल । कचासंस्थाया नं केन्द्रिय समिति दयेकूगु खँ न्हापांखुसि न्यनेदत ।
छु थ्व? छम्ह सामान्य नेवाःया न्ह्यपुइ खँ चाःहिली । नेवाःत गज्याःगु नेवाः संस्थाय् दुजः जुइ धइगु दक्वस्यां सिउ । अधिकांश नेवाः संस्थाय् साधारण दुजःया व्यवस्था हे दइमखु । निगू स्वंगू बाहेक गुलि नं खलःपुचः वा साहित्यिक संस्था नी स्वनातःगु दु उकिइ ज्यासनापुचः धकाः न्हय्म्ह च्याम्ह पासापिं मुनाच्वनी, साधारण दुजः तयेगु तकं व्यवस्था दइमखु, उमिसं हे व संस्था मसिइतले न्ह्याकी । थज्याःगु अवस्थाय् व नेपाल च्याप्टरय् उकथं साधारण दुजः जुइत घम्साघम्सी जूगु धइगु ऐतिहासिक खः, छगू कथं धायेगु खःसा नेवाः व नेपालभाषाया निंतिं सनाच्वंपिनिगु लागि यःमरि वा गाःगु खः । आः अन अथे घ्वातुमतुघ्वानाः दुजः जूवंपिं मनूत न्हापा ग्वःगु नेवाःतय्गु संस्थाय् दुजः जुयाच्वन, उमिसं नेवाःतय्गु हितया लागि गुलि योगदान बिल, उमित मालाः दुजः जूवंगु लाकि संस्थायात मालाः उपिं वंगु धकाः स्वयेगु तसकं आवश्यक जूगु दु । नेवाःतय्गु आःतकया गुगु संस्थाया कचाया बासःम्ह दुजः दूगु ज्यासना पुचः दु धकाः वालामस्वसे थुगु नेपाल च्याप्टरया आकार व अन च्वंपिं दुजःपिन्त स्वाभाविक खः धकाः स्वीकार यायेगु घातक जुइ ।
नकतिनि गठन जूगु थ्व नेपाल च्याप्टरया आः वइगु मार्च २५, २६ व २७ कुन्हु संयुक्त राज्य अमेरिकाया बाल्टिमोरय् जुइगु हलिं नेवाः दबूया निक्वःगु अधिवेशनलिसे तप्यंक स्वापू दु । व अधिवेशनय् नेपाःया च्याप्टरया प्रतिनिधि जुयाः १३म्ह नेवाःत अन ब्वति काःवनीगु धकाः न्हापा हे क्वःछिनातःगु खः । व हे प्रतिनिधिपिन्त नं अनया आयोजकं वयेगु, नयेगु च्वनेगु छुं मयाइगु धकाः खँ न्हापा हे न्यनेदयेधुंकूगु खः । अय्सां आः वयाः अन वनीपिं वा वनेगु इच्छा दुपिनिगु ल्याः असिमित हे थें खनेदयावयाच्वंगु दु । वयेगु, वनेगु, नयेगु, च्वनेगु थम्हं ध्यबा तयाः वनेमाः धाःसां नेवाःतय्गु संस्थाया छगू अधिवेशनय् ब्वति कायेत जक हे सलंसः यंकूसां वनेत तयार दुथेंच्वंगु वातावरण खनेदत । वनं अन प्रतिनिधिकथं वनीपिं १३म्ह बाहेक मेपिनि मताधिकार तकं दइमखु । छु नेवाःत धाथें थःगु जातिया हितया लागि नीस्वनातःगु संस्थाया प्रगति, उन्नतिया निंतिं प्रतिवद्ध हे जूगु खत ला? येँय्च्वंपिं ख्वपय् तक, स्वनिगलय् च्वंपिं पोखरा, धनकुटा तक वनाः अधिवेशन यायेगु धाःसा मवँसे मगाःपिं तकं बसया व्यवस्था मदुसा वनेमखु धकाः उसिचाइपिं मनूत थौं छगू नेवाः संस्थाया अधिवेशनय् पर्यवेक्षक जुइत लखौंलख ध्यबा फ्यायेत तयार जूगु जुल ला?
धयाच्वनेम्वाः । अन दुजः जूवंपिं अले ज्यासनापुचलय् च्वंवंपिं धइगु दक्व मखुसां अधिकांश मनूत अमेरिका वा मेमेगु देसय् वनेखनीगु जुयाः हे दुजः जूवंपिं खः । ध्यबा दुपिं जुइमा वा मदुपिं जुइमा, नेपाःमित यक्व धयाथें हे अमेरिकाय् वनेगु इच्छा यानाच्वनी । उकिया लागि उमिसं दशौं लाख ध्यबा नकेगु, नक्कली भिसा कायेगु, म्हमसिउम्ह नाप इहिपा यायेगु, उकिया लागि थः कलाः वा भाःतलिसे पाचुकेगु तक यायेत नं लिफः स्वइमखु । नेपाःमिपिनिगु अमेरिकाप्रतिया मोह दँय्दसं उमिसं भरेयाइगु इडिभिया ल्याः स्वःसा गाः । अथे हे कलाकार, खेलाडी जक मखु आः ला भिक्षु जुयावंपिं मनूत तकं अथे विदेशय् वनाः लिहाँ मवः धकाः समाचार वयाच्वंगु दु । थज्याःगु सन्दर्भय् थ्व नेपाः च्याप्टरया दुजः जुइगु नेवाःतय्गु अद्भूत चाहनायात स्वयेमाः । ध्यबा थःम्हस्यां तइ, व्यवस्था नं थम्हं याइ, तर नं अनया संस्थां वा व्यक्तिं जिम्मेवारी मकायेकं व न्हूपिं दुजःतय्सं भिसा कायेखनीगु सम्भावना मदु । थ्व संस्थाय् दुजः जुइत हत्ते याःपिन्सं थन च्वनाः नेवाः नेवाः धयाच्वनीपिनिगु धाथेंगु वैचारिक धरातलयात छर्लङ्ग उलाबिउगु दु, व्यक्तिगत फाइदा लागि जक हे संस्थाय् च्वनाः ज्या याइपिं जुयाच्वन धकाः आः विदेशय् च्वंपिं नेवाःतय्सं थुइकीगु पक्का दु । नेवाःतय्त नेवाः संस्था माःगु लाकि अमेरिका माःगु धकाः तछ्यानाः धयाबिउगु दु । व कचा ज्यासनापुचः स्वंगु खःलाकि अमेरिका यंकेगु भिसा सेक्सन स्वंगु खः तकं धायेथाकुल ।
आःयात सकारात्मक जुइ नु । धाय,े उपिं दक्वसितं अमेरिकाय् वनेगु, च्वनेगु छुं रहर मदु, उपिं दक्वं मात्र अमेरिकाय् वनाः हलिमय्च्वंपिं नेवाःतय्गु गथेयानाः भिं यायेगु धकाः विचार मन्थन यायेत वनेत्यंगु खः । तर नं सुं छम्ह जक अथे मखसे मेकथंयाम्ह जुयाबिल धाःसा सु जिम्मेवार जुइगु अले व धुंकाः थ्व संस्थाया इज्जत व भविष्य गन थ्यनी, वनेखनी धकाः दुजः जुम्हसित भिसाया व्यवस्था मजुल धाःसा व नेवाःतय्गु उन्नतिया लागि गुलि प्रतिबद्ध जुयाचवनी धकाः छकः बिचाः यानाः जक थ्व अधिवेशनय् दुजः जुइपिनिगु उत्साहयात लनास्वःसा बांलाइ । ल्यं दूगु दक्व इलं हे धाइ ।
Published in Sandhya Times on 2016 02 10
No comments:
Post a Comment