Saturday, August 1, 2015

20150801 जिगु मदंगु छेँ

निबन्ध

राजेन मानन्धर

भुखाचं जितः त्वःतावन, जिं भुखाय्यात मत्वःता । जिं वयात वने हे मबिया, कस्सिक ज्वनातया । जिं न्यना – छाय् मथुनागु जिगु छेँ ? छाय्, जिगु छेँया दुनेगु हैसियत नं मदु ला?

छेँ जुइत नं हैसित माः, छेँ दयेकेत नं हैसियत माः । हैसियत धइगु ध्यबा खः नं, मखु नं । ध्यबां छेँ दइगु खःसा ध्यबा छाय् ध्यबा जुयाच्वन जुइ ? ध्यबा मदयेकं छेँ मदइगु खःसा हानं ध्यबा दुपिनि छेँ मदु छाय् जुयाच्वन जुइ? ध्यबा व छेँया छु नाता? छु सम्बन्ध ?

थ्व भुखाचं छेँ व ध्यबायात ब्यागलं तयाबिउगु दु । छेँ दु, ध्यबा मदु । ध्यबा दु, छेँ मदु । न्हापा व छेँ थुवालं ग्वःकः ग्वःकः ला छेँ जक स्वस्वं जा हे मनः, मनसें प्वाः फुदं वया । लुखाक्वय् दनाः छेँ जक स्वयाच्वनीगु, गःपः तःहाकः यानाः । थौं वया जा हे कथुं कुहाँ मवं, छेँ दुंगु पाःताः जक स्वयाः । छेँ व जाया नं स्वापू दइगु जुयाच्वन । छेँ दुसा नये यः, छेँ मदुसा नये मयः । धाथें थ्व छेँया छु छु लिसे जक स्वापू दइगु खनी । छेँया स्वापू लुखा जक मखु, लुखा हाचां गायाः वइपिं लिसे नं दइगु, झ्याः जक मखु, झ्यालं स्वयाच्वनीपिं लिसे नं दयाच्वनीगु । लुमं लुमं ग्यासे वः जि झ्यालं स्वयाच्वनीपिं खन कि । झ्यालं स्वयाच्वंपिं खनकि छेँ ब्वयाच्वंपिं थें च्वनीगु जितः । सुयां मदुगु छेँ थें का, जिगु नुगः मुइ ।

जि व छेँ । छेँ व जि । न्ह्याबलें नापं सां गबलें नापं मजू । कलाः भाःत धायेकाः नं नापं द्यनेम्वाःपिं थें । छु छु मिले मजुयाच्वनी, गबलें छेँया कपाः स्याः, गबलें जि प्वाः स्याः । छेँया जि खनाः तं वः ला, न जि जकं छेँयात घुरकि नकाच्वनागु ला । ययाः नं मयःम्ह कलाः थें, मयः मयः धायेक ब्याहा यानाबिउम्ह भाःत थें । मयः मयः धाधां सँ भुइइ, न छें जितः पितना हइ, न जिं छेँयात थुनाछ्वये । जि जि जुयाच्वने, छेँ छेँ जुयाच्वनी । जिमिगु सम्बाद जिमि न्ह्याबलें ल्हाः पालाः पालाः ल्वानाच्वनापिं जःला खःलां तकं सिइमखु । उमि स्वये जिमि गुलि मिलेजू, न्ह्याबलें नापं, न्ह्याथाय् छकः वंसां घय्घय् पुनाः जुल धाइ । ग्व, यःगु मतिना ला मतिना, मयःगु मतिना छु ले ? नं जिं कनेफु, न छेँया म्हुतु दु, व दक्व कनेत । छेँ ला त्याः, नवायेमसःम्ह जुइदयाः, अले लि ले? जिं ला धायेफयेमाःगु खः । तर जिं नं म्हुतुइ तालं ग्वयाबिया ।

थौं थ्व भुखाचं छेँयात जि दयेकाबिउगु दु, जितः छेँ दयेका बिउगु दु । जि छेँ जुया बिया, छेँ जि जुयाबिल । यः मयः या सवाल मदु, न्हयाःम्हाः धायेमदु ।

छेँ छेँ जुत्तले जिम्ह मजू, थौं अकस्मात पाःताः जुइवं पुलिं पुलिं चुयाः हालाच्वन, का रे छकः घय्पुना का हँ , छकः जक छातिइ प्यपुंकाति हँ । आः गबलें तं क्यनेमखु हँ, आः गबलें पिहाँ हुँ धायेमखुत हँ । आः गबलें ब्याज पूहुँ धयोमखुत हँ, आः गबलें साँवा गुलि पुलेगु दनि धकाः न्यने मखुत हँ ।

 जि स्वरे जि । जि गुलि फसाद । न वयात जाकि वाःगुथें मुनाः ब्वराय् तयेफु, न ग्वतूगु हासा थें हानं थनाः धंके फु । म्हगस दक्व खाः जुल । चर्याम चुरुम । नकतिनि चाल, जिगु छेँ जिगु जुल । छफासः चा कयाः छातिइ तयेथें जुल । म्ह छम्हं ब्वब्वस्यायेथें जुल । जुइत ला जि आः म्हय् चा बुलीम्ह स्वयाः मेम्ह मखयेधुंकल । थौं जिगु छें जितः जिगु हैसियत क्यनाबिल ।

खला छेँ नौ खः, च्याये जक मलाःगु का । नौ बूसा बरु अर्थ दइ जुइ, बैराग उत्पत्ति जूम्ह धाइ, थःगु मतिनां धोखा बिउम्हसिया मनय् उत्पत्ति जूगुयात बैराग नं धाइमखु । सुयां मतिना त्याकेमफयाः हिमी चाःम्हस्यां छु त्वःती? वयात जकं त्वःतलका मतिनां । थौं जिगु जुइ मफुम्ह मतिनां जितः त्वःतल धकाः बैराग कायेगुया नं अर्थ मदु । रागं त्वःतूसा जकं बैराग वइ । थ्व ला लागिमिगि खः, हिमी खः, वँय्सू खः । थ्व ला रागया नं पराकाष्ठा ।

धाथें जितः थौं छेँया रागं त्वःतल । जिगु दुने छेँ दयेकाच्वंगु रागं जितः त्वःतल । न्हापा नं जितः छकः निकः अथे मतिइ वइगु । थ्व छेँयात जिं जिगु धायेमफुत, न थ्व छें जितः जिम्ह धाल । अथेसां जि व छेँ नापनापं । नापं नयेगु, नापं द्यनेगु । जि हे छेँ थें, छेँ हे जि थें । जि व छेँ दुसा मेपिं सुं म्वाःथें । भ्रमया दुने भ्रम सुलाच्वंगु लुयावइ, व हे भ्रमं जितः झुमिं यंथें यंकी । जि वनाच्वने । थ्व मतिना नं मखु, थ्व घृणा नं मखु ।



जि जिगु मदुंगु छेँ स्वस्वं छक्क । दक्वस्या छेँ दुं जिगु छेँ जक छाय् मदुंगु । छेँ दुंपिनि ला छेँ दुन धयां पार । छेँ दुंपिनि ला छेँ जक दुनी, छेँ मदुंपिनि छु छु दुनी सिउला? अले जि छु दुन ले ? यक्व यक्व दुंगु दु । छु छु दुन धकाः धायेत तकं शब्द मदु, शब्द हे नं दुंगु दु । शब्द मदयेकं छुकिया भरय् म्वायेगु आः? मेमेगु दुनेगु पलेसा जिगु छेँ दे दुंसा जिउगु नि । धाथें धायेगु खःसा जिगु दुने दनाः जितः हिमी चायेकाच्वनीम्ह छेँ दुंगु दु । जि आः छेँ दयाः नं भूकम्प पिडित जूगु दु, जि मुक्त जूगु दु । जि बैरागी जूगु दु । जि नं उकिइ दुने हे दुंसां जिउ नि । जि दनाच्वना, जिगु न्ह्यःने जिगु मदंगु छेँ दु, जिगु दुने जिगु दुंगु छेँ दु ।
Published in Naali Monthly 10/7 (85), 1135 Anala (Asar 2072)

No comments:

न्हू सतकयात हानं भीमफेदी थें मृत शहर यायेगु ला?

  राजेन मानन्धर निद्वःदँ पुलांगु सभ्यताया इतिहास दूगु थ्व स्वनिगःया दकलय् तःधंगु बजाः लागा थौंया न्हूसतक वा न्यूरोड खः । थी थी राजनीतिक परिव...