Monday, March 24, 2014

Proposal


Status of ordinated women in Theravada Buddhism of Nepal





A research proposal
Prepared as a part of paper X of Masters in Theravada Buddhism




Presented to
Theravada Buddhist Academy




To be guided by
















Presented by
Rajendra Manandhar


Theravada Buddhist Academy
Shidhhartha Lumbini University
Vishwa Shanti Vihara,
Kathmandu, Nepal






INTRODUCTION

The Budha Dhamma is known as the religion that treats men and women equally. Scholars have found many instances, which explains that there was admirable state of gender equality in the Buddha shashana. Indeed women had the position in Buddha dhamma that one might not see in other religions. In this regard, we can admit that women's status in Buddhism is contented. There are plenty of instances, which attest that the Buddha had a high esteem for women. Some women have been appreciated for their contribution to the Buddhism and even attained various stages of liberation, as it is described in "Theri Gatha". This indicates state of equality of gender in Buddhism.
Still, there are instances, which reveals that women had to face discrimination. The Pali literature narrates that Prajapati Gotami agreed to accept the "garudhamma" or the eight conditions and became a Bhikhuni, along with her five hundred followers. Since then, the bhikkhunis, or whatever the name the Sangha has given to women who have left their family and society in the name of the dhamma, have to undergo discrimination. In past two thousand years, women had to face many ups and downs to secure their position. This study will find out real status of women in Buddhism in general and in Theravada Buddhism in particular.

STATEMENT OF THE PROBLEM

The Buddhism in theory has no clauses of discrimination against women. They enjoy the top most position in Buddhism, following the Buddha. Nuns have achieved the position of agrasthana for their devotion, hard work and expertise. However, the status of women is not secured in the time period to be followed afterwards.

It is not unusual in religious contexts that women are praised in theory but in practice, most probably, due to the age-old tradition, prevalent in most of the South Asian region, they have to face perpetual discrimination. It seems that the notion of women's equality in Buddhism is controversial and paradoxical. For example, the tradition of Bhikkhuni disappeared and the nuns were discriminated and so on. So much so, even nuns of Nepal had to face multiple instances or stages of discrimination or even suppression by dominant male factors in the small circle of Theravadians. Life histories of Anagarika Dhammachari, Anagarika Dhammawati and Anagarika Anoja reveal some facts, which show that despite of the glorious history of women in Buddha sashana, the status of women in Theravada is not highly contented at present. We should know whether women have equal rights, position in Buddha sashana, whether they are well treated by men, whether they feel being discriminated or are their positions secured in the whole Buddhist society at all levels. In this regard, it is commendable to do a study on the status of women, especially in Theravada Buddhism.


OBJECTIVE
·      To document the instances in Pali literature which reveal women's adorable position in the lifetime of Buddha.
·      To highlight the life, struggle and achievement of agrasharavikas.
·      To document the evaluate women's contribution in Theravada and establishment of ordination of nuns.
·      To explore instances of discrimination against women in the Buddha's lifetime.
·      To sort of reasons, phases of disappearance of Bhikkhuni shashana in the Buddhism.
·      To pin point the stage of struggle and contribution of nuns in the period of revival of Tharavada in Nepal.
·      To evaluate the women's status in present Theravada Buddha sashana in Nepal.

REVIEW OF LITERATURE

Selected suttas from Tripitaka, mainly in Deeghanikaya, Majhimanikaya and Samyuktanikaya has contexts to shed light on women's status in Buddha's life or afterwards. Apart from Pali literature, such as Their Gatha and Theri Apadana, there are quite many books written to illustrate women's contribution in Buddhism. Some books also point out that women's status in the lifetime of the Budha was appreciable.

Buddha Jivani and Grihi Binaya by Vikkhu Amritatanda, Gautam Buddha by Roshan Dahal and The Buddha, translated by EH Johnston explore some incidents which reveal the Buddha's attitude toward women and women's position in society. Buddha ra Buddha Pachhi by Prakash Bajracharya points out some incidents of the Buddhas time and afterwards, to illustrate women's status in Buddhism.

2500 Years of Buddhism by PV discusses briefly on women and Buddhism. Boudha Darshan Mimansa by Acharya Baldev Upadhya discusses about the status of women in the society contemporary to the Buddha. Boudha Dharma ka Saar, by Prof P Laxmi Narasoo, translated by Dr. Bhadanta Ananda Kaushalyayana explores into Buddhism and women. Some selected gathas of Dhammapada and Lokneeti helps us to understand people's attitude toward women in the Buddha's time. While Bhikkhuni Patimokha, illustrates the additional rules for nuns, in Samyaka Sanskara, edited by Kodanya.
Nariprati Buddha ko Den by Nanimaiya Manandhar discusses on Buddha's role on women's liberation. Adarsha Baudha Mahilaharu by Dr. Kumari Vidhyavati Malvika, translated by Keshari Bajracharya highlight roles and contributions of a dozen of known Buddhist women personalities. Nepalay Sthavirbad Buddha Dharma Punaruthanay Anagarika Guruma pinigu Den, an article by Dharmaratna Shakya in Dharmakirti points out particular contribution by nuns in Nepal's Buddhism. On the other hand, Buddhadharma Acahran Sambandhi Bartalap by Vikkhu Sundnda reveals his prejudice against nuns. Anagarika Dharmachari tatha Pkasikaramya Samchhipta Parichaya by Shushila Shakya and Dharmachari Guruma Kindowbaha nisen Nirvanmurti taka, by Lochantara Tuladhar highlights the struggle of Dharmachari Guruma for her position in Theravada Buddhism.

Rebuilding Buddhism by David N Gelner deals with status of anagarika, while discussing about the Theravada Movment in Nepal. The Entrance to the Vinaya Vinayamukha , by Somet Phra Maha Samana points out possible cause of disappearance of bhikkhuni system in Buddhism. Nepal ma Theravada Buddhadharmako Samchhipta Itihas by Vikshu Amritananda and Nepalay Sthavirbad Gukathan Wagu Khaa, by Baikuntha Prasad Lakaul indicates position of women in Theravada Budhism in Nepal. Religion in Nepal, by Trilok Chandra Majpuriya, shortly indicates women's status in the Buddhism.

Apart from this, two books by foreigners – Buddhism after Patriarchy by Rita M. Gross and Buddhism, Sexuality and Gender by Jose Ignacio Cabason - highlight the discrimination against women in Buddhist., Similarly, Katheryn R Blackstone  also deals with women's struggle for liberation in Women in the Footsteps of the Buddha : Struggle for Liberation in the Terigatha.

Many articles are found in Buddhist magazines, in which the authors have opined that the Buddha was cautious about women's rights and he did landmark contribution to women's equality in his time. An article by Ashwaghosh – Anaagarika, Anagarika, Guruama, Bhikhshuni, in Dharmakirti – tries to clear people's confusion over the concerned titles given to nuns. An article by Rina Tuladhar in Dharmakirti, Ath Garu Dharma – Mero Kehi Tarka, raises some vital questions on the significance of garudhamma.

Still, books, which objectively deals with women's status in Buddhism from feminist or rights perspective is difficult to find. It can be said that it is quite difficult to find a book, which explores real position of women in history of Theravada Buddha sashana and contemporary Buddhist society. No book has been seen in Nepal's context, which discusses categorically on women's status in Nepal's Buddhist community. Apart from this, there are many articles on women in Buddhism in Buddhist magazines but most of them are biased and the writers have tried to prove that women are enjoying equal position in Buddhism, which needs to be justified academically.

RATIONALE

 Women's liberation, rights, equality and fight against gender discrimination have become a worldwide issue, it cannot remain unaffected in Buddhist society. While the history has glorious instances of women's adorable position in Buddha's lifetime, it is not seen as secured as it was in contemporary Buddhist society.

Though it is said that bhikkhus, bikkhunis, laymen and laywomen are four "wheels" of Buddha sashana, the system of bhikkhunis have already been discontinued. The new system of guruma is not supposed to replace the previous one and there is no possibility of revival of the discontinued system, in accordance with the Buddhist scholars. That means, no matter what arrangement the Buddha has made in his time, or no matter how Prajapati Gotami had struggled for participation of women in the system, it is now not possible. That means the nuns today have to face perpetual discrimination and the door for equal position for them has been closed – bhikkhus and some nuns oppose use of term bhikkhunis for the present nuns but there is no possibility of fulfilment of the vacancy of bhikkhunis in the system. In this regard, a study on both the positive as well as negative aspects of women's status in Buddhism is indispensable.


LIMITATION

The study will deal with incidents of Buddha's life, major development in women's status after the Buddha's parinirvana, vanishing of bhikkhuni system, emergence of Theravada in Nepal and women's status, women in contemporary Theravada in Nepal.

METHODOLOGY

The study will be qualitative in nature, based mainly on available books, magazine articles and other documents. Interviews will be held with concerned personalities.

DESIGN

1.    Background – women's status in Buddha's contemporary society.
2.    Introduction  - introduction women in Buddhism in general.
3.    Gurudhamma and its consequences
4.    Women's status in Buddhism after the Buddha's parinirvana
5.    Disappearance of bhikkhuni system
6.    Emergence of Theravada in Nepal and participation of women.
7.    Development of concept of guruma nun in Nepal's context.
8.    Some incidents of struggle of Theravadian nuns for gender equality
9.    Overview of present day hierarchy in monk-nun relation in Theravada
10. Conclusion
11. Bibliography

BIBLIOGRAPHY

·      Bapat, P.V.(ed.). 1987 (reprinted). 2500 Years of Buddhism. Delhi: Publication Division, Ministry of Information and Broadcasting, Govt. of India.
·      Gross, Rita M. 1995. Buddhism after Patriarchy. Delhi: Sri Satguru Publications.
·      Cabezon, Jose Ignacio. 1992. Delhi: Sri Satguru Publications.
·      Chao, Somet Phra Maha Samana. 1983. The Entrance to the Vinaya Vinayamukha. Bangkok : Mahamukut Rajavidyalaya Press.
·      Blackstone, Katheryn R. 2000. Women in the Footsteps of the Buddha : Struggle for Liberation in the Terigatha. (Indian Edition). Delhi: Motilal Banarsidass.
·      Gross, Rita M. 1995 (Indian Edition). Buddhism After Partiarchy. Delhi: Sri Satguru Publications.
·      Shakya, Min Bahadur. 1998. Moniasticism in Newar Buddhism : A historical Analysis. A peper presented at Nepal Mandala Baudha Sanskriti Sammelan.

·      pkfWofo, cfrfo{ anb]j . ;g\ @)!! . af}4–bz{g—dLdf+;f - k'g{d'lb|t_ . jf/f0f;L M rf}vDaf ljBfejg .
·      g/;", k|f]= kL= nIdL,. ;g\ @)!) . af}4 wd{sf ;f/, cg'= a'4af;L 8f= ebGt cfgGb sf};Nofog . nvgpm M lbJof+z klAns]zG; .
·      t'nfw/, /Lgf . lj ;+ @)^$ . æcf7 u? wd{Æ– d]/f] s]xL ts{ . wd{sLlt{, jif{ @%, cÍ ! .
·      b]zf/, af;'b]j . lj ;+ @)&) . lqlk6s k|j]z, -bf]=;+_ . nlntk'/ M ljk'n bz{g pbf;, >]iff zfSo .
·      jh|frfo{, k|sfz . lj;+ @)$* . a'4 / a'4kl5 . sf7df8f}+ M ;fg'/Tg :yflkt .
·      leIf', cd[tfgGb . lj ;+ @)#^ . u[xL–ljgo . sf7df8f}+ M wd{sLlt{ af}4 cWoog uf]i7L .
·      leIf' cd[tfgGb . lj ;+ @)#* . a'4–hLjgL . sf7df8f}+M wd{sLlt{ af}4 cWoog uf]i7L .
·      leIf' cZj3f]if . lj ;+ @)%$ . cgful/sf, u'?cfdf, leIf'0fL . sf7df8f}+ M wd{sLlt{, jif{ !%, cÍ &, sflt{s .
·      leIf' ;'gGb . ;g\ @))! . a'4 wd{ cfr/0f ;DaGwL jftf{nfk . gfnfM l;4fy{ ljZjljBfno .
·      dfgGw/, gfgLd}+of . lj ;+ @)%# . gf/Lk|lt a'4sf] b]g . kfNkf M ljZjdfg jh|frfo{ .
·      zfSo, ;'lznf . lj ;+ @)#% . cgful/sf wd{rf/L tyf pkfl;sf/fdof ;+lIfKt kl/ro . sf7df8f}+M cgful/sf lj/tL .
·      ;f+s[Tofog, /fx'n . ;g\ !(*# . af}4 bz{g -if= ;+_  . OnfxfafbM lstfa dxn .


Sunday, March 23, 2014

20140213 दिलशोभा, बालकल्याण व नेपाली मिडिया


राजेन मानन्धर

छम्ह लोकं ह्वाःम्ह समाजसेवी दिलशोभा श्रेष्ठया ज्याथजिथि व मस्तय्त बाय् बिइगु थाय् आमाघरय् अचानक जिल्ला प्रशासन कार्यालय व केन्द्रीय बालकल्याण समितिया सक्रियताय् छापा मारेयानाः अन तयातःपिं मस्तय्त “उद्धार” यायेवं व उकियात कयाः छगू न्हिपतिं सनसनीखेज समाचार पिथनेवं छगू बाःछि धयाथें सामाजिक संजाल व सम्पूर्ण मिडिया ख्यः प्रभावित जुल ।

फेब्रुवरी २६ कुन्हु सुनां मतिइ मखंथें समाचार वल, नागरिक दैनिकया छ्यनय् — “दिलशोभायात यौन दुराचारया आरोप” धकाः । न्यनेवं ब्वनेवं नुगः मछिंथें, हिइउथें जुल, पत्रकारिताय् विश्वास दुसां समान्य पाठकया जिगु मिखां थ्वयात स्वीकार मयात । स्वभाविक नं खः, उलिमछिसियां द्यः भाःपियातःम्ह, समाजसेवाय् थःगु जीवन अर्पण यानातःम्हसिया लिउने अज्याःगु घच्यापुगु शब्द घानाः समाचार ब्वनेमाली धकाः सुनांनं मतिइ तकं तयातःगु खइमखु ।

समाचारं नवाना च्वन – समाजसेवी दिलशोभा श्रेष्ठ आश्रयया आवरणय् यौन दुराचारया क्रियाकलापय् संलग्न जूगु “तथ्य” लूगु दु । व समाचारं भ्याःभचा हे नं शंका मयाः कि व मखुगु नं जुइफु धकाः । प्रमाण छु ? अन मय्जु श्रेष्ठं सुंलिसे फोनय् थःथाय् च्वंम्हपिन्त मेपिन्थाय् ज्या यायेत व “रात बिताउन” छ्वइगु धकाः धयातल, उकिया आधार धाःसा नागरिकयात प्राप्त जूगु अडिओ रेकर्डं खुलेजूगु धयातल । छखे जक नवाःगु ताये दइगु मेखे छु धाल धकाः न्यने मदइगु व “प्रमाण” सुयातं यौन दुराचारीया बिल्ला घाकेत गाःगु जुल ।

थ्व ला न्हापा क्याम्पसय् “बैकुठबास होस्” धाःगु न्यनागु भरय् ज्यानमुद्दाय् फयेमाम्हसियागु बाखं थें जुल । गनं नं निम्ह खँल्हाबल्हा जूगु थासय् छखेया जक खँ न्यनाः उकिया अर्थ थ्व जुइ धकाः अनुमान यानाः यौन दुराचारया आरोप बिइगु हिम्मत याइमखु, नेपालया प्रशासनं बाहेक । नेपाल प्रहरीं गन गबलय् सुया विरुद्ध कारवाही याइ, सुयात छाय् त्वःतिइ धइगु नेपाली जनताया मनय् छगू छाप दु , बांलाःगु ज्या याना धकाः पत्रकार सःताः कनेन्ह्यः व छाप हुइगु ज्या यायेमाः । न्हापा पञ्चायती कालय् मयःम्हसित द्यःखुँ पाःयायेगु व द्वन्द्वकालय् माओबादी पाः यायेगु थज्याःगु ज्याः थौं नं जुयाच्वंगु दनि धइगुया प्रमाण जुल थ्व ।

झी दक्व व समाचार च्वम्ह पत्रकार व पत्रिकायात सराः बियाच्वनाबलय् झीसं थनथाय् थ्व घटनाया मुख्य जिम्मेवार — समाचारया श्रोत, जिल्ला प्रशासन कार्यालयय् उजुरी तःम्ह, केन्द्रीय बालकल्याण समिति, प्रहरी प्रशासन, प्रमुख जिल्ला अधिकारी — पिन्त धाःसा ल्वः हे मंकाच्वनागु खनेदत ।

न्हापां दिलशोभाया खँ । खः दिलशोभा झी नुगःया द्यः, छम्ह सपुत म्ह्याय्मचा, नेपाःया जक मखु अन्तराष्ट्रिय क्षेत्रय् तकं मतिना व सम्मान कायेधुंकूम्ह समाज सेवी खः । थज्याःगु खँ झीसं न्यनातयागु दु, अखबारय् ब्वनागु दु, टेलिभिजनय् स्वयागु दु । वयापाखें गल्ति हे मजू थ्यंक धायेफइमखु । थ्व लेखक थः हे नं दत्या ति केन्द्रिय बालकल्याण समितिइ सेवा यानाच्वनाबलय् आमाघरया खँ तःकः न्यने माः – व मजिउ, थ्व मजिउ, व मयाः थ्व मयाः । थ्व स्वनिगलय् गज्याः गज्याःपिन्सं गथे गथे यानाः बालगृह सञ्चालन यानाच्वंगु दु धइगु मसिउगु मखु, अय्सां मेमेपिन्सं मखुथे यात धायेवं दिलशोभां नं अथे यायेमाः धइगु मखु तर झीगु समाजय् बाललकल्याणया कानून सिउम्हस्यां वय्कःयात भचा स्यनेकने यानाः वय्कःया सेवा कानूनसम्मत यानाबिउसा जिउ धयाथें च्वनीगु । उलि जुइ हे मलात ।

बालगृह सञ्चालनया नामय् थम्हं दुर्गम गामय् एजेन्ट छ्वयाः अनया मस्तय्त अनाथ धकाः प्रमाणित यानाः थन स्वनिगलय् हयाः लहिनाथें यानाक्यनेगु व अंग्रेजी भासं प्रोपोजल तयाः विदेशीतय्के ध्यबा म्हयेगु व सरकारयाके तकं चन्दा सहयोग कायेगु यानाच्वंपिनि दिलशोभा मिखायया धू जुइगु स्वभाविक खः । प्रपन्च व परिवन्दया शिकार जुल जुइ दिलशोभा ।

समाचारया हा धइगु व अडिओ रिकर्ड खः गुगु पुलिसया ल्हातिइ लात, पत्रकारया न्हाय्पनय् थ्वत । तर आः थुलिमछि खँ जुइधुंकाः नं सुनां नं व रिकर्ड सुनां याःगु, सुनां पुलिस÷प्रशासनयात बिउगु धइगु पिहाँ वया मच्वं, जबकि व हे रेकर्ड छम्ह लोकं नुगलय् तयातःम्ह समाजसेवीया जीवनकाछि मुनातःगु सर्बय् धायेमाःगु प्रतिष्ठायात धुलय् ल्वाकछ्यायेगु कारण जुल । छखे फोन रेकर्डया भरय् कारबाही जुइगु अले पत्रकारं न्यनीबलय्, “फोन रेकर्डया विषयय् दुहाँ वने मंमदु” जुइगु छाय् ?

जिल्ला प्रशासन कार्यालयय् उजुरी वनीगु अले सुनां कारवाही याइगु मसिउ, थुखे काठमाडौं प्रहरी प्रमुखं थ्व विषयय् प्रहरीयात आग्रह याःगु मदु धकाः नवायेमालीगु अवस्था सामान्य जुइमखु । आः तकया दुने सुनां उजुरी तक अले व प्रमाण धयातःगु अडिओ गथेयानाः बनेजुल धकाः मसिइकं थ्व उजुरीया वैधानिकताय् शंका यायेमाःगु अवस्था तनीमखुनि । पटक पटक यौन दुराचार धइगु खँग्वः न्ह्यथनाः पिदनाच्वंगु समाचारय् व हे कारणं मस्तय्त सुरक्षित तयेमाःगुलिं उद्धार यात प्राथमिकता बियागु खँ बालकल्याण समितिया कार्यकारी निर्देशक तारक धितालं कनातल ।

उलिछिस्या नुगलय् च्वंगु आश्रमय् मस्तय्त यौन दुराचार धकाः हे नाः बियाः हथासं उद्धार यायेमासेंलि आः उद्धार याःपिन्सं थन थज्याःथज्याःगु दुराचार जुयाच्वंगु धकाः सप्रमाण जनताया न्ह्यःने दंवयेमाः । थ्व आरोप दिलशोभायात जक मखु, वयात विश्वास यानाच्वंपिं व आस्था तयातःपिं अज्याख नागरिकतय्त नं आरोप खः । कठघराय् बादी प्रतिबादी निम्हसितं थनेहयेमाः । थ्व उद्धार यायेगु ज्याय् सक्रिय खनेदुपिं धइपिं जिल्ला प्रशासन कार्यालय व केन्द्रिय बालकल्याण समिति खः । उमिगु हे सक्रियताय् थ्व उद्धार ज्या जुल । उमिसं हे न्हापां उजुरी तःगु खन, रातारात उद्धार यायेमाःगु आवश्यकता नं उमिसं हे खन । तर ज्या जुइधुंकाः व समाचार वयेधुंकाः धाःसा उमिसं जनतायात लिसः बियाच्वंगु अवस्था मदु । थ्व गथे ?

नेपाल सरकारं आवासीय बालगृहहरुको सञ्चालन तथा व्यवस्थापन सम्बन्धी मापदण्ड २०६९ दयेकातःगु दु । थ्व कथं अनुगमन यायेबलय् गज्याःगु लिच्वः वइ धकाः धायेफूगु अवस्था ला मदुनि तर थ्व वयेन्हयः न्हापा २०६६ सालय् ययानतःगु छगू अध्ययन कथं थन छगू बाहेक मेगु दक्व बालगृहत नेपाःया पापदण्ड दुने मलाः । केन्द्रिय बालकल्याण समितिया दकलय्लिपांगु रिपोर्ट कथं येँय् जक ४२२, यलय् १२७ व ख्वपय् २१ गू बालगृह संचालन जुयाच्वंगु दु । अनुमान यायेफु, आःया बालगृहया अवस्था २०६६ स्वयाः तसकं बांलात खइमखु । अथे खःसा मेगु दक्व त्वःता छगू हे बालगृहय् छाय् थ्व उद्धार यायेमाल धइगु न्हयसः नं असान्दर्भिक जुइमखु, यद्यपि कानून कानून खःसा सुं नं उकिया दायरां पिने लाइमखु । यदि लाइगु खःसा केन्द्रीय बालकल्याण समितिं हे न्हापा निम्ह असाय मस्तय्त तयाबिइमाल धकाः अनुरोध यानाः मस्त छ्वयातःगु आमाघरय् थ्व छापा, उद्धार छाय्?

अनया कार्यकारी निर्देशकं धाइ – मस्त सुरक्षित यानातयेमाःगुलिं उद्धारयात प्राथमिकता बिया । अले अनुगमनय् छ्वयातःम्ह छम्ह अधिकृतं धाइ – छेँय् दुहाँ वनेसाथं नवःगु पिनेथ्यंक वयाच्वन, दुने ला च्वने हे मफुगु अवस्था दु, तसकं विजोग खनी । धायेबलय् व ला स्वनिगःया ४२२गू बालगृह मध्ये दकलय् बांमलागु जुयाच्वन । अले वयां लिपा मेथाय् गनं अज्याःगु बांमलाःगु, उद्धार यायेमाःगु मेगु बालगृह लुइका, अनं मस्त उद्धार याना धकाः धाःगु समाचार नं मवःनि । आः जिल्ला प्रशाशन कार्यालयं पत्रकार सम्मेलन यानाः धयाबिइमाल, नेपाःया मेमेगु दक्व बालगृहत मापदण्ड दुनेच्वनाः बांलाक ज्या यानाच्वंगु दु, खालि आमाघर छगुलिइ जक समस्या दूगु खः धकाः ।

थः स्वयम् बोडेय् परसिइ बुट्टातइपिं मस्तय्त उद्धार यायेगु ज्याय् संलग्न जुइमाःगुलिं सिउ उद्धार छाय् याइ, मस्त गन थ्यनी धकाः । आमाघरं उद्धार यानातःपिं मस्त नं हानं मेगु बालगृहय् तयेयंकल । थम्हं प्यंगू बालगृह सञ्चालन यानानयेभाःमखंगु सरकारं थम्हं गन जिम्मा काइ ३८म्ह मस्तय्गु । थ्व उद्धार व पुर्नजीवनया नामय् गनं गुलि ध्यबा वल, मस्तय्त आः सानो पाइलाय् गुलि तक तयातइ, अले हानं व मस्त गन गनयापिं खः अन अन थः परिवारयाथाय् तक छ्वयेत गुलि खर्च सुनां व्यहोरेयाइ धइगु खँ पिहाँ वःगु खनेमदुनि । केन्द्रीय बालकल्याण समितिया भूमिका आः सिधःगु मखु, शुरु जुल, थः थ्वज्याय् गुलि जिम्मेवार अले सक्षम धकाः साबित यायेत्यल ।

वंगु निगूत्या दशक दुने नेपाःया न्हाय् तयेथें विकास जूगु पत्रकारिता तःथाय् हिसिमदयेक द्वंगु झीसं स्वयाच्वनेमाल । डा. भक्तमान, अनुजा बानिया, रसेन्द्र भट्टराइ, ऋतिक रोशन आदि थज्याःगु दसुत खः गुकिया कारणं थौं मिडियां जनताया अविश्वास फयेमालाच्वन । हरेक घटना जुइ, थ्व ला मजिल धाइ, नेपाली मिडिया परिपक्व जुइमगाःनि, आः संवेदनशिल जुइमाल धइगु खँ वइ, लिपा मेगु खं ल्हानावनी, फासांफुसुं जुइ ।

दिलशोभाया खँय् नं नेपाःया मिडिया अपरिपक्व व पूर्वाग्रही खनेमदुगु सञ्चारविद्तय् स्वय्म धायेधुंकूगु दु । छगू जनताः ययेकातःगु पत्रिकां निसःपाः छापेयानाः प्रेसकाउन्सिलय् छ्वयेगु साप्ताहिकंथें छ्वासुगु आधारया समाचार अले छम्ह समाजसेवीयात यौन दुराचारीया आरोप बिइगु समझदारीया खँ मजुल । आः थुकिइ सुयागु गुलि स्वार्थ दु धइगु इलं हे धाइ । उकिया लिसें समाचारं गुलि मनूतय्त सशंकित यात उलि हे उत्तेजित यायेगु ज्या थःत्याःगु खँ ल्हाइगु सम्पादकीयं व पत्रकारया फेसबुक अभिव्यक्तिं व व हे प्रकाशनय् ज्या याइम्हसिया ब्लगय् पिदनाचवंगु सामाग्रीं नं यात ।

आरोप ला आरोप जक हे खः तर पखाः गयाः ब्यभिचार याःजुइम्ह बल बहादुर व असाहयपिनि मां दिलशोभायात व आरोप बिउगु समाचार ब्वनेबले झीगु नुगलं वथें हे प्रतिक्रिया क्यनीमखु । नैतिकता हे मदुम्हस्यां न्ह्यागु याःसां वास्ता दइमखु, तर थःगु आस्थाय् घाः लाकीगु आरोप न्यनेत झी तयार जुयाच्वनी मखु । थन नं अज्याःगु हे हलचल हयेगु तातुनां थ्व समाचार च्वःगु व पत्रिकाया न्हापांगु पेजया दकलय् च्वय् थाय् बिउगु अनुमान याये थाकु मजू । थुलिमछि जुइधुंकाः नं दिलशोभाया कपालय् च्वयाबिउगु यौन दुराचारीया आरोप प्रमाणित जुइमफुगु सामान्य खँ जुइमखु । उकिं थन झीसं खः वा मखु धायेगु स्वयाः व हे पत्रकारं, व हे पत्रिकां थ्व थुकथं प्रमाणित जुल धकाः धयाबिइमाल, मखुसा परिणाम असामान्य जुइ । थुकियात कयाः देशविदेशया नेपाःमिपिन्सं क्यंगु च्यूतालं धयाच्वंगु दु, आः पाठक मूर्ख मखुत, हरेक पाठक विश्लेषक खः ।

लोकं ह्वाःम्ह पत्रकार विजयकुमार पाण्डे व पत्रकारिताया प्राध्यापक रामकृष्ण रेग्मीजु बाहेक मेमेपिन्सं हे नं थ्व समाचार पिथनेबलय् संवेदनशिलता त्वःतूगु धारणा बियादिउगुलिं लिसा कायेम्वाःल । पत्रकार व पत्रिका निम्हं आलोचना योग्य खः । तर झीसं थन छु ल्वःमंके मजिउ धाःसा पत्रकारं ला आरोपयात गथे खः अथे रिपोर्ट जक याःगु खः । तर थ्व सम्पूर्ण घटना क्रमय् दकलय् आलोचना फयेमाःपिं ला ध्याक्वय् च्वनाः “ग्वाय् प्विं” यानाच्वंगु दु । झीसं गथे मखन ? पत्रकारयात सराःबिइगु शक्ति झीसं थुकिया आरोपी जिल्ला प्रशाशन कार्यालय व केन्द्रीय बालकल्याण समितियात थ्व खँय् स्पष्ट यायेत खर्चयाःगु खःसा लिच्वः उपलब्धिमूलक जुइगु खःला ?

Published in Sandhya Times 2014 03 23 "Dilshobha, child welfare and Nepali media"


जर्मनीमा बुद्ध धर्म

  राजेन मानन्धर धर्म युरोपको मध्यदेखि पश्चिमतर्फ फैलिएको एक देश संघीय गणराज्य जर्मनी हो । युरोपमा रूस भन्दा पछि दोश्रो ठुलो देश यही हो । यो ...