Jen la fino de la laboro!

Hodiaŭ estas speciala tago. Ni sukcesis deklari ke ni finis la laoron sur la Nepali-Esperanto-Vortaro. Hieraŭ vespere mi, Narendra kaj Poshraj diksutis pri la restintaj vortoj, pri la ordo de nomoj kaj vortoj de redaktintoj. Mi verkis longan artikolon nome de la redaktintoj kaj petis sugeston de la du. Ili konsentis kaj donis kelke da sugestoj al mi pri ĝi. Kaj, ni ankaŭ diskutis kia maniere ni helpu al NEspA peti financan subetenon de KAEM. Poste ni telefonis al Jacob por hodiaŭa renkontiĝo.

Matene mi kaj Poshraj iris kune al MS Nepalo oficejo kie Jacob atendis nin. Poste venis Narendra. Ni diskutis pri la rolo de NEspA je peto de mono al KAEM. Ni ankaŭ diskutis kiel ni povas meti malfermecon de alveno de la mono kaj ĝia travidebla uzo.

Ni unue verkis leteron al NEspA, informante al ĝi ke la vortaro estas preta nun. Kaj petis ke ĝi skribu al KAEM por la financa helpo. Ni kvin membroj de la vortaro-komitato -- mi, Narendra, Poshraj, Jacob kaj Philip -- subskribis sub ĝi. Ĉar Philip ne povis ĉeesti en la kunveno, mi iris al lia oficejo kun la letero kaj li volonte donis lian subskribon. Ni sendis la kopion de la letero al KAEM, por ke ĝi traktu la leteron iom pli haste.

Ni volis ĝin fari iom urge, ĉar eble KAEM bezonos pli da diskuto por aprobi la subtenon de ĉiuj anoj. Kaj daŭras longa tempo por veni la mono al ni (mi ne sicas en kiu konto la mono venos ĉar la konto de la ascio jam ne funkcias ĉar la ekseksa prezidanto ankoraŭ ne transdonis la rajton uzi la konton al nova kaj denove nova prezidanto). Super tio, nun mankas elektro en Katmando, la presmaŝino povas labori nun kelkaj homoj en tago kaj la laboro en ĉiuj presejoj abundas.

Ni ĉiuj deziras le la voratro estos en manoj nia dum la Internacia Himalaja Renkontiĥo! Kia bela sonĝo!!

Estis planita ke ni sidu kune kaj festu vespere, sed tio ne povis okazi. Moragaŭ tagmeze Jacob vojaĝos al Thailando kaj mi tre esperas ke tiam ni havos la monan subtenon preta.

Vesprere, Jacob, Narendra kaj mi diskutis kiom da mono ni petus. Mi proponis ke la sumo estu 1400 dolaroj kiom mi antaŭe proponis laŭ la antaŭa kalkulado, kvankam nun la prezo multe altiĝis intertempe. Ni vidu kiel la plej bone ni povos utiligu la financan subtenon kaj ĝi daŭre helpu nin eldoni aliajn Esperanto-librojn. Aŭ ni sukcesos resendi almenaŭ duonon da la subtenon al KAEM post disvendado de la vortaro.

Nun mi volas verki longan artikolon pri mia rilato kun la vortaro, eble por mia blogo.

UK en Bjalistoko, vidata el malproksimo

Ĝoje, ke 94-a Universala Kongreso de Esperanto, okazis en Bjalistoko, Pollando, 25 de julio - 1 de aŭgusto 2009, Estis fakte longe atendita okazaĵo. Mi bedaŭras ke mi ne povis esti parto de la historia evento.

Mi mem ne estis fizike en Bjalistoko, sed mi estis tie mense, viturale. Ĉiu tage mi iris al blogoj kaj aliaj retpaĝoj por legi ion ajn pri la UK. Kompreneble, homoj estis okupitaj dum tagoj kaj noktoj kaj mi esperis ke ili ĉiutage skribu ion pri la eventoj, pri iliaj sentoj ktp. Tute stulte. Sed kion fari? Du personoj el Ipernitio bone metis fotojn de la UK. Dankon al ili. Mi nenion vidis en Youtube ankaux.

Tri personoj el Nepalo sukcesis aranĝi vojaĝon al Bjalistoko kaj partoprenis en ĝi. Ili tute ne skribis al mi pri la okazaĵoj. Unu skribis antaŭ la komenco kaj alia respondis pri mia blogaĵo.

Tute ne gravas. Mi estas feliĉa nun ke tuj post la kongreso, mi ricevis multajn leterojn - de konataj geamikoj kaj eĉ kelkaj nekonataj (eble forgesitaj) homoj kiuj detale rakontis min pri la kongreso, precipe pri nepalaj partoprenantoj. Mi legis ĉion kaj nature, mi interesiĝis pri aferoj kiuj rilatas al miajn nepalaj partoprenantoj, nepala movado kaj aziaj aferoj.

Anaŭ la kongreso Barabara, mia malnova pola amikino gastigis P-on kaj dum la aranĝo ŝi ekkonis reston de la grupo en Nepalo. Dankon Barbara por bona zorgo pri li. Mi ne scius se sxi ne dirus al mi.

Mi leginte ĉion nur bedaŭas ke partoprenoj de nepalanoj estis pli ĥaosaj ol mi iam povis imagi. Nepalanoj preskaŭ ĉiutage surprizigis eŭropajn gastogantoj/zorgantojn, kun iliaj novaj planoj aŭ manko de planoj. Ili rajtis sanĝi iliajn planojn post ĉiuj du horoj sed tio donis malbonan impreson al zorgantoj. Tiom ke ili ne parolis pri iliaj planoj dum sep tagoj de kongresumado. Eble esperanto-nivelo de niaj partoprenantoj malhelpis ilin bone komuniki kun aliuloj tie.

Mi havas sperton de Japanio. Nepalanoj simple ne sidas por plani ion ajn kaj unu persono ne scias kion havas en alies koro. Ĝuste okazis tiel ankaŭ en Bjalistoko.

Mi ĝojas legi ke iu mendis 100 kopiojn de Nepali-Esepranto-Vortaro. Dankon al li. Tio pruvas ke estas homoj en la mondo kiuj vere ŝatas posedi ĝin, kvankam apenaŭ en Nepalo aĉetis ĝin. Nur esperantistoj konas valoron de la esepranto-libroj.

Mi goĵas trovi ke ĉiuj kopioj de "Vojaĝo al Muktinath" estis venditaj. Tiom ke eĉ miaj karaj geamikoj ne povis ricevi ilin kiel miaj donacoj. Tre bedaŭrinde ke mi mem ne povis esti tie por plenumi miajn promesojn. Kaj, aliflanke miaj libroj iris al nekonataj manoj kaj mi povas poste sendi kopiojn perpoŝte aparte. Mi volas legi de KAEM aŭ KAEManoj kiom da kopiojn ĝi vere sukcesis vendi.

Mi nur povis esperi ke ili portu ĉiujn librojn de Nepalo. Mi donis al P sed li ne povis ĉar li havis grandegan pakaĵon kaj H (eble) ne povis kolekti ĝin. Certe mi prenos aliajn kopiojn kiam mi en estonteco partoprenos en UK.

Ankaŭ estis ĝojiga informo por mi ke nepalanoj estis tiom okupitaj dum la kongreso ke ili ne havis tempon por saluti aŭ babili kun konataj geamikoj, tiom multe ili dronis sin en la evento. Ili estis kune dum semajnoj sub la sama tegmento sed ili ne havis 10 minutojn da babilado. Kongresoj estas tiaj... aŭ kongresoj devas esti tiaj.

Krome, mi petis al kelkaj geamikoj eksterlandaj ke ili renkontu nepalanojn kaj salutu. Ili fakte serĉis nepalanojn sed tute ne povis trovi ilin, eĉ dum la inaŭgura sesio. Mia amiko ne povis vidi P-on dum iu prelego, ankaux ne dum artaj aranĝoj. Ŝajne, la nacian vesperon li forlasis post duona horo kaj malaperis kun iu. La balon li ne partoprenis, dum koncertoj mi ne vidis lin. Dum la grupaj diskutoj pri la kongresa temo li ne ĉeestis. Nur foje mi vidis lin en la KAEM budo kie li vendis la librojn kaj respondis al demandintoj.

Maljuna amiko el Germanio, Hans gastigas P kaj ili duope volis viziti diversajn lokojn. Li deziris viziti al Ursula dum kelkaj tagoj, sed Hans jam planis alion. Kaj poste Ursula havos alian programon ĉe ŝia hejmo.

Aparte, H estis tute senhelpa. Li estis iom malsana je la komenco. Li tamen multe laboris por la KAEM budo okazis, sed maltrafis ĉiujn aranĝojn. Eble liaj nepalaj kolegoj ne nepallingve klarigis al li aŭ li ankaŭ ne demandis siaflanke. Eble, denove, lia sperto en Bjalistoko devigos lin lerni Esepranton pli serioze - miaj bondeziroj. Jes, iu vidis ke li estas la persono kiu ofte havis N-E vortaron en liaj manoj. Li finfine vojaĝis al vilagxo de Ursula.

Kiel estroj de nepala registaro, nepalaj reprezentantoj estis sendependaj; do ĉiuj ne devis zorgi pri aliaj membroj. Tio estas kutimo de multaj jaroj. Mi legis/aŭdis pri tio en Ĉinio kaj bone vidis en Japanio.

I kaj P ekskursis kun islandano Jon kaj iu pola knabino iom zorgis pri H kaj eĉ vizitis lin en sia ĉambro.

Estas por me almenaŭ bedaŭrinda ke neniu rezervigis vortaron por UEA kaj libroservo. Danke, Franciska devis trankviligi Osmo Buller per la fordono de ŝia propra voraro. Tio estas ĉiel malbona. Konflikto ja estas en Nepalo. Sed iu devas montri en UK ke Nepalo ja produktis almenaŭ ion en pasitaj 20 jaroj. Vere, ni estas bonaj esperantistoj en Nepalo, sed nia organizado estas nulo.

Tio vere aplikiĝis dum la KAEM kunsido. Ĉeestis ĉ. 50 esperanstistoj, de en kaj ekster Azio. Nek P nek H iris; kaj I iris tro malfrue, duonan horon post la komenco. Hontinde. Ĉiuj landoj raportis kaj prezentis sin. I nur diris unu frazon : "Nepalo sukcese aranĝis himalajan renkontiĝon". La ĉeestintoj lauxte ridis pro tia unu frazo. Oni povas kompreni ili ridis pri Nepalo, au pli bone, pri ĝia reprezentintino aŭ aktuala nivelo de nepala Esperanto-movado. Denove hontinde.

Ŝi ne volis paroli pri la vortaro (dum ĝia inaŭguro, mi ĝuste blogis: neniu estis feliĉa krom mi). Danke, iu eŭropanino havis unu vortaron en sia sako kaj ŝi tuj iris antauxen kaj montris la vortaron. Hontinde denove por I. Tuj s-ro Lee emfazis ke la vortaro aperis per la financa helpo de KAEM, komprenite.

H kaj P ofte sidis en la KAEM budo kaj vendis la librojn, sed ne havis unu foton pri la nepala montaro por varbumi pri la IHR. Ili maltrafis gravan ŝancon varbumi por la IHR kaj por prezenti sin al la azia mondo.

Ĵus venis al mi informo ke I gastiĝas ĉe hejmo de Joakimo, mia Esperanto-instruisto, kiu bedaŭrinde nun estas for de la movado.

Mi ne estsa "Sangxaja" de Mahabharato, sed mi povis vidi la veron kiel antaux miaj okuloj. Komrepneble, mi skribas la veron tiom rekte ke kelkaj kaŝemauloj tute ne toleras min. Eble iu (almenaŭ unu, mi bone konas) diros ke tio ne estas vero. Mi lasas ĉambrojn al vi ĉiuj respondi kio estas vero se ĝi ne estas.

Quake-proof school building a source of inspiration in Hetauda

RAZEN MANANDHAR

Hetauda, July 12:

A small and ordinary-looking building at the Shramik High School in the Karra area has become an inspiration for disaster risk reduction initiatives in the fast-growing Hetauda

Municipality, where around 500 houses are built every year.

“After looking at the building we have come to believe that earthquake-resistance technology

is not complex,” said Sambhu Dhakal, a student at Shramik.

“Our parents should follow this model while building houses,” Dhakal said.

At Rs 6.5 lakh, the building cost only five per cent more than ordinary load-bearing houses, but it can resist an earthquake as strong as 6.5 on the Richter scale. The building was constructed on the initiative of the Community Based Management Group with the support of the United Nations Development Programme, the Hetauda District Development Committee, the Hetauda Municipality and the school management committee. The National Society for Earthquakes and Technology also provided technical help.

“The building itself may not be that important,” said Rajendra Karki, chairman of the CBMG Hetauda,

“but the message this symbolic building is giving is significant. It has been a source of inspiration for the whole city.” “As a demonstration project, we chose this school because the school has a vulnerable community building. Besides, it could spread good message all over the city through the new generation,” said Karki.

A civil engineer at the Hetauda Municipality, Satya Narayan Sah, said after construction of the school building, people started visiting the municipality with queries about the earthquake resistant technologies and begun a trend of constructing new buildings like it. “Most of new load-bearing houses have been built by adopting this technology,” he added.

According to Karki, disaster risk-reduction technologies are not expensive but people know little about them.

Most part of the country is seismically active, seismologists say, adding that major earthquake jolts Nepal every 70 years. The 8.4 earthquake of 1934 AD claimed 16,875 lives and destroyed 3,18,139 houses. Earthquakes in 1980 and 1988 AD killed around 178 and 721 people, respectively, beside damaging property and infrastructure.

Published: July 13, 2008 12:00 am On: Nepal

https://thehimalayantimes.com/nepal/quake-proof-school-building-a-source-of-inspiration-in-hetauda/

No historic documents found in palace

RAZEN MANANDHAR

Kathmandu, June 18:

An investigation panel formed to come up with details of royal property and unearth historic documents kept at the Narayanhiti Palace said it found none of such documents.

A member of the panel said the former king did not return historic documents in possession of the palace.

The Archives Preservation Act 1989 states that the government offices shall transfer official documents that are at least 25 years old to the National Archives.

The official documents include hand-written manuscripts, books, reports, financial statements, treaties and agreements, newspapers and magazines, letters, deeds, drawings, photos, maps, plans, charts, files and case files.

But neither the ministers nor other government officials raised questions on the possession of such documents. As a result, documents of national importance have been either taken away by the former king or have been destroyed.

The committee member said no such documents of historic importance were found in the palace. “We asked in writing about the existence of historic documents, but there was no response from the palace,” said the member.

He said the Nepali and foreign historians had made mention of Lal Baksa and other cases, which contained historical documents, but nothing was found. The panel member said a search should have been carried out right after the decision to depose the king.

The National Archives does not have copies of Nepal-India Sugauli Treaty, Nepal India Treaty of 1950 and other documents related with the changes of 1951, 1960 and 1990.

“We have plenty of religious, cultural and literary documents here, but do not have important documents related with great political changes,” said Bhim Prasad Nepal, chief of the National Archives.

Joint-secretary at the Ministry of Culture, Tourism and Civil Aviation Jala Krishna Shrestha said no one is bothering to follow the Archives Preservation Act. “The present government will be held responsible if documents of historic importance are lost from the palace,” he said.

Panel misses deadline:

KATHMANDU: The committee formed to collect details of property at the palace failed to submit its report on Wednesday. “We could not submit report today due to technical reasons,” Dr Govinda Kusum, secretary at the Ministry of General Administration and convener of the committee, said. Kusum did not disclose anything about the property details at the palace. Source said the committee could not submit its report as it could not fix an appoint with PM Girija Prasad Koirala. HNS

Published: June 19, 2008 12:00 am On: Kathmandu

https://thehimalayantimes.com/kathmandu/no-historic-documents-found-in-palace/

Biodegradable waste a gold mine: Experts

RAZEN MANANDHAR

Call for waste utilisation

Kathmandu, June 6:

Environmentalists say Rs 22 million can be earned annually by managing biodegradable waste produced in the Kathmandu valley in an environmentally-friendly manner.

“If we follow the Clean Development Mechanism, we can earn up to Rs 22 million annually. On top of it, we can make extra bucks by selling manure,” says Bhusan Tuladhar, environmentalist and executive director of the Environment and Public Health Organisation.

CDM is a mechanism that makes developed countries responsible for generating greenhouse gases and pay developing countries that follow environment-friendly methods.

In the international carbon market, a tonne of ‘carbon credit’ can be sold at $7 to $15. The ENPHO has conducted a feasibility study with an aim to launch a CDM project in the capital by utilising capital’s biodegradable waste.

The Alternative Energy Promotion Centre has received Rs 33.2 million for installing 9,807 biogas plants across the nation for the period of 2004 to 2006.

“Through aerobic composting, we cut the emission of carbon. That means, we are saving the world from emission of 300 tonnes of carbon every day. We can sell our ‘carbon credits’ to developed countries,” he says.

According to Tuladhar, a biogas plant can be built in 100 to 200 ropani at a cost of Rs 10-

22 million.

Such a plant operates throughout the year and generates income. The plant can also generate around Rs 60 million per year through the sale of manure.

Though the process is lengthy and difficult, the AEPC has proved that selling of carbon is possible in Nepal.

Sandip Chamling Rai, climate change officer at the WWF Nepal, says the turning of a garbage plant into a carbon financing project is possible. “We can keep the city clean if sectors concerned are committed,” Rai says.

“The idea of launching a CDM project is a welcome step,” according to chief of the Environment Department at the Kathmandu Metropolitan City Rabin Man Shrestha.

Published: June 07, 2008 12:00 am On: Kathmandu

https://thehimalayantimes.com/kathmandu/biodegradable-waste-a-gold-mine-experts/

International museum day: Shah dynasty ghosts haunt museum development

RAZEN MANANDHAR

Kathmandu, May 18:

Government-run museums have been used as a tool to please and glorify the monarchs since the establishment of the first museum in 1938, which has resulted in state-sponsored negligence towards the contribution of other people in the national history, believe experts.

That is why the contribution of Juddha Sumshere Rana, who established the National Museum, has little room there.

“The museums in Nepal have been used to praise the kings, therefore, we could not be fair to all the aspects of history,” Jala Krishna Shrestha, the joint-secretary at the Ministry of Culture, Tourism and Civil Aviation, who is also the president of Nepal chapter of International Council of Museums (ICOM), told this daily.

Prejudice and bias in establishment and management of museums hinder the efforts to develop international standard museums, he said adding that the museums were never considered priority area of the governments.

“The history of Lichhivi period is hardly portrayed in Nepali museums and the Malla period is depicted only as a period of art and culture but when it comes to Shah period all the kings are glorified as if they are messiahs and the Ranas are not given due space,” he said. The problem starts not only with one object on display but the policy makers have blocked the

whole vision of museum development.

He was of the view that the Hanumandhoka Durbar should showcase the political and cultural development in Nepal from pre-historic times to the present instead of dedicating them for the glorification of king Tribuwan, Mahendra and Birendra.

“In the changed political context, we can hope that the museums will be neutral to all political and cultural ups and downs of the country,” he said.

Bhim Prasad Nepal, chief of National Archives, former head of Patan Museum, said the bias of the policy makers towards one or another historic character has hindered development of museums in Nepal.

“You may consider Junga Bahadur Rana as a dictator, but you cannot deny his contribution to the country. But we have not been able to do justice to him in museums,” he said.

While the government has been indifferent to development of museums, ethnic communities

are working hard to portray their history and they are successful to some extent too.

Nepal’s history recorders

•National Museum of Nepal (Kathmandu)

•Museum of Natural History Nepal (Kathmandu)

•Tribhuvan Museum (Kathmandu)

•Patan Museum (Lalitpur)

•Bronze and Brass Museum (Bhaktapur)

•National Art Gallery Nepal (Bhaktapur)

•National Woodwork Museum (Bhaktpuar)

•Dhankuta Museum (Dhankuta)

•Hattisar Museum (Makwanpur)

•Mustang Eco Museum (Mustang)

•Tharu Cultural Museum (Bardiya)

Published: May 19, 2008 12:00 am On: Kathmandu

https://thehimalayantimes.com/kathmandu/international-museum-day-shah-dynasty-ghosts-haunt-museum-development/

KUKL to hand over 100 public taps to communities

RAZEN MANANDHAR

Kathmandu, February 15:

In a bid to encourage communities to be responsible for wise use of water supplied through public taps, the newly formed Kathmandu Upatyaka Khanepani Limited (KUKL) is all set to hand over the management of such taps to the user communities themselves.

The KUKL is at present launching a pilot project to repair and hand over the management of 100 of the 1,300 public taps to the communities, after which the user groups will be authorised to collect a nominal amount of money for use of the water.

Dr Divas Bahadur Basnyat, a consultant for Low-Income Consumers Support Unit (LICSU) of KUKL, told this daily today that 100 public taps will be converted into community taps in three months.

He said that the LICSU intends to mend as many taps as possible, but now is concentrating on 100 taps, mainly in the areas settled by squatters and other low-income groups, where they cannot afford to buy individual taps.

The process had already started as a project of Asian Development Bank funded unit which will be continued in the future. As per the initial programme, at least 15 public taps in the areas including Banshighat, Kholchapakha, Dhikuti, Basundhara, Dhalko, Chyasal and others have already been mended he said.

Mending of a tap costs Rs 60,000 to Rs 75,000, he said.

"The idea is to try and make consumers responsible for wise use of each drop of water. Once they become member of the consumers' group, they make wise use of water, which means helping provide water to others as well," he added.

The LICSU has also managed local community taps with storage tanks, so that they can collect water when the locals do not need and then supply to them when there is shortage of water.

Sumitra M Gurung, leader of the consulting and coordinating team for constructing community tap, from Lumanti Support Group for Shelter, said the LICSU promise is not feasible. "The LICSU has planned to charge nominal Rs 5 for 45 litres. It sounds good, but since it is not cost effective, it is not going to be sustainable," she said.

Lumanti is now helping fix locations for the 100 community taps and is also forming consumers' group for the taps.

Published: February 16, 2008 12:00 am On: Nepal

https://thehimalayantimes.com/nepal/kukl-to-hand-over-100-public-taps-to-communities/