राजेन मानन्धर
छकः निकः मतिइ मखनाथें जुइगु । थ्व हे ला खः जीवनया यात्रा धइगु । यात्रा नं अथे यात्राथें जुल छकः ।
शुक्रबार सनिलय् प्रकाशजुं फोनय् खबर यानादिल आइतबार निन्हुया निंतिं दिल्ली वनेगु जुल धकाः । सुनाप, छाय् ग्वन्हुया लागि धाःसा मसिउ । वनेगु ला वनेगु तर वनेखनी ला मखनीला धकाः नं मसिउ । थ्व ला मकयागु आसं थःत द्याकेगु थज्याःगु खा जुल नि ।
अनिताजुं मिलेयाइगु जुयाच्वन थ्व जिगु यात्रा । दिल्लीइ लःया विषयय् अन्तरर्राष्टिय सेमिनार जुइथाय् जि पत्रकारकथं वनेगु अन । सुं मेम्ह पत्रकारया नां दुतिनाच्वंथाय् व मवनेगु जुसेंलि जिगु नां लाःगु जुयाच्वन । न्हूगु थासय् जितः यःगु विषयय् न्हूगु कथंया खँ सिइकेदइगु जुसेंलि जिं सु मवंगु छाय् मवंगु धकाः न्यनामच्वना । अं नयेगु जक बांलाइ, सिमा ल्याखानाच्वनाया अर्थ मदु । जिं सिउ थ्व । जिं लिफः मस्वसे जिउ धयाबिया । अफिसया खँ मालंमाःथे जुइ धकाः ।
वनेगु ला मिलेजुल तर टिकट धाःसा मदुनि खनी । गन धाल अन गनं दइ टिकट नं । जिगु न्हि न्हिलेला ख्वयेला जुयाः हे बित । बहनी ला जिं अनिताजुयात धयाबिया, “वनेमखुत धाये ला? ग्व, ट्राभल एजेन्सीतय्सं टिकट मिलेयाइख्वाः मवल । मवनेगु यायेगु हे बांलाइ थेंच्वं ।”
“आमथे धायेमते । टिकट मालाच्वने, लुतसा वनेगु ला खःनि । दतकि तुरन्त खबर यायेका ।”
वनेगु वा मवनेगु स्वयाः वनेगु व मवनेगु या दथुइ यगानाच्वने गुलि थाकु धकाः जिं छु धयाच्वनेगु । सुम्क हस् धकाः फोन तयाबिया ।
जि दि हिमालयन टाइम्सया रिपोर्टर । अफिसय् थज्याःगु खँ धाये नं गथे धाये । जि दिल्ली वनेगु जुल धकाः धाये लाइ लिपा हिस्स जुल कि मेगु फसाद । अफिसय् छकः ला धायेमाल नि निन्हु वयेमखुत बिदा मिलेयानाबिउ धकाः । काचाक्क बिदा कायेमालकि अफिसय् हाकिमजूम्ह न्याचः दंक हालाच्वनी । छु धकाः त्वह तयेगु ? मतिइ अज्याःगु फटाहा खँ नं गन बाः वःथें वइ धकाः । म्हाल धकाः नं त्वःते मास्तिमवल, आसाकुति नुगः जिगु छु जुइ छु जुइ धकाः पियाच्वना । अथे धयां हानं जितः वनेगु मिले हे यानाबिउ धकाः चाकरि याःजुइ नं छाःगु मखु । सुम्क पियाजक च्वना ।
शनिबार छुं मजुइगु हे जुल, आश त्वताः जानायाछ्वया । आइतबार ला ब्वयेमाःगु । धइबलय् नाइटबसया टिकट ला दइमखु, गन प्लेनया टिकट । छकः मनयात न्ह्यइपुकेथें जक जुल धकाः दक्वदिक्व ल्वःमंकाछ्वया ।
आइतबार १० बजे जूबलय् अनिताजुं फोन यानाहयादिल, टिकट दत हँ । थथें ट्राभल एजेन्सीइ वनाः टिकट कयाः एअरपोर्टय् थ्यनेमाल हँ जि ११.२०य् याकःचा । माःगु खँ ला थ्व ।
धाथें ला जि जितः याकःचा वनेगु धाःगुलिं नं मन मन्ह्यानाच्वंगु खः । वनेगु इच्छां हुँ धयाच्वन, अनया अलमल जुइगु लुमंबलय् म्हाः धयाछ्वयेमालाच्वन । सु त्याइ मसिउ । गन इच्छा अन उपाय धाइगु खः खनीका । अफिसय् निन्हु मवयेगु जानकारी यिबा, भचा भचा ध्यबा उखें थुखें त्यानाः सुटकेश छलय् निजु स्वजु वसः क्वचिना, टिकट नं काः वना । अले जि एअरपोर्टय् हे थ्यन । जेट एअरया ४५ मिनेट जक खः तर प्लेन धइगु ला प्लेन हे खः । जाँच जिँचया झन्झट सिधयेकाः प्लेनया सिटय् फ्यतुनाबलय् तिनि जिः विश्वास जुल जि धाथें वनीगु जुल धकाः ।
नोभेम्बर १४ व १५, २००५ । थ्व एशियाली विकास बैंकया ज्यायात कयाः निन्हुयंकया तालीम सेमिनार खनी । थौं कन्हय् लःया विषयय् च्वच्वं लःया खँ सिइके साप न्ह्यइपुसेच्वनाच्वंगु दु । न्हापा खुसिइ बाः वइगु अले गुथिं गुथिं बुंगद्यःया जात्रा व मेमेबलय् नं मनूतय् पुण्य कमेयायेत धकाः घलय् घलय् तयाः लः दान बिउ वइगु, आः गन अथे धकाः । आः ला फुति फुति लःया तकं मू दु । अझ हरेक लःया फुतिइ चाकुगु, खाइगु अले घचाइपुगु राजनीति नं स्वचानाच्वंगु दइ । मनूतय् मत्वसे मगाःगु लः जुयाः थन यक्वस्या फलिफाप जुयाच्वंगु दु लःया राजनीति । जितः लुमं कृष्ण प्रसाद भट्टराई नं चुनाव ल्वाःबलय् येँया सडक मेलम्चीया लखं सिलाबिइ धकाः धयाः मनूतय्गु भोट काःगु । ग्व लः त्वनेत तकं ट्यांकरया भर जुइधुंकल, छेँय् तयातयागु हितिं न्ह्याबलें फुंफुं जक याइ लः हाइमखु, हाइ हे मखु ।
अथे थथे यायां जिं प्लेनया लुखां पिहाँ वयाः दिल्लीया आकास खंबलय् ५ ताई जुल । येँय् सा चिकुइ धुंकल थबलय् । थस्वया, निभाः ह्याउँसे च्वं अथेसां हप्पा ताःन्वः । क्वाःगु फसं न्यतालय् हे दायाः स्वागत यात, दिल्लीं जितः । गज्याःगु स्वागत थ्व? एअरपोर्टं पिहाँ वयेवं अन ताकूगु कापुचिनो कफी छगू त्वनाः थःत दिल्लीलिसे ल्वायेत तयार याना । मजुसे नं मगात नि । काउण्टरय् वनाः बात्रा हस्पिटल तक ध्यबापुलाः प्रिपेड त्याक्सीइ च्वना ।
ट्याक्सीया झ्यालं जितः दिल्ली क्यनाच्वन । ततःबालागु यचुपिचुगु लँ, लँ सिथय् वाउँगु सिमात झ्वःझ्वः लाक्क दनाच्वन । ततःजाःगु छेँ, लँय् फातफुत मनूत वयाच्वंपिं वयाच्वंपिं । धाथें जि ला दिल्लीइ थ्यनाबिल खनी ।
याकःचा जि दिल्लीइ, जिमि पासा धइम्ह व हे जिगु सुटकेश छगः । गपाय् धंगु थाय् जक जुइ व ४५ मिनेट ट्याक्सीं चाःहिकाच्वन । जिं धइगु थासय् मथ्यंनि । लँय्या झिलिमिलिं मिखायात न्ह्यइपुकाच्वना । गपाय्धंगु शहर जुइ थ्व – यूरोप थज्याःगु विकासं नं खन, झीगु थज्याःगु झाजःमाजः विकास व सुकुम्बासी तकं छकलं दर्शन जुल । अपाय्धंगु शहर, अपाय्बालागु लँ अले मिखां न्ह्यायेमदुगु बजारत चकनाच्वन । मनूत इल्लबिल्ल जुयाच्वन । सुयातं सुनां नं मध्वकू, महायेकू, दक्व थःथःगु मतापय्, दक्व थःथःगु दिल्लीइ म्वानाच्वन । फुर्सद मदइगु धइगु हे शहर जुइगु जुइ, शायद । लँय् उलि टाफिक पुलिसत दूगु ला मखु अथेसां मोटरत थःथःगु लँय् वनाच्वन । पिनेस्वःसा उलि दुर्घटना जुइथेंज्याःगु अवस्था ला मखं, दक्व नियमय् दुने हे च्वनाच्वंगु खनेदु । तर जिं सिउ थ्व सडक दुर्घटनाय् यक्व मनूत सिइगु संसारया शहरत मध्ये छगू खः । म्वायेगु व सिइगु धइगु न्हयाथासं दुसां थन मृत्यु मनूतय् छ्यनय् छ्यनय् यगानाच्वनी । गबलय् वयाः घय्पूवइ सुनां मसिउ ।
बात्रा हस्पिटल धकाः ट्याक्सीं जितः त्वःताथिकूबलय् ७ बजे हे जुइन । खिउँइ धुंकल धाःसां जिउ । जि वनेमाःगु हमदर्द विश्वविद्यालयय् तर जवय् वनेगुल ला खवय् वनेगु ला मसिउ । तुकलकबाद धाइगु खनी थ्व थाय्यात । नामं हे सिउ, थ्व मुस्मांतय्गु लागा । लँय् दारि दुपिं मिजंत व बुर्का फिनातःपिं मिस्त जक मिखां खनाच्वन, न्ह्यने लँ पनाः न्यने हे ग्यासे वः । तापाकं वनाच्वंपिं मनूतय्सं नं जितः च्वच्वतुक्क घ्वानाथिकूगुथें जुयाच्वन । पलाः थातय् मलाःगु ला मन थातय् मलाःगु ला । अपाय्धंगु शहर, खिउँसे च्वनेधुंकल, अथेसां तनी धकाः मग्याः । गन द्यनेगु धइगु नं मसिउ तर सतकय् लाइ धइगु चिन्ता मदु । जिं ला दिल्लीयात विश्वास याना, दिल्लीं जितः विश्वास याः ला मयाःला मसिउ । न्यने छिं थज्याःपिं छम्हनिम्हसित न्यना थ्व जामिया हमदर्द विश्वविद्यालय गन दु धकाः । गुलिस्यां म्हुतुसि फस्वयेका वन, गुलिस्यां छ्यनं जक भाय् यानावन, मसिउ धकाः । उमिसं मसिउगु गज्याःगु विश्वविद्यालय थ्व । फय्गं विश्वविद्यालय लात कि छु थ्व? जिं जितः तुं न्यना । बल्ल छम्ह ध्वदुत, जितः माःगु लँ क्यनफुम्ह । लिपा मतिइ वन, लाःसा जि वनेत्यनागु मुस्मां विश्वविद्यालय अले जिं न्यनापिं दक्व हिन्दुत जक जुइ ।
आखिर जि लुखां दुने हे वन । अपाय्धंगु विश्वविद्यालय । पक्का नं झीगु त्रिभुवन विश्वविद्यालय स्वयाः ला तकू जुइ । वा पिनातल जुइ, सा ज्वयाच्वन जुइ, ज्या काये मफयाः अधिग्रहण यानातःगु जग्गा भुगुलुं च्वनाच्वन जुइ । स्थानीय जनतां जिमिगु जग्गा लित हजि धकाः नारा लगेयानाच्वन जुइ ।
दुने ववं न्यन्यं जि च्वनेगु थाय् धयातःगु स्कोलार्स होमय् थ्यन । थ्यंबलय् मन सिचुसे च्वन । माःथाय् थ्यनेगु हे स्वर्ग खः सा जि स्वर्गय् थ्यनागुति ग्यन । तर थन थ्यनाच्वनेमाःपिं प्रकाशजु व रबिनलाल सर मथ्यंनि । रिसेप्सनय् उमिगु नां ला दु तर जिगु नां मदु अन । जितः ला वास्ताइस्ता हे मदु । अन ला विनोद धाःम्ह वये माःगु हँ नेपालं । जि भचा आतय् ला चाल । जिगु ख्वाः स्वयाः हे जुइ, व रिसेप्सनय् च्वंम्ह मय्जुं अनया विराज धइम्ह नाप खँ ल्हा धकाः फोन यानाः जितः बिल । म्हसिउ नि तासिउ, जिं जि सु, छुकिया लागि वयागु धकाः कना, छगू सासलं । वं सान्त्वना बिल, दक्वं मिलेजुइ हँ । खँ ल्हाल्हाँं हे जि च्वनेगु क्वथाया व्यवस्था जुल । ताःचा ल्हातिइ लात । चिकूचा कूसां तसकं हे यचुसेपिचुसे च्वं थाय् । स्वःस्वःथाय् मुस्मां शैलीया किपा, जि छकलं मुगल दरवारय् थ्यंगुथें जुल ।
लिपा पिने हाःसः तायेदत । जिं थूगु भासं खँ ल्हाःगु ताःबलय् जि छकलं नेपालय् थ्यंम्ह थें जुल । अनिताजुया लिसे उमेशजु व बिजेन्द्रजु नं वल, लिबाःगु, लँय् जाम अले त्यानुगु खँ ल्हाल्हां । आः जि थ्व शहरय् याकःचा मखुत, मन लय्ताइगु ला स्वभाविक हे जुल । तर नं जि नापं च्वनीम्ह प्रकाशजुया अत्तापत्ता मदुनि । खँ मिलेजूम्ह धइम्ह व हे छम्ह । आः खिउँसे च्वनेधुंकाः प्रकाश व हे वःसां मत च्याकाः वइगु ला खःनि । मतया प्रकाशयात लसकुस यायेत पियाच्वँच्वं न्ह्यः हे वल, प्रकाश मवःनि ।
नये नी धुंकाः हानं जिपिं पिहाँ वना । विश्वविद्यालयया ध्वाखां पिने थ्यंकाः मनूतय्ग चहलपहलं जिपिं गुगु शहरय् दु धकाः लुमंकाबिल । विजेन्द्रजुया सिमकार्ड न्यात । जिं आवश्यक मतायेका, जिगु थःगु मोबाइल ज्वनामवयागुलिं उकिया जितः छुं उपयोग नं मजुल । सिमकार्ड न्यायेगु दइमखु धकाः मोबाइल सेट ज्वनामवयागु, जुक्व लात का । नेपालय् जुलं सिमकार्ड छगू न्यायेत माहाभारत, उकुन्हु उकुन्हु तक ला हप्तौं लाइन च्वनेमाः धकाः समाचार वयाच्वंगु । थन जुलं पानपराग न्यायेथेंका ।
खँ मिलेजुल कि खँ मुइके नं सइगु जुयाच्वन । जिमि ला राजनीति, सञ्चारया ल्याखं येँ व दिल्लीयात लनाच्वना । विकास छुकियात धायेगु, झीत विकास माः लाकि स्वतन्त्रता अले झीगु स्वतन्त्रतां झीत छु बिल छु मबिलया ल्याचाः यानाच्वना । विशेष यानाः जिपिं लःया खँ ल्हाःवयाच्वनापिं जुयाः थनया त्वनेगु लःया खँ वइगु स्वभाविक । जि लःया व्यवस्थापनया विषयय् रिपोटिंग यानाच्वनाम्ह जुयाः उपिं लःया ज्याखँ यानाच्वंपिंलिसे खँ ल्हायेगु जिगु लागि छगू कक्षाक्वथाय् सयेकाथें नं जुयाच्वन ।
प्रकाशजुया थेगान दूगु मखु । जि लासाय् द्यंवया । ११.३० हे जुल जुइ, वं खापा घाराघारा याःवःबलय् । व ला उकुन्हु हे दिल्ली वयागु हँ तर मेगु ज्याखँय् तक्यनाः थन वयाबलय् लिबात हँ । हानं वया थन हे च्वनाच्वंपिं नेपालीत नापलाना हँ अले त्वँत्वं खँ ल्हाल्हां लिबात हँ ।
०००
सोमबार लिबाक्क न्ह्यलंचाल । जिपिं निम्हं काचाकाचां माःगु ज्या यानाः सुथसिया कौला नयाः जिमिगु सेमिनार हलय् थ्ंयका । भचा लिबाःगु ला खः तर लिबाःपिं जिपिं जक मजुसे मेमेपिं नं दूगुलिं जिमिगु इज्जत धाःसा धरापय् मलात ।
परिचयया लिसें ज्याझ्वः न्ह्यात । लिबाक्क जिगु नां दुतिंगु जुयाः यक्व ला मसिल, तर पलख च्वनेवं सुपाँय् चिलावंथें दन्न च्वन । खँ लःया जुयाच्वन ।
न्हापालाक्क रिचार्डसं एडिबिया उद्देश्ययात कयाः कन । थौंकन्हय् अन एडिबिइ वयाच्वंगु प्रशासनिक झमेला वयात नं मयाःगु जुयाच्वन । मेमेपिन्सं नं एडिबिया बारे कन, मसःगु मथूगु न्यन । अन नं मनूतय्त एडिबिया ग्वहालिं लः हयेत्यंगु मयःपिं दूगु जुयाच्वन । ततःहाकःगु खँ जुल । जिं थूगु थुलि हे, आः लः नं मिइजिउगु, न्यानाकायेमाःगु बस्तु जूगु दु । अन्तय् भारतया म्यांगलोरयाम्ह विद्याजुं अनया एनजिओ टास्कफोर्सं अन अज्याःगु तःधंगु लः परियोजनाया गुकथं सशक्त ढंगं विरोध याना धकाः कन । जनता सचेत जुलकि हे जक सरकारं नं गतिलाक्क ज्या याइगु जुयाच्वन खनीका संसारय् ।
छम्हसिगु धुंकाः मेम्हसिगु प्रस्तुतिकरण जुयाच्वन । न्हापाला छगः तक खँग्वः नं त्वःमफिक्क न्यनाच्वनागु खः तर लिपा जूलिसे वहे वहे जुल । हल हल फसिक्वाः । तीजक जि व प्रकाश पिने वनेगु सल्लाह जुल । सुनां मचायेक भौपलाः छिनाः छिनाः जिपिं पिने थ्यन ।
थन तःकः वयाच्वंम्ह जुयाः वयात थनया थाय् व लँया बांलाक ज्ञां दु । जिपिं पलख चाणकय सिनेमाहलया लिक्क बजारय् चाःहिला । अन ला विशेष यानाः छ्यंगूया सामानया तःधंगु बजार दयाच्वनखनी । जि यक्व आइसि ध्यबा ज्वनामवयाम्ह जुयाः छुं विशेष न्यायेमखन । ध्यबा ला दु तर नेपाली जक । जिं थ्व सां काये ला धयां व साहुजिं नेपाली ध्यबा पुइकाः पुइकाः स्वल अले लित बिल भ्वंकुचा थें । थज्याःगु ध्यबा दु धकाः हे मसिउ हँ वं । नेपाल धइगु नं मसिउ हँ वं । झी जुलं नेता त लय् लय् पतिं थन दिल्लीइ वयाच्वनी, झी थाय् शहर बजारबजारय् आइसि कायेगु नं दु बिइगु नं दु । आइसि बियाः न्याःवन धाःसा गनं मयः कायेमखु धाइथें मच्वं । थन धाःसा जिगु देयय्या ध्यबा जक मखु जिगु मांदेय्या हे अस्तित्व मदु । जितः जिमि ब्वाःजु लिउपिं नेतात लुमं लुमं तं वल ।
लिहाँ वयाखतं छगू रेस्टुरान्टय् दुस्वयाः ख्वाउँगु भचा त्वनाः म्ह सिचुका । अन ज्या यानाच्वंपिं नेपाली ल्याय्म्हत लिसे पलख खँलाबला जुल । याये थाकुसां थन उमि नेपालय् स्वया यक्व कमेजू । इलय् ब्यलय् हडतालया नामय् प्वाःद्यांलाकाः नेतातय्त लय्तायेकेम्वाः उमि । थःगु देसय् जनतायात लजगाः बिइम्वाःपिनिगु देय्या जनताया थज्याःगु हे भाग्य जुइ । नेपाली भाग्य ।
खिउँसेच्वंगु लँ । भचा भचा तिमिलाया जः बँय् वानाच्वन । खनेदुथें मदुथें जुयाच्वन । मेगु छुं मदुसां लँय् चखिनातःगु फोहर धाःसा बांलाक खनेदयाच्वन । जितः जिगु येँ लुमनावल । झीथाय् नं थथे ला खःनि । न्हिछि मनूया भिड, चछि फोहरया भिड ।
कोथाय् हानं अज्याःगु हे खँ जुयाच्वन । न्हापालिपा न्ह्याक्व नापलाःसां समाचार संकलनया नामय् जक नापलानाच्वनापिं थौं च्वयेची म्वायेक उगुंथुगुं खँ बाः वयाच्वन । ई वनाच्वन । खँ ल्हाल्हां बाचा जूबलय् प्रकाश ला न्ह्यःवयकाच्वनेधुंकल खनी । जिमि नं खँ मन्यात ।
०००
मंगलबार सुथय् ज्याझ्वः न्हयायेन्ह्यः जिपिं त्यलं दनाः समयया सदुपयोग यायेत दिल्ली चाःहिउवना । न्हापां म्हो इलं मवँसे मगाःगु थाय् धकाः बहाइ द्यःगलय् वना । धर्मया दर्शन हे नं बांलाःगु अले उलि जक मखु, उकिया पलेस्वां बांलूगु द्यःगः धकाः दयेकातःगु संरचना नं विश्वय् हे नां दं । आधुनिक धाये ला आध्यात्मिक धाये । थ्यनेवं नुगलय् छफ्वः स्वां ह्वयावइ, शान्तिया ।
तर जिपिं अन थ्यनेवं तिनि सिल । अन ला सुथय् ९ बजे जक ध्वाखा चाली हँ । जिपिं ज्याझ्वः त्वःताः थन द्यःगलय् दुहाँ वनेगु पक्ष मन्त । लुखाया सुन्दरताया जक बयान मनमनं बयान यायां लिफः तुला वया हानं वहे विश्वविद्यालय पाखे ।
खनेमाःगु ला खनेमजिउगु ला मसिउ । लिहाँ ववं जिपिं अन छगू अज्याःगु मध्यमवर्गीय त्वालय् थ्यन । गोविन्दपुर धाइगु जुयाच्वन थुकियात । नाकं विकास मजूगु तर मनूत धाःसा तसकं यक्व च्वनाच्वंगु । शायद थ्व थन लिक्कसं गनं सुकुम्बासी बस्तीयापिं मनूत जकं खःला? गनगन येँयागु हे छगू त्वाःथेंच्वं ।
लँ सिथय् छगः ट्यांकर । दक्वसिया मिखाया आकर्षण । ट्यांकरं लः इनेहइगु ला सामान्य खँ जुइ धुंकल येँय् , थन जक मजुइमाःगु ला मखु । थन नं लः इनेत हे हःगु जुइ व ट्यांकर । तर लःया ख्वाःतकं स्वयेमखंपिं व गरीब जनतां लः हयेवं हयेकाः हे वन । सुयाकें लाइनय् च्वनाः थःत माक्व लः फयायंकेगु धैर्य मदु । द हे मदु । मगाः व प्याःचाः धइगु जक खंपिन्सं धैर्य छुकियात धाइ धइगु हे मसिउ जुइ ।
ट्यांकर जक दिकेवं ला प्यखेरं मनूत भुंवन । गनं व ःगनं वः जुइक मनूत छकलं ट्यांकरय् गल । दक्वसिया ल्हातिइ पाइप, गुलिस्यां गपाय्हाकःगु पाइप, गुलिस्यां गपाय्हाकःगु । थःथःगु पाइप ट्यांकरया च्वय्या म्हुतुइ दुछ्वत, क्वय् उमि थःथःमनूत घः, बाल्टिन, जर्किन ज्वनाः च्वनाच्वंपि मनूत चुइचुइ सालाः लः थःथःगु थलय् जायेकल । मानौ मेय् छम्ह जंगलय् क्वःदल, इमा गुँखिचात व मेय्या ला लाकालुकु यायेत भुनाच्वन । मानौं उपिं दक्व शोषित पिडित धाःपिं जनता अले व ट्यांकर छम्ह जमिनदार । थौं शोषक जमिन्दार सित, जनता वयागु क्वाःक्वाःगु ला हि नयेत भुनाच्वंगु दु । काल, कायेफक्व काल, कायेजिक्व काल । लाः कायेसिधःलिसे उपिं उल्लासपूर्ण ख्वाःपाः ज्वनाः कुहाँ वल, मेपिं हानं थाहां वन । पालंपाः लः कायेत थाहाँ वनेगु क्रम न्ह्याना हे च्वन । थः च्वय् थाहाँ वनेमखना हिमही चाःपिं, थः भाःतयात याकनं थाहाँ मवंधकाः ब्वःबियाच्वंपिं कलाःपिं अले थः मांबौ छखे लानाः ह्वाँय्ह्वाँय् ख्वयाच्वंपिं मस्त । छगू जीवन खनाच्वना जिं । आधुनिक धयावयाच्वनागु जीवन । दक्षिण एशियाया दकलय् प्रभावशाली देय्या राजधानीया विजोग । मनूतय्त शहर मदयेक मगाः । वक्वसित गानाबिइ लःया फइमखु । मगाःगु धइगु हे लः ।
उखे लः थःथःगु थलय् तयेमफया अराः जुयाः बँय् पुखू थें जुइधुकल । लः सालांच्वनतिनि, लः कयाच्वनतिनि लः फयाच्वनतिनि । गन व्यवस्था दइमखु, गन अराजकता हे सभ्यता जुइ, अन बल्लात्याः जुइगु ला जु हे जुल । बमलाःपिं, मफुपिं थःगु पाः वइ धकाः पियाच्वन । अझ् छेँय् जाथुकेँथु दक्व यायेमाःपिं मिस्त ला झन् लिउने । बल्लापिं मिजंत हयेमफुपिनि थौं भुतुलिइ मि हे च्याइला मच्याइला ।
उमि ला थ्व दिन चर्या हे जुइधुंकल, लःलिसे लःया निंतिं ल्वायेगु । ल्वाना हे जक म्वायेमाःगु थाय् । थुमिसं धाइका म्वायेगु धइगु संघर्ष धकाः, थज्याःगु खँ झी सोखिन कवि साहित्यकारतय्सं गनं सिइ, फोन छकः यानाः लःया ट्यांकर छेँन्हयःने दिकेहइपिन्सं ।
येँय् नं लःया दुख जूगु आः जक मखु, अन न थज्याःथज्याःगु दृष्य यक्व स्वयेदु । तर जिं थन छु खन व ला कल्पना तकं याये थाकुइ । जितः दिल्ली वयागु अर्थपूर्ण जूथें ताल । शहरी विकास धकाः जिं समाचार रिपोर्ट छु छु च्वया । तर थनया जिगु मिखाया न्ह्यःने प्याखं हुलाच्वंगु दृष्यं जितः कनाच्वन । छंगु समाचारय् थज्याःगु दृष्य नं न्ह्यंकि धकाः । तर जि थ्व स्वीकार यानाच्वना, थनयापिं थ्व गरीब परिवारपिनिगु लःया निंतिं यानाच्वंगु युद्ध ब्वयेगु शब्द मदु जिकय् ।
व ला धाथें युद्ध खः लःया निंतिं । सुनां मसिउ धाःगु आः स्वंगूगु विश्वयुद्ध जूसा लःया लागि जुइ हँ । गनं लः तसकं यक्व हँ, गनं लः त्वनेत हे मदु हँ । थःगु लःया व्यवस्थापन याये मसल धायेवं, लःया नामय् राजनीति याइपिं व लः बिइगु म्हगस क्यनाः थः जक धन प्वःचीपिं दतकि युद्ध मजुइ नं धायेमफु, गुलि जक सह याइ यायपिन्सं नं । युद्ध जुइ छ, युद्ध जुइधुंकल थन लाःया लागि । लःया युद्ध ।
हलय् सेमिनार न्ह्यानाच्वन । कनाच्वन, न्यनाच्वन । ततःधंगु देशया खँ ततःधंगु योजनाया खँ । आः लःया समस्या दइमखुत हँ, लः मदुधकाः सुं हालाजुइमालीमखु हँ । जिगु मिखाय् व गोविन्दपुरया लःया युद्ध वयाच्वन । हालाच्वंपिं, ट्यांकरय् गयाच्वंपिं, थवंथवय् घ्वातमतुघ्वानाः लः कयाच्वंपिं, कायेमखनाः म्हुतुल्हानाच्वंपिं, ह्वाँय् ह्वाँय् ख्वयाच्वंपिं मस्त ।
वाटरऐडया अध्ययनया निष्कर्ष न्ह्यब्वयाच्वन । एडिबीया प्लान व प्रोजेक्ट गथेयानाः सफलतापूर्वक कायेगु अले उकियात गथेयानाः सफल यायेगु धकाः स्यनाच्वन । मनूत पुचः पुचः च्वनाः नं एडिबीया ज्या बांलाःगु व बांमलाःगु धकाः विश्लेषण यानाच्वन । उमि छलफल याये सिमधःनि । खँ वया हे च्वन । उखे गोविन्दपुरय् लः वयाच्वंगु मदु ।
जिमि पिने वनेमास्ति वल । प्रकाश व उमेशं पिहाँवनेगु खँ हल, जि नं लिउलिउ वनेगु जुल । विजेन्द्र नं वइगु जुल । जिमित भ्वँतय् लः हयेगु खँ पाखें मुक्ति जुल ।
थौं जिपिं दिल्लीया शौखिन व उच्चस्तरीय सामानया बजार साउथ एक्सिटन्सनय् वना । छकलं मेगु संसारय् थ्यंगु थें जुल। थ्व दिल्लीयात म्हसिके नं थाकुइगु हे जुल । गोविन्दपुर नं थन, साउथ एक्स्टेन्सन नं थन । गुगु दिल्लीयात ययेकेगु? गुगु दिल्लीलिसे तंम्वयेगु? दक्वं दिल्ली थन । संसारय् दइगु शायद दक्वस्वयाः थिकय्थिकय्गु ब्राण्ड थन पसःपसलय् झ्वःझ्वःलाक्क दनाच्वंगु दु । अज्याःगु सामान न्यायेगु हैसियत दुपिं जक दिल्लीबासी उमि । आधुनिक फेसनया नमूना ल्यासेत अन शापिंग यायेगु बहानाय् इरुथिरु जुयाच्वन । उपिं मनया मनूत मखु, उपिं ला स्वय्म दिल्ली हे खः, साउथ एक्सटेन्सन हे खः । अले भ्वंकुचाकाचा मुनाजुयाच्वंपिं मस्त व मिस्त नं ला दु अन । तर उमिगु हैसियत दिल्लीबासी जुइमखं । न्ह्यायेहे मदयेक ब्वाँय् वनाच्वंगु आर्थिक वृद्धिदरयात ल्वयेक उमि थज्याःगु छगू निगू बजार मदुसा ध्यबा गन तइगु जुइ ।
येँय् नं अज्याःगु पसःत दु न्यूरोडय् वा दरवारमार्गया पसःत लुमना वल । तर झीथाय्या खँ धायेगु खःसा थःगु उत्पादन अन च्वने ल्वःगु जुइमखु, दक्वं विदेशी, सामान नं, ब्वयेगु साइनबोर्ड नं अले तयाबिइगु म्हिचा तकं विदेशी । छथ्व सम्भ्रान्त परिवाततय्गु निंतिं येँ चकनाबिइमाः थःगु वा सइगु बुँयात ल्हाकाः । व बाहेक ममेपिं मनूत ला लछि मफूनि तलब फुइधुंकी अले टेलिभिजनय् वःगु विज्ञापन जक न्यानाः छेँ जायेकेमाःपिं ।
थन या बैंकं तकं नेपाली ध्यबा हिला मबिउ । उमिसं नेपाली ध्यबा धइगु छु धइगु हे मसिउ । लिहाँ वयेत्येकाः तिनि प्रकाशया पासा छम्हस्यां जितः आइसि ध्यबा हिलेत ग्वहालि यात । चाःहिला च्वँतले आइसि दयाः सामान न्यायेमखं, आः सिधयेत्ययेकाःतिनि थन चलेजूगु ध्यबा ल्हातिइ लात ।
तसकं लिबाय्धुंकूगुलिं मन्यासे मगाःगु छतानिता लुमन्तिया लागि सामान न्यानाः लिहाँ वना । दकलय् जिमित माःगु ला त्वनेगुपती खः । लिहाँ वनेत्ययेकाः बहनी छकः रमझम यायेगु जिमिगु योजनाया च्वः मलुयाच्वन । अपाय्धंगु दिल्लीया बजारय् अय्लाः पसः लुइकेमफुत जिमिसं । जिपिं वासः पसः स्वयाः यक्व अय्लाः पसःदूगु येँया बासिन्दा । थन मरुभूमिइ न्या फाताफाता पुलीथें जुयावन । अन बागः सिसि दनिगुलिं कथु प्याकेमालीगु जुल धकाः मतिइ तयाः लिहाँवया ।
जिमित त्वःताः प्रकाश व उमेश याकनं वनेमानिपिं धकाः लिहाँ वन , जिपिं च्वनाच्वनागु थासय्े अनिताजु व रबिनलाल सर थ्यंकःझाइ धकाः । पलख पियाच्वँतले दक्वं थ्यंकः नं झाल । जिमि लिहाँ वनेत्यल जिमिगु बासय् ।
कन्हय् सुथय् लिहाँ वनेगु जुयाः जिमि थौं न्हयइपुकेमानि धकाः म्हिगः हे छगः शिशिया व्यवस्था यानातयागु । दिल्लीइ अय्लाः न्यायेधइगु तसकं थाकु । उकिसं जिपिं च्वनगु व मुस्मां विश्वविद्यालय् अय्ला प्रतिवन्धित हँ । जिमि थ्व हे लुमंकु लुमंकुं लिहाँ वना । क्वथाय् ला खालिगु शिशि जक ल्यनाच्वन । गनं छुँत भौचात वयाः दक्वदिक्व हे त्वनावनातयेधुंकल खनीका । जिपिं आसंद्यात । दिल्लीं जिमित आसां द्याकल ।
कन्हय्कुन्हु सुथय् कौला धुंकाः च्वनेगु थाय् त्वःताः जि एअरपोर्ट वना । याकःचा वया याकःचा लिहाँ वनेत्यना । जिं ब्वयेगु १२बजे येँय् वनेगु प्लेनय् ।
साभार नेपालभाषा टाइम्स ११३६ काैलागा १३
http://jheegu.com/180325c/
No comments:
Post a Comment