राजेन मानन्धर
यःपिं देशबासीपिं,
न्हापा न्हापा लावण्यदेशया जुजु जक किसिं स्वामां क्वखायेकाः दयेकीगु । गोमय्जुया काय् नवराजयात ध्याक्वय् सुला च्वंसां जुजु मजुसे मगात । थनया बाखं च्वमिं नं अथे च्वयाबिल, कि थन छम्ह जुजु माल । अथे जुयाः जि जुजुया भूमिका म्हिता च्वना । जितः जुजुया रुपय् स्वीकार याःगुलिं छिपिं गणतन्त्रया प्रजातय्त सुभाय् ।
तर जि धाःसा किसिं स्वामालं क्वखायेकाः मखु यमितय्सं भोटं क्वखायेकाः जुजु जुयाम्ह । यमितय्गु ज्या हे जुजु दयेकेगु । जुजु छम्ह दयेके खनकि उमि स्वर्गय् थ्यनाति ग्यनीगु । न्हापा ला येँयाः न्यायेका च्वंबलय् पिरिपिरि नारांचित ध्वाखा चायेकाः हे जुजु दयेकूगु । व हे पुलांम्ह जात्रापात्राया जक खँ ल्हाइम्ह नेवाः जुजु तयातयां झीगु प्रगति मजुइगु खनाः ग्वाय्फुइँ याइम्ह खय्चा जुजु हःगु । अबलय्निसें नेवाःत धुसुकुस जुइक हे विकास जूगु धालनि । बासाठ्ठी हरण निसें कयाः भूमि सुधार व गुठी संस्थान व हे जुजुया देन ला खःनि । महेन्द्रमाला ब्वना मदिया ला ? तर छु याये कुलंकार जनतां हानं जनताया शासन माल धकाः दरवार हत्याकाण्डं थिइमफुम्ह जुजुयात छु छु यानाः नागार्जुनय् छ्वयाबिल । अले ला आः छकःनिकः ख्वपय् यलय् चाःहिउ वइबलय् जय जय धकाः हाःसां वयात हानं जुजु दयेके खनी ख्वाः मवः । उकिं ला न्हापा नं जुजु धाधां भाजु दयेकीगु । बालं च्वंम्हसित नं भाजु दयेकीगु । गुम्हं झापाय् च्वंम्ह भाजु, गुम्हं गोरखाय् च्वंम्ह भाजु । गुम्हस्यां क्यने जिउम्ह भाजु, गुम्हस्यां क्यने मजिउम्ह भाजु । भाजुपिं दयाः नेवाः ससःमां ससःबौपिनि किसि न्हाय् ।
आः वयाः देशया काल परिस्थितिं नेवाःतय्त हानं छकः जुजु हे दयेकेगु मौका बिउगु दु । अथे जुयाः ला बासः दँया अनुभवं न्ह्यानाच्वंगु पार्टीतय्सं तालय् मलाःपिं जक उम्मेदवार थनाः, उकिसं बासः धयाथें च्वापुकाःतय्सं मेयरया थासय् करौंती उम्मेदवारी बियाः जितः जुजु यानाः त्याकल । गुलिस्यां नेवाःतय्सं जितः भोट बिइ हे मखु, नेवाःतय्सं भोट मबिइकं जि त्याइ हे मखु धकाः धयाच्वंगु खः । तर मेमेगु थाय्या छु खँ ल्हायेगु, कोर एरिया धकाः नांजाम्ह पुलांम्ह मेयर हालाच्वंगु थासं नं जितः हे भोट वल ।
नेवाःतय्त दक्वं यः, नेवाः मेयरत जक मयः धकाः ला न्हापा हे सिउ नि । थथे धायेबलय् नेवाःतय्सं भोट मबिउगु जुइला ? खला जितः नेवाःतय्सं जुजु दयेकूगु धायेबलय् पाप लायेफु । छाय् धाःसा थन उमिसं छेँबुँ मियाः दुकयातःपिं गैर नेवाः बासिन्दातय्गु मताधिकार नं ल्याःखायेमाः । उमिसं भोट बियाः त्याकूगु धकाः नं धायेफु । तर नेवाःतय्सं छेँ बुँ ममिउगु जूसा व गैर नेवाःत थन च्वने खनी ला ? अले उमिसं भोट कुरके खनीला ? आखिरय् जस बिइमाःगु ला नेवाःतय्त हे जुल नि । न्ह्याथे यानाःसां त्याकूगु नेवाःतय्सं धकाः मधासें मजिउ । जि जुजु जुइखनाः छु मख्ख जुइ, व स्वयाः जितः जुजु दयेके खनाः नेवाःत मख्ख ।
तर छता खँ सुटुक्क धाये ला? मेपिन्त धायेमते न्है? जितः न नेवाःतय्सं जुजु दयेकल, न गैरनेवाःतय्सं जुजु दयकेकल । थ्व ला मचा खँ का । खास ला जितः वं व दयेकल गुगु व थः हे जुइ मखनाः वाथावाथा कनाच्वंगु खः । थुल ला ? न्ह्यागुसां जि जुजु जुल, जि जुल जुजु ।
नेवाःतय् कय्ता मदुसां मास्क तयेमाः, च्वनेगु बाय् मदुसां भाय् धकाः आन्दोलन यायेमाः । उकिं थ्व हे खँयात बिचाः यानाः खय् भाय्या लिसें नेवाः भासं नं सपथ कयाबिया । उलि दसेंलि मेगु छु माल नेवाःतय्त, जि जक जिउसा छेँखा पतिकं छम्ह छम्ह म्हाय् हे बिइ हइला धइथें च्वंक लय्ताल दक्व नेवाःत ।
तर छु धाये । चुनाव त्यानाः जुजु जुइ जकं अःपु का । जुजु जुइकथं ज्या यायेगु ला, अबुया ब्याहा खनी । गबलें वडा सदस्ययागु ज्याया तकं अनुभव याना मच्वनाम्हसित भाग्यं जुजु दयेकाबिल । हँय् काये ला ख्यँय् काये ला यानाबिल । चुनाव प्रचारय् नं खास हे योजना दयेकाः वयागु मखु, व हे निम्ह प्यम्ह नेवाःचातय्सं ग्वाहालि यानाः न्ह्यज्यानागु खः । आः धाःसा आपत । तर जिं सिउ जुजु गथे यानाः जुइमाः धकाः । उकिं ला जनताया सुविधाया नामय् छुं मबिया । जनता धइपिं हे छेँय् छेँय् ध्यबा सइगु सिमा दुपिं खः, उकिं उमित सम्पत्ति कर, घरबहाल कर धकाः ककुइ ज्वना ल्ह्वका कायेगु हे जक शासन यायेगु खः । उमित सुविधा बिइम्ह जुजु माःसा महिन्द्र मल्लयात सःता हजि ।
जुजु जुइ साथकि छु धाये छु धाये जुयाः धयाबिया आः महनगरपालिकां चःबि दयेकेगु मखु, गन गन चःबि दयेकातःगु खः व हे निशुल्क धकाः प्रयोग याःहुँ धकाः । ओहोसा, थज्याःगु महान बुद्धि न्हापायापिं मेयरपिन्के मदु खनी । सकस्यां तारिफ यात । अथे हे धयाबिया जिं, आः लँय् फ्वने दइमखु, बँ पसः तयेदइमखु, फोहर नं ध्वगीगु व ध्वमगीगु निब्वथलाः जक वायेदइ, पिने गनं मि च्याकेदइमखु, आदि आदि । धायेगु जक ला खःनि, सिन्का छपु त्वथुले माःसा जिमांया काय् । थ्व येँया जनतातय्त धाइम्ह मालाच्वंगु खः, ज्या ला निद्वःदँ न्ह्यः हे यानातयेधुंकल नि ।
थ्व संसार हे क्यनीपिनिगु खः ।
क्यंगु जक खनी, कंगु जक न्यनी । थ्व हे जिगु शासन यायेगु मूल मन्त्र खः । वयेसातकिं धमास बियाबिया । जि जिगु देशया बैठकया प्रत्यक्ष प्रसारण याये धकाः । गोपनियता व ओपनियताया खँ वल । मुसुमुसु जक न्हिला च्वना । तर लिपा ला जितः जिमि वडा अध्यक्षपिन्सं थाथामाथा याःगु दक्वस्यां खन । का धकाः थ्व नं उगुं थुगु त्वह तयाः बन्द यानाबिया ।
थन ततःखागु शपिङ्ग कम्पलेक्स खन कि जितः गन गन चासुसे च्वनावइगु । थन छकः कुतिकुति याःसा मिडिया भुंवइगु गोप्य खँ सिउ । अले मेमेगु खँ छखे तयाः पाक्वया आरबि कम्प्लेक्स, सुनधाराया काठमाडौं मल, बानेश्वरया अल्फाबेटा थज्याःगु निखास्वखा छेँय् डोजर यंकाः अन अंगलय् निकःस्वकः थ्वाकथ्वाक नकाबलय् जि ला देयस् दक्व हे नक्सापास स्वयाः मेकथं दयेकातःगु छेँत भांगरांभुंगुरुं थुनबिउगु थें जस वल । थ्व महानगर दुने गुलि अज्याःगु छेँ दु जिं मसिउ, तर जनताया मिखा वनीगु निखा स्वखा छेँयात धाःसा संकेमाःगु दु । आः थ्व न्यादँया जुजु जि, थन गुलि अज्याःगु दु गनंनिसें थुनेगु धकाः हिसाब यानाच्वंसा ला हानं मेगु चुनाव वइ का । सुनां मिडिया मवइगु मेपिन्सं मखनीगु गल्लीगिल्लीइ डोजर यंकाः अवैध संरचना स्यंकाच्वनी । जि नियम मानेयाकेत वइम्ह खःला ? उकिं ला मेपिन्त पार्किङ बिउ धाइम्ह जि थःगु न्हूसतकय् च्वंगु नगरपालिका भवनय् धाःसा पार्किङ मतया । अथे हे थाय् थासय् च्वंगु वडा ज्याकुथिइ नं पार्किङया व्यवस्था मयाना जिं । जनतायात सुख बिइम्ह नं जुजु जुइ ला? बरु छायादेवी कम्प्लेक्स थज्याःगु जनताया गुथि न्यायेकेमाःगु जग्गाया द्यःने दयेकातःगु भवनाय् धाःसा जिगु ल्हाः मवं । व ला जिमि मालिकयागु हे अप्रत्यक्ष लगानी दूगु थाय् जुल नि । थिलकि च्वाइँक्क पुइ धकाः सिउ जिं ।
जुजु जुयागु गुलिचां मदुबलय् न्ह्याबले वयाच्वनीगु समस्या हानं थ्याक्राक्क जिगु न्ह्यःने दंवल । व खः फोहरया समस्या । ए बाबा, जि फोहर फिहर मुनेत जुजु जूवयागु ला ? आः हानं न्हापा न्हापाथें नुवाकोटया स्थानीय मनूतय्सं थी थी माग यानाः थनया फोहर उठे याके मबिउ बाः । जि नं छु कम, जिं ला आः दीर्घ कालीन उपाय मालाच्वनागु धकाः फोहर हे उठेयाना मबिया । ज्या याःसा मेयर जुक जुइगु, ज्या मयाःनाः ला जि जुजु का ।
उलिमछि जि योजनावद्ध कथं ज्या यानाच्वनां हे मनूतय्सं जितः भारतीय खुफिया धकाः लितुमुतु लिनाच्वन । अथे जुयाः मौका लाकाः आदिपुरुष धाःगु फिलिमया निग्ति खँयात कयाः येँ दुने दक्व हलय् भारतीय फिलिम हे चलेयाके मबिया । थुलि यानाः द्याःबलय् हलवाला त जक द्ययात, तर भारत मयःपिं दक्व जनतां जितः वाहवाह यात । जिगु हाइट बढेजुल ।
धयाजक बिइमाः थन । नेवाःतय्गु अय्लाः ब्राण्डिङ याये जक धयाबलय् दक्व हे लय्ताः थन । अझ नाय्खिं छकः थानाबियाबलय् ला दक्व हे नेवाःत भुतुक्क । अथे जुयाः ला ज्यापुतय्गु ल्हाः फोहर जुइ धकाः धाःसां जनता लय्ताः । गुरुजुयागु मुखः यंका म्ये हालीम्हसिगु छ्यनय् पुकूसां जनता लय्ताः । यम बुद्दयागु पार्क दयेकेगु धकाः सना । जनतां बिरोध यात । जिं ला धयाबिया जिगु हे तलबं सां दयेके धकाः । जितः तलब दइ लाकि दइमखु धकाः हे मसिउ । धायेगु जक ला खःनि थन । धायेत आइतबार माः ला?
थनया दकलय् अःपूगु व न्ह्यइपूगु ज्या धइगु बँ पसःतय्त ख्यायेगु खः । थ्व छगू जक ज्या अज्याःगु जुइ गुगु थनया नेवाःतय्त यः तर जिमि हे समर्थकतय्त मयः । अले नेवाःत भचा पाय्छि जक धाल कि उमित जिमि हे सेनां किमि सिक्क स्याइ । क्या मज्जा वः । अथे जुयाः ला जिमि नगरप्रहरीत नं मेगु झिगू ज्या त्वःताः नं थ्व ज्याय् सुथेनिसें कम्मर कसेयानाः ब्वाँय् वनी । जितः थन बँ पसः तयेमा, मतयेमा, थुकिइ खास हे चासो मदु । तर उमित पसः तयेकेबिइगु अले जिमि प्रहरीतय् म्हाइपुलकि, कलातं ब्वह बियाहःगु तं प्वंकेमालकि, कलाःचित न्हून्हूगु वसः पुंकेमालकि, साक्क तरकारी नयेमालकि उमित अन लछारपछार व्यवस्थापनय् इपिं हे खटेजुइ । नगर व्यवस्थापन ला याये हे माःगु मखु, बरु थुकें उमि छेँ धाःसा व्यवस्थापन जुइ । छखें तयेके बियातयेगु, मेखे तयेदइमखु धकाः सिटी पुइगु, ठेलागाडा ल्ह्वनाः ट्रकय् तयेगु, अले हुलमुलय् लाकालुकु यायेगु । पत्रकारतय् थज्याःगु दृष्य साप स्वये यः । पत्रकारतय्त नं भचा भचा मसला बियाच्वनेमाल नि ।
येँ राजधानी शहर खः, मनूत थन व्यस्त, न्यासिवनां मब्याः । अथे जुयाः गुलिस्यां साइकल, गुलिस्यां मोटर साइकल गुलिस्यां मोटर गइगु स्वभाविक हे खः । जितः अज्याःगु मोटरसाइकल व मोटर चाःचाःहिलाच्वनीगु धाःसा यः, तर गनं दिकाः मनूत कुहाँ वयाः ज्या याःवनीगु, वा सामान न्याः वनीगु धाःसा मयः । जिं जिं मयः धालकि जुइमखु जुइमखुका थन । अथे जुयाः न्हूसतकय् मोटरसाइकल मोटर पार्किङ यायेदइमखु धयाबिया । छम्ह जिम्ह अथे याये मजिउ धायेवं जिं उमित तप्यंक पार्किङया ध्यबा नयाच्वंम्ह धकाः आरोप लगेयाका, सकलें चुप जुल । अन पार्किङया ध्यबा सुनां म्हयाच्वंगु धइगु सुनां मसिउ, जिं जक सिउ । खास ला जिगु योजना ला अपाय्मछि धंगु तिंख्यलय् अन्डरग्राउण्ड पार्किङ दयेकेबियाः १०/२० अर्बया टेण्डर थःयम्ह ठेकेदारयात लाकेगु खः, तर उखेयापिं जनता भचा तकसं जान्नेसकार जुयाः याके मबिल । अथे जुसेंलि खुल्ला मञ्चय् फुटलबल ग्राउण्ड दयेकेगु धकाः योजना दयेका । अलछिनाः जनतां व नं याके मबिल । मुरुमुरु तं वयाच्वंगु जितः अन ।
अले जिं अन च्वंगु निगू स्वंगु शपिङ कम्पलेक्सय् तं दिका । छेँदिइ पार्किङ याकेगु धकाः नक्सा पास यानातःगु छेँय् धमाधम पार्किङ याका । उलिं जक गन गाइ, समस्या ला विकराल हे खनी का । अले प्यदँ न्यादँ निसें दयेकेसिमधयेकुसें तयातःगु महानगरयागु हे पुलांगु बसपार्कया छेँदिइ पार्किङ या धया । मोटर साइकल मोटर दिकाः २० मिनेट न्यासि वयाः न्हूसतकय् सामान न्यायेसा न्याःहुा मखुसा कलंकीइ वनाः न्याःहुँ धकाः । अथे नं मजिसेंलि जिगु जुजु स्टाइल पिकया — थम्हं दयेके भाः मखंसां मेपिन्सं दयेकातःगु लुटे याये सः जि । अले सरकारं लीजय् बियाः दयेकातःगु लुँहितिया क्वय् च्वंगु तःधंगु पार्किङयाये थासय् मिखा वन । सुनां सुयात गुलिं लीजय् बिउगु, सुनां गुलि ध्यबा फुकाः दयेकूगु नाप बाल मतलब, ऐलान यानाबिया — आवंलि थन च्वंगु थासय् दक्व मोटरसाइकलतय्त सितिकं पार्किङ यायेगु धकाः । जिगु लिउने च्वंपिं फेसबुके जनतां जितः जयजयकार यात । उलि दुसा जिगु न्यादँया शासन पूर्ण सफल जुइगु हे जुल नि ।
ज्या यायेमसःसां गथे यानाः समाचारय् वयेगु अले गथेयानाः फेसबुकय् लाइक कायेगु धइगु सिउ जिं । अथे जुयाः तुकुचा खुसिइ आक्रमण याना जिं । जितः व खुसि गनं वःगु गन गपाय् ब्या, गपाय् ब्याय जुइमाःगु, सुनां सुनां त्यलाकयात:गु दु धइगु नाप मतलब मदु । चण्डोल, बाँसबारीइ सुनां स्वःवनी ? जि ला न्ह्याथे यानाः सां समाचारय् वये माः भाइ । अले जिं तप्यंक नारायणहिति दरवारया क्वसं जयनेपाल हलया कम्पाउण्डय् डोजरं मुइका । सकसियां सिउ अन दुने तुकुचा दु धकाः । राणाकालय् आल्पसें हे व खुसि तपुनाः उमिसं जग्गा धकाः नेवाःतय्त ध्वंलानाः मियातःगु धकाः जिं सि हे सिउ नि । तर थन नकतिनि येँय् वःपिं पर्यटक पत्रकारतय्सं तुकुचा लुइकल धकाः बय्बय् यानाः च्वयाबिल । छुं यायेगु हे हुति दुम्ह ला गन खः धकाः जि । बाःछिति अथें तयाबियाः । फेसबुकय् जितः ला कोलम्बसं अमेरिका पत्ता लगेयाःगु थें हे यानाः च्वछायाबिल । लिपा अदालतं यायेदइमखु धाल, सामसुम जुयावन । जित माःगु उलि हे ला खःनि ।
सुकुम्बासी येँया दकलय् तःधंगु समस्या खः । जिं सिउ । तर अथे धायेवं जिं उति गन थनी धकाः । जिमि हे उलिमछि थः मनूत दु अन । अझ अन थाय् कब्जा यानाः बालं तयाच्वंपिं हे जिमि स्याःन्याःपिं समर्थकत दु । अथे जूसां लोकपत्यार धकाः छकः तीजक निगः स्वंगः गाडीइ नगरप्रहरीत तयाः थापाथलीइ बागमति खुसि सिथय् च्वनाच्वंपिं सुकुम्बासी हटेयायेगु नाटक मञ्चन याना । उखे तयार जुयाच्वंपिं सुकुम्बासी हुकुम्बासीतय्सं खुकुरी ज्वनाः लिनाहल । न्हिम्ह प्यम्ह नगरप्रहरी घाइते नं जुल ।
अरेबाबा, उमित हटेयायेत उलि फौजं मगाः, सरकारी समन्वय माः धकाः ला जिं सिउ नि । उकिं ला जिं बागमति सभ्यता एकीकृत विकास समितिया समन्वय धयाबिया, उखे कानूनी प्रक्रिया पुरा मयासे, पूर्व सुचना मबिसे अले विकल्प मबिसे थने फइमखु धकाः ला जिं सि हे सिउनि । उकिंला झिम्ह नीम्ह अनलाइने व यूट्युबेत तयाः नगर प्रहरी क्वकयाः फिल्म सुटिङ याकागु । अन पाय्छि जिं दायेथें याये छ ख्वयेथें याः धाःथें जुल । अले बाबुरामं नेवाःतय्गु छेँ थुंबलय् केरा स्वयाच्वंपिं पत्रकारत उमित थनेदइमखु धकाः हालाहल । जिं खास छुं हे यायेम्वाःल । फेसबुकय् जिगु माक्व चर्चा जुल, जिगु मिसन सफल जुल ।
छकःनिकः छुं हे यानाः नं प्रचारय् वये मखनीबलय् म्हाइपुसे च्वनीगु । खिचापुखुलिइ वनाः खिचाया प्यनय् सँ खाकःवनेथें जुइगु । छकः अथे हे जुल । तर ईश्वरया कृपा । छन्हु शनिबार बहनी सरकारी गाडीइ कलाःचा चाहिलाः कोटेश्वर वःबलय् पुलिसं पास ग्व हँ । वया अबु, जि थनयाम्ह जुजु धकाः मसिउ ला वं ? चुनाव त्यानाः वयाम्ह जुजु जि थनयाम्ह, पारस स्वयाः छु कम ? देसय् गणतन्त्र वःसां जिला थन ला जिगु राजतन्त्र कायम जुइधुंकल । जिमि कलाःयात म्हसिकातये म्वाःला व जाग्वारा पुलिसचां ? जिं ला सिडिओ साडिओतय्त नं थर्केयाना ।
ज्या यानाः मखु, तं क्यनाः शासन याये धकाः वयाम्ह जि । मेगु छुं यायेमसःसां फेसबुक चलेयाये सः जिं । सिंह दरवार च्याकाबिइ धकाः च्वयाबिया । न जिं दयेकागु, न जिमि अबुं दयेकूगु व । जितः छुकिया माया? मि च्याःथाय् दमकल छ्वये मसःसां जनताया सम्पति सिंह दरवार च्याके सःजि । थनया फै जनतायात मेगु छु माल, जिं निदँ तकः याःगु मयाःगु ज्या स्वयाः फेसबुक स्टाटस हिट जुल । थनया फेसबुके जनतायात देश दयेकीम्ह मखु सिंहदरवार च्याकीम्ह नेता मालाच्वंगु दु । भीड मनोविज्ञान धइगु हे थज्याःगु । सकस्यां जितः स्याबासी बिल ।
आः वइ खः न्हूसतकयागु । खयेत जिगु देश येँ महानगरपालिका खः, तर जि गन व दुने दुने चाःहिले लाः धकाः । जिं खनाःगु जितः यःगु ला थ्व हे न्हूसतक जक । थन विकास जुल कि देय् दक्वं विकास जूगु थें जुइ । विकास यायेगु ला धया, तर छु यायेगु जिं हे मसिउ । नेपाःया हे दकलय् पुलांगु तब्यागु युरोपियन छाँटयागु लँ धइगु हे थ्व न्यूरोड । थुकिया जुजु जि । दयेके ला माःगु हे मखु, अथेसां थ्व जिं दयेका धायेकेमाःगु दु जितः । जिउसा थन गजू छुनाः व जुद्ध समशेरया सालिक लिथनाः जिगु सालिक तयेकेमानि थन । यायेगु ला यायेगु तर छु यायेगु धकाः बिचाः याना । छगू न्हूसत दयकेत ९० वर्ष लगे जुइ, आः जिं ९० दिनं थ्व स्यंकाबिइ । आः पार्किङ हटे यायेधुन, बजार शुन्य जुयावनाच्वंगु दु, आः उकिसं थनया फुटपाथ तबाला यानाबिल धाःसा गामं गामं चाःहिउवःपिं, गल्लिगिल्लिइ बालं च्वनीपिं मनूतय् सेल्फी कायेगु छगू खास्सागु थाय् बनेजुइ । दुइ चार अर्ब उखे थुखे यायेखनी । थ्व हे बिचाःयानाः थन फुटपाथ हटे यायेगु अले गाडी वनीगु लँ चिबाला यायेगु अजबगु योजना सुयातं मन्यसे न्ह्यःने तयाबिया । सरकारी नियम नं मस्वया, स्थानीय जनतालिसे सहलह नं मयाना ।
जुजुया ज्या यायेगु स्टाइल हे अथे नि । छखे सडक विभागं जिगु थाय् धकाः स्यंके मबिउ, मेखे तर व बेइमान छम्ह वडा अध्यक्षं ला जित तेरे हे मयाः बाः । जि थज्याःम्ह निर्वाचित जुजु थज्याःगु न्हूसतकया ज्याय् निकः निकः ख्वाःपाः सुचुकाः लिहाँ वयेमाल । जितः छेँय् कलाःचां छु छु याइ जुइ । हरे लुमंके हे मयः । तर थन नं जिमि सेनां बहादुरीपूर्वक युद्ध ल्वात । देशय् विदेशय् च्वंपिं पाखें न्हूसतया लँ चिबाला मयाःतले देश विकास हे जुइमखु, अले चिबाला यातकि थ्व येँ देश अमेरिका जापान थें हे विकसित जुइ धकाः धायेके बिया । ध्यबा ला खुसि हे बाः वयेका । अले बल्ल भचा ज्या यायेगु वातावरण वःगु दु । आः थुलि यानाः न्हूसतक लागाया दक्व पसः व्यवसाय बन्द याकाः कलंकीच्वंगु न्हूगु सेन्टरय् छ्वयेदुसा जि सफल जुइ । च्वय् नं थुलि या धकाः हे आदेश बियाःगु जितः । जि जुजु जुयागु हे थुलि हे यायेत ।
थज्याःगु खँ ला गुलि दु गुलि का । खास ला छु धाःसा जिगु मन्त्र हे थम्हं ज्या मयायेगु अले मेपिन्सं मयाः धकाः मेपिन्त दोष बियाः हिरो जुयाच्वनेगु । जुजुपिं धइपिं हे अथे जक ला खःनि । वंगु निसःत्या दँ दुने जुजुपिन्सं याःगु धइगु हे जस कायेगु जक खः, जिं नं जस हे कायेत जक वयागु ।
निद्वःदँ पुलांगु सभ्यता दूगु न्यासः दँ न्ह्यः हे लुँयागु गजू दूगु द्यःगः दयेके सःपिं नेवाःतय्थाय् जि म्हिगः म्हीग तिनि दुहाँ वयाम्ह मरस्या जुजु जुइगु धइगु अःपुगु खँ मखु । जिं थन चाकःलिं शत्रुया शत्रु जक खनाच्वनागु दु । जि शत्रु जुजुं हमला यात कि छ्वय्लां कयेकाः बचेजुइ धाइम्ह जयप्रकाश मल्ल मखु । अले थज्यागु पहलं शासन यायेत सेनामेना धाःसा बल्लाक हे व्यवस्था यानातये माः । जिगु सेना धइगु हे साइबर सेना खः । उकिं जिगु समर्थनय् निसः मनू गबलें सतकय् कुहाँ वइमखु, तर दुनें दुनें फेसबुक लगायतया सामाजिक सञ्जालय् हजारौं सेनात २४सै घण्टा सक्रिय जुयाच्वनी । उमि फेसबुक चलेयायेगु धइगु नेवाःतय्थें समय् बजि, थ्वँ अय्ला, हाकु पतासि अले जात्रापात्रा ब्वयेत मखु । उमिसं शब्द शब्दं शत्रुयात गोली कयेकाच्वनी । गनं ध्याकुंचाय् छम्हस्यां जिगु विरुद्धय् छुं च्वल कि हां भुंवये थें भुं वनी, थाथामाथा हे याइ । थ्व हे खः जिगु मूल मन्त्र । उमिसं जिं छु यानाच्वन धइगु नं मसिउ, छु याइ धइगु नं मसिउ । उमिसं सुनां जिगु विरोधय् नवात कि वयात लिसः बिइमाः धइगु जक सिउ । उमित जिं स्यनातयागु दु, जिं यानाच्वन धायेगु, अथे मानेमजूसा या हे याइ नि धायेगु, अन नं मानेमजूसा मेपिन्सं याके मबिउ धायेगु, अले अझ नं मानेमजूसा छिमि पुलांपिं पार्टीया नेतातय्सं छु यानाच्वन ले धकाः ज्वनेगु । उपिं हायल कायल जुयाः सुम्क च्वनी । थथे हे जुयाः जिगु न्यादँ पुवनी । थुकिया ग्यारेन्टी बिइ जिं ।
श्री पशुपतिनाथं जिगु कल्याण यायेमा ।
( नःलि साहित्यिक लयपतिइ पिदंगु ल्यंपुल्यं ध्याचू ११४४)
