राजेन मानन्धर
न्हूदँ वलकि बसन्तपू थ्यनी, बसन्तपू थ्यनकि न्हूदँ वःगुथें जुइ । छेँय् लछिमिद्यःया स्वां क्वयकायेगु औपचारिकता सिधलकि तुतिं जितः सालायंकी व हे बसन्तपुलिइ । सुथय् ख्वाउँ ख्वाउँ धाःनि, निभाः नं बांलाक त्वइ ख्वाः मवः । तर अन दक्वस्या ख्वालय् सुद्र्यः लुयाच्वंगु दु, दक्वस्या नुगलय् न्हूदँ लुयाच्वंगु दु । सुनां पनां पनेफइगु ला व न्हूदँ लुइत्यंम्ह सुद्र्यःयात ।
न्हूदँ लुतकि बसन्तपुर लुइ । छगू नखः जुइधुंकल थ्व । न्हापा ग्यानाः ग्यानाः, सुलाः सुलाः पुलिसत लिसे त्यलकासा म्हितेथें यानाः भिन्तुना ह्वलेमाः । आः सर्ग थ्वयेक हाःसां जिउ – भिंतुनाया सः ज्वनाः झी नेपाःमि वयाच्वना । दक्व झः झः धाः । भाजुपिं व मय्जुपिं नेवाः वसलं पुनाः थथे वयाच्वनकि न्हूदँ वःगु लुमनी । न्हूदँ व थ्व लंया अज्याःगु छु सम्बन्ध दु जुइ, कि न्हूदं छकः सां थ्व वसः पुने हे माःगु । थ्व नं न्हूदँया छगू विशेषता ।
मेगु विशेषता । न्याइपिं यक्व दुसां म्हो दुसां न्हूदँ कुन्हु येँय् च्वंपिनि साँस्कृतिक जुलुस जुइन्ह्यः व जुलुसय् वनेम्वाःपिनि जुलुस जुइधुंकाः नं अन असंबजाःथें जुयाच्वनी । सफू, क्यालेन्डर, पात्रो, सिडि, भिसिडि अले मेमेगु नं । मिइपिं, न्याइपिं, अले मिखां स्वजक स्वयावनीपिं ग्वाः ग्वाः हे दयाच्वनी । थ्व झीगु न्हूदँया छगू नखः हे जुइधुंकल । बसन्तपूरया बँय् भाषासेवायानाया ध्यबा पुलेमाः अन । अथेसां अनया गुल्जार गुबलें कम मजू । पुलिसया कथि नयेगु निसें स्थानीय धयाजुइपिन्त बेफ्वाँकय् ध्यबा नकेनगु जिम्मा व हे छपुचःचा मांभाय्या मतिनाया हि नुगलय् दनिपिं ।
थगुने हे पिथने धयागु सफू थुगुसिइ नं थाति तयाः बसन्तपूर चाःहिउ वना न्हूदँ कुन्हु । थ्व न्हूदँया छु छु सफू पितवल धकाः मिखां वातुवालाः स्वयाच्वन । स्वभाविक खः, थःत चासो दयाच्वनी । तःगु न्हूगु सफूत मखना । मिउपिं नं उस्त मदु , न्याःपिं ला झन् मखना । भाषण यानां भाषा सेवा जुइगु खःसा छाय् सफू मियाच्वने, छु यायेत न्यानाच्वने ।
हुलमुलय् जिगु मिखां खनाच्वन । छम्ह छ्यनय् सँया तपुलि सातुयावंगुलिं कापःया तपुलिं बैंश परकाच्वंम्ह सौरभ दाइ । निपाल्हातिइ सफू ब्वयाः थिङ्ग दनाच्वनादिल । दक्वसित थः ब्वयाच्वनादिल, थःगु सिर्जना क्यनाच्वनादिल । स्वयेबलय् मिखा सिचुसेच्वं – यम्हस्यां यग्गु थधा, लिचिलादीमखु वय्कः । थ्व न्हूदँ कुन्हु थःगु सिर्जना ब्वयेत ख्वपनिसें थन तक थ्यंकः झायाच्वन, हुलमुलं वय्कःयात तुंक तुंक स्वयावन । हाकुपतासितय्सं स्वयावन, तपाःलंतय्सं स्वयावन, धिमय्तय्सं घ्वानावन, धाःतय्सं धिनावन । अथें अथें जितः छकः सौरभ दाइया किचः जुयाः बँय् थसः पानाबिइमास्तिवल । गुलि थाकु सौरभ जुइ, गुलि थाकु मांभाय्या सेवायाये ।
नगुने जि नं थथे हे दनाः जिगु सफू मियाच्वनागु खः । थथे हे हालाच्वनागु खः, लितुलिनाः ज्वंकःजुयागु खः । जिगु मिखां मेमेपिं अज्याःपिं च्वमिपिन्त अन मालाच्वन, गुमि थम्हं सफू च्वइ, पिकाइ अले थम्हं थथे नेवाःतय्गु हाटबजारय् सफू मिउवइ । छम्ह छम्ह यानाः मेपिं नं खन – सौरभ शाक्य लिसें विमल ताम्राकार, सन साय्मि अले अमीरमैंया रंजीत । जिं खनापिं उलि हे जक । मेपिं नं मदइमखु । ज्या हे नि नेवाः भाय्या सफू च्वमिपिनि थथे लँय् दनाः सफू मियाच्वनेगु — “न्यनादिसँ, न्यानादिसँ । छगू जक यंका दिसँ, मांभाय्या सेवा यानादिसँ, मांभाय्या च्वमिपिन्त हःपाः बियादिसँ ।”
भाषासेवाया नामय् सफू पिथनागु सछिदँ थ्यनीन । न्हापा न्हापा ला गय् याइगु जुइ, जिं सिउसांनिसें थ्व हे बाखं भाषासेवा याइपिनि । कयादिसँ ले छपाः, यक्व मतू, थुलि ध्यबा जक ला खःनि, छिं च्वमिपिन्त हःपाः बियादिइमाः, भाषा म्वाःसा जाति म्वाइ । अले अज्याःगु हे छु छु धयाच्वनेमाः । थःत नेवाः धायेकीपिनिगु व हे लिसः — उकुन्हु हे न्याये धुन, ब्वने धुन, ध्यबा कमय्या, बांलाः यानाच्वनादीगु, जिमिगु भिंतुना दु, जिमि जहानं न्यानाहइ, चानचुन ध्यबा मदु । मेपिनि भासय् छगू सफूया प्यंगु संस्करण वइ, झी च्वमिपिं हे नं थथे थःगु सफू ज्वनाः फँबन्जाः चाःहिउथें फनफन चाःहिलाच्वनेमाः । चाःहिलाच्वनी । नेपालभाषाया ख्यलय् थम्हं छेँय् अचार दयेकाः मिइगु व सफू च्वयाः मिइगुया दथुइ छुं मपाः । अझ अचार न्याःदइ, सफू न्याः मदु ।
नेपालभाषा सेवाया नामय् दयेकातःगु संघसंस्थात स्वसलं मल्याक्क स्वनिगलय् जक दु । देय् दबूया चुनावय् भोट कुरकःवंपिं दक्व ल्याःखाःसा ला न्यासः हे पुली । थौं भाषा सेवाया नामय् संस्था ब्यकुंच्यानातयेगु व मञ्चय् च्वनाः भाषण यायेगु बाहेक थ्व थ्व जुल धकाः धाइपिं जिगु न्हाय्नं मालाच्वन तिनि । व यायेगु धाइ थ्व यायेगु धाइ, नेवाः भासं च्वयातःगु सफू ब्वने धकाः सुनां धाइमखु, चुरस त्वनीम्ह डाक्टरं मेपिन्त चुरस त्वनेमते धकाः धाःथें छम्हनिम्ह भाषणबाजतय्सं नेवाः सफू न्यानाबिउ धकाः धयाजूसां सुनां नं छाय् त्यरेयाइ?
झी मदु धायेत मदूगु ला मखु नि, वःम्ह वःम्ह मछि भाषासेवाया महारथीत दु, भाषा जवाः दु भाषा थुवाः दु, मेमेगु छु छु नं दु तर मदुसा मांभाय्या सेवा याःवःपिं च्वमिपिनिगु सछिपाः सफू मियाबिइ धाइम्ह छम्ह माइकालाल मदु । गन माःवने? चाकुगु माकुगु खँ ल्हाइपिं ला यक्वं दु, तर थःगु साहित्य सिर्जनायात सफूया रुप बिइधुंकाः उकिं लबः ला छु भ्वंया ध्यबा ध्यबा जुयाः जक लिहाँ वयेका बिइपिं मनूत मदयाच्वन । खँ ल्हायेत ला झी नं नोबेल पुरस्कारया हे खँ ल्हानाच्वनेगु खः । थःगु भाय्या सफू थः ब्वनेमास्ति मवः अले उगुं थुगुं भासं अनुवाद यानाः संसारयात ब्वंकेगु धक्कु नं आः चुइमखुत नेपालभाषा साहित्यया बँपसलय् ।
जि भाग्यबादी मखु । तर थन थज्याःगु दृष्य खनीबलय् भाग्य धइगु थ्व हे मखुला धइथें च्वनी । थ्व जन्मय् वयाः मांभाय्या च्वमि जुइगु, सुनांनं ध्यबातयाः थःगु सफू पिथनामबिइवं थम्हं हे ध्यबा ल्हानाः थःगु च्वसाया सःयात सफूया रुप बिइगु, अले छपँ सफू ज्वनाः बसन्तपूया छकुनय् दनाः थःत लिलाम यानाच्वनेगु भाग्य । थ्व सुयागु लिलामी ? सफूयागु ? सफूच्वमियागु? पिकाकःयागु ? कि मांभाय् यागु ? भाषासेवाया नामय् म्हुकंचा संस्था चायेकाच्वंपिं भाषासेवीतय्गु? कि झीदक्वस्यां अतिकं माया यानातयाम्ह मांया हे लिलामी ??? जि हिमी चाइ ।
जिं जितः पिइमफुत, वनाइनाः उपिं दक्वसिगु सफू लाकाः झ्यारझुर खुनाछ्वयेमास्ति वल, अन हे द्वँ मुनाः ह्वानाह्वाना च्याकाछ्वयेला धइथें जुल । सासः हहपन । छम्हछम्हसित ब्वःबियाछ्वये जिं “छाय् च्वयाच्वना छिमिसं नेवाःभाय्या सफू? सुनां च्व धाल, सुया निंतिं? सफू च्वयां भाषा सेवा जुइगु जूसा थौं भुतुलिइ भुतुलिइ भात पाक्यो? धकाः न्यनीपिं दइमखुगु जुइ । सुनां छिमित थज्याःगु म्वाः मदुगु ज्या याकाच्वन जिगु न्ह्यःने हजि ।” अले अज्याःगु सफू च्व धकाः हःपाः बिइपिं व सिरपाः बिइपिन्त नं थुनां थुनां चुइक प्यंका छ्वयेथें जुयावल । जिगु ल्हाः मचायेक म्हुचिन । जि विवश । मेगु छुं धायेगु मफु, जि भुनुभुनु हाहां जुलुस लिउलिउ वना –– भिंतुना दु भिंतुना, न्हू दँया भिंतुना ।
Published in Sandhya Times on December 4th, 2014 - 2071 Mangsir 17. NS 1135 Thinlathwa 12 "Writers selling pickle"
No comments:
Post a Comment