Tuesday, July 8, 2014

मीनाया लक्ष्मणरेखा ः नारीवादी मिखाय्

/fh]g dfgGw/ 

g];+ !!#$of afv+ba'lnO lkb+u' dLgf ah|frfo{h'+ RjofbLu' 5k' afv+ ænId0f/]vf xfrf+ufo]j+Æoft sofM 5'+ RjofRjgf . y'lsoft ;'+ ;dfnf]rsof ;}4flGts b'jfnfof ?ko\ dv'ls 5Dx ;flxToof ljBfyL{of k|ltlqmofof ?ko\ hs soflbOt Ogfk ofgfRjgf . ;flxToof l;h{gfoft ld;fafbL ldvfs'ln+ :jo]u' rng Gx"u' dv' . g]kfnefiff ;flxTo+ Yj kIfoft dv+5' oft wfM;f emLu' ;flxTo ;'yf+nfSs GXofOdv' wOy]+ tfM .

oSj wofy]+ afvgo\ ;dfho\ ld;flklgu' cj:yf, pldu' kL8foft GXoAjo]u' ofgfbLDx afv+Rjld dLgf jh|frfo{h'+ g]kfnefiff ;flxTo Vono\ yMu' la:s+ yfo\ bo]sflbOw'+sn . g];+ !!@*o\ lkb+u' jo\sMof afv+;k"m æå+u' knfMÆvo\ clwsf+z afv+ ld;fof ;d:of, pldu' lk8fof sf?l0fs j0f{go\ rlvgfRj+u' b' . g]kfnefiffo\ 5u" ljwfo\ hs dv' pls;+ 5u" ljifoo\ s]lGb|t h'ofM l;h{gf ofOlk+ Dxf] ;flxTosf/lk+ dWo] jo\sM 5Dx vM . ld;fRjldlk+ x] Dxf]hs b'yfo\ cn] ld;fof ljifooft sofM RjOlk+ nf emg\ x] Dxf] h'ofRj+yfo\ dLgfh'of Rj;f y'v]kfv] jgfRjgLu' en;f sofRjgf .

;dfnf]rs efh' OGb|dfnLof vFUjM Tofo]sfo] – jo\sn+ ufx{:yL hLjgof yYofMSjYofM, :jfy{+ ofgfM r'+ bgfjgfRj+u' emLu' kfl/jfl/s kl/j]zof n'oft pnfM hfu/0fof knfM GXofs]t :jofbLu' b' . plsO lh+ tg] – jo\sMof clwsf+z afvgo\ ljb|f]x, ;dfgtfof dfu j clwsf/of lg+lt+ ;M :jofM nfrf/L, lk8f, ld:to\u' sd{ yHofMu' x] wOu' Vjvgf ;M n'O .

cfM jo\sMof GxfkfGxfkf RjofbLu' afv+of k[i7e"ldO afv+ ænId0f/]vf xfrf+ufo]jÆno\ s]lGb|t h'O . jo\sMof oSj afvgo\ lkn"jODx lh kfq yg b'dYofM . jo\sn+ a? yMu' vF cgof d"kfq kfj{tLb]jLof Dx't'Kjfn+ gjfsflbOu' vg]b' . kfj{tLb]jLof c;Gt'i6L, lk8f, cn] cfTd;dk{0fo\ Rjld n'Os]t AjldlkGt yfs'Odv' .

afv+of Gxfkf+u' kf/fu|fkmo\ kfj{tLb]jL+ wfO – ld;ft h'ofM oMoMyfo\ GXoMg]nfMu' Ono\ lkxfF jg]dlhp . GXoMg]nfMu' j;M k'gfh'Odlhp . ld;ft woflk+ gLnMy]+ x] vM . ld;f h'ofM yMu' nId0f/]vf xfrf+ ufnls /fj0f+ jof ckx/0f ofgfo+sL . 5sM ckx/0f ofgfo+sn ls cUgL k/LIff x] lap;f+ j rf]vf] h'O kmOdv' . jof gh/o\ cfvM Aj+jg]t, clkm; jg]t kl;{of kn];f lrlrkfMu' j;M k'g]vg]j+ ld;f clwsf/ jMu' h'Odv' . j+ GXo;M g+ tO – Dx Ajo]u' km]zg jo]j+ ld;f clwsf/ jn nf <

xfg+ jofsy+ yf}+sGx] ld:to\;+ emg\ lDxuM :jofM g+ Uofgfk'u' of}g lx+;f, anfTsf/, ckx/0f, a]kQf j ld;f lx+;fof lzsf/ h'OdfnfRj+u' b' . lb+ Gxfkfy]+ gLKo3f} cn] lem+lgnfof bl5 h'Ou'oft y]+ ld:to\u' Yj cj:yfoft g+ ;fZjt tfo]sL j+ . ;Too'uo\ ;ltb]jL, q]tfo'uo\ ;Ltf, åfk/o'uo\ b|f]kbLlg;]+ afv+of 5Dx kfq ;'GtnLof cfTdxTofof bf]ifL ts+ ld:t x] wsfM j+ kf}/fl0fs afv+to\u' ax sofM k|dfl0ft ofo]u' s'tM ofO . cn] j+ afv+of cGto\ vj/bf/L laO — va/bf/, :jtGqtf j clwsf/of gfd+ nId0f/]vf xfrf+ufo]u' s'tM ofo]dt] . nId0f/]vf xfrf+ ufo]u' x] cfTdxTof ofMjg]u' vM . yg kfj{tLb]jL 5Dx vnkfq dv', n]vsof dfpylk; vM . jofu' Yj x] wfk'oft k'i6L ofo]t jf hf]8 laOt Yj afv+of l;h{gf h"u' vg]b' .

y'sy+ :jo]ano\ Yj afv+ x] lkt[;QfTds ;f]r+ RjoftMu' l;Ob' . jo\sM Rjlddo\h'of Yj kfq :jod\ x] dg', aflNdsL, jf cHofMlk+ x] d]lk+ ;'+ ld;f clwsf/ lj/f]wL vg]b' . jofu' x/]s jfSo+ ld:t wOlk+ clwsf/ sfo] of]Uolk+ dv', pldt clwsf/ dbOu' wOu' ;'B{M k"j{+ n'of klZrdo\ laOu' y]+ x] w|'j ;To vM . cn] jof vF dGo+lkGt Rjld+ s6fIf k|xf/ ofgfbL – k'nf+u' larfM k'nf+u' k/Dk/foft xfs'ltgfM ljb]zL ;+:sf/ d'No j dfGotfoft ;sl;g+ gfn]w'+sn . Rjld+ Yj afvgo\ ;'+ cHofMDx kfq ygfdbL u'Dx:of+ kfj{tLb]jLof vFof v08g ofO, ljb|f]x ofO jf cHofMu' 36gf+ afv+ SjdrfM u'ls+ jofu' larf/wf/f k'nf+ h'n, unt h'n wsfM SogL, :jtGqtf dfn wsfM dfu ofO . plsof kn];f Rjld+ kfj{tLb]jLof cGto\ b'v dfg]ofgfM z+v3f]if x] ofgflbO ls xln+Go+s ld;f lx+;f, ;fd'lxs anfTsf/, ckx/0f, ;]S; lel8of] j a]kQf h'of x] Rjg . dfgf}+ Yj wOu' kfj{tLb]jLof hLt vM, cn] kfj{tLof hLt x] Rjldof hLt vM .

ld;f clwsf/sdL{lkGt Jo+Uo ofgftMu' Yj afv+of d]u' NXjg]dfMu' kIf vM . Rjldof ldvfo\ ld;f clwsf/sdL{to\u' hgr]tfgf yg]u' s'tM efif0f hs h'n, cn] pldu' vFo\ ;sn]+ e'n]h'n . ldh+to\;+ bo]sftMu' j k'nf+u' lgod+ lkxfF jg]u' ld:to\u' s'tMoft Rjld+ æa'l/of k~hn+ d'Qm h'Ou' bfpÆ wsfM Wofr' gsflbn .

ld;f clwsf/sdL{of Hofem\jMoft Rjlddo\h'+ yy] j0f{g ofgflbn — a'vF lkbg]j+ ld;f clwsf/jfbLt yL yL Aofg/ HjgfM gf/f h'n'; ofgfM nF hfd oft===yHofMu' Hofem\jn+ ofgfM k'mSs nF, uNnL hfd h'n, b]z Go+s y'lsof k|efj nfgfRjg . xfg+ ld;f clwsf/jfbLto\t ckdflgt ofo]t Rjlddo\h'+ kfj{tLb]jLof x] ax soflbn — pan] g+ yHofMu' ;+3;+:yft oSj b'u' vM . cfM g+ b' . t/ yHofMu' ;+3 ;+:yf+ pan]lg;]+ cfMts ld;fto\t r]tgf laofM yHofMu' 36gf dh'Os]u' Hof :jof+ l;Ow'+sfM vfnL gf/f, h'n';, aGb, x8tfn ofo]u' j cZjf;g laOu' afx]s d]u' ofMu' dvgf .

y'sy+ Rjlddo\h'+ yMu' afv+ dfkm{t xln+Go+s ;n+;MbF k'nf+u' ld;f clwsf/of lg+lt+ NjfgfjofRj+lk+ of]4ft j pldu' ;+3;+:yfto\t Hof ofo]u' :jofM vFhs NxfOlk+ wsfM Sogflbn . Yj rfgr'g cfklQhgs vF dv' . vM, ld:to\t ;dfg clwsf/ jMu' db'lg, clwsf/of lg+lt+ cfM g+ Njfo]dfMu' vFt oSj blg . g]kfno\ x] :jM;f+ pldu' Hof pln ltKogfRj+u' db' . t/ yg emL;+ 5' NjMd+s] dlhp wfM;f cfMts ld:to\t clwsf/ j ;dfgtfof gfdo\ 5' u'ln jn j dNjf;]+ dxf;]+ lapu' dv' . Yj ån+åM bF lg;]+ ldh+to\;+ hs zf;g ofgfRj+u' cn] ld:to\t /fHo nf 5' ;dfho\ ts+ prLt yfo\ dlaOu' lg+lt+ cg]cg]u' Uj;fM UjOlklgu' /fHoo\ y'ln clwsf/ sfo]t ld:to\;+ Dxf] hs ldx]gt ofMu' dv' . efMt l;tls jofln;] Olxkf ofMu' sf/0f+ x] DjfMDjfs+ ldO b'gfM ;ltjg]dfMlk+ ld:t yf}+ yMu' gfdo\ hUuf, 5]F GofgfM efMt, d:to\t afo\ laOkm'lk+ h'n, doo]s efMt+ ts+ of}g :jfk"to] bOdv' wfo]km'Dx h'n, yMt doMDx drf Sjsfo]bODx h'n, ;fj{hlgs yf;o\ g+ ld:to\ ceb| Jojxf/hs ofM;f+ sfg"gL b08 laOkm'Dx h'n . b]o\of pkk|wfgdGqL ts h'n, k|f]km]z/, 8fS6/, OlGhlgo/, jsLn, kqsf/ ts+ h'n .5' Yj rLw+u' pknlAw vMnf < yf}+ dlxnf lx+;foft sofM sfg"g ts+ ag]h"u' cj:yf b', 5' Yj ld:to\;+ ofMu' gf/f h'n';of x] b]g dv' nf < yf}+ g]kfno\ ld;f ldh+of by'O ;dfg clwsf/ jo]dfM wsfM l;ldt dg"to\u' hs GXok'O 5'+ b'xfF jgfRj+u' ;'gf+ g+ ug+ v+;f plsof >]o j x] gf/f h'n';oft laOdfM . Yj nf ;Dk"0f{ ld;f clwsf/of nflu h'ofRj+u' cfGbf]ngof x] cjd"Nog h"jg rfo]s+ drfo]s, j g+ 5Dx ;zQmDx ld;f Rjldof Nxflt+ .

Yj afv+of d]u' pln x] cfklQhgs vF wOu' ld:to\t h"u' b'vof bf]ifL ld;foft x] vg]u' cn] ldh+to\u' bf]if, cTofrf/ jf ck/fwoft tk'Ou' vM . 8Da/ sfG5f+ ;Ltfb]jLoft aDaOof a]Zofnoo\ o+sfM ldoflysn . wgaxfb'/ bnfn+ ?kdltoft c/ao\ 5\joflan, Kjfyo\ bo]sfM lnxfFjn, ue{jtL cj:yfo\ cTdxTof ofo]dfn . lasL+ ;'GtnLofu' ;]S; lel8cf] bo]sn, joft cfTdxTof ofo]t ts+ afWo oft . y'sy+ yg 5Dxy] 5Dx ld;fkfqto\ zf]if0fof cnu cnu afv+ b' . Yj wOu' lkt[;QfTds ;dfh+ ld:to\t ofo]kmOu' zf/Ll/s, dfgl;s, cfly{s zf]if0fof k/fsfi7f vM . yHofMyfo\ g+ Rjlddo\h'+ ld:to\t c;fxfo j afWotfof lzsf/ wsfM pldt cfTdxTof ofsflbn, ug+ ;'gf++ yMu' /Iff ofsfdlbn, plsof bf]ifLlkGt 5'+ ;hfo laofdlbn . plnhs dv', jo\sn+ ld;f lx+;f lDxuM :jofM oSj h"u' vgflbn cn] plsof bf]if g+ ld:to\t laoflbn . bSj bSj vF jo]sn+ cy] x] ;xh ?k+ h'Os] lan uy] /fdfo0f j dxfef/tof o'uo\ ld;fkfqto\t ldh+ kfqto\;+ ofO . ld;fafbLof ldvfoft Yj ;xh h'Odv' . ld;fDx Rjld 5Dx Rjld hs dv' ld;fRjld vM wOu' ;fdfGo dfGotfoft Rjld+ c:jLsf/ ofgflbn, cn] ld:to\t b'v h"u', yMk|lt h"u' cGofo cTofrf/of lj?4 gjfo]dkm"u' c;d+h l:yltoft ;jfM sfsf+ Rjoflbn uy] 5Dx ld;foft lk8f laODx ldh+ Rjld+ RjO . Yj ;dfh ldh+lklgu' x] vM, ldh+lklgu' x] h'ofRjg]dfM wsfM xfg+ 5sM x'Fsf/ ofgflan jo\sn+ .

ld:to\u' clwsf/oft k"0f{tM c:jLsf/ ofgftMu' vg]b' Yj afvgo\ . 5' ;'GtnLof y]+ ld:to\ k'nf+u' ;+:sf/+ lrsfM DjfgfdRjF;] pGd'Qm hLjg xg]u' OR5f dbO nf < l8:sf]o\ jg]u' j lrkfMu' n+ lkmOu' ck/fw vMnf < km];a'so\ ldh+ kf;f bo]s]u' sfg"g ljkl/t Hof nf < cn] ldh+to\;+ wfM;f ld:to\ dg j z/L/oft GXofu'+ ofM;f+ lhpu' nf < ;]S; lel8cf] bo]s"Dx:of uNtL dh'Ou' cn] yMt oo]s"Dx ldh+oft ljZjf; ofo]u' hs ck/fw nf < ug d]d]lk+ ld:t cHofMu' k'nf+u' nId0f/]vf x'ofjgfRj+u' b', jo\s 5Dx wfM;f yM x] jgfM ld:to\t xfg+ j x] nId0f/]vfo\ s}b ofo]u' :joflbn . ;'gf+ lan jo\sMoft Yj nId0f/]vf lsOu' clwsf/ < ;flxTo wOu' /rgf x] nf vM . aflNdsL+ ;Ltf bo]sn, dLgf+ ;'GtnL . ha kfq Ajo]axDx h'Odv', cn] j AjgLlk+ Ajldlk+ g+ kfqy]+ Ajo] axdh"Dx hs h'ofRjg]dfnL .


Gxfkf Gxfkf ld:to\u' b'v, lk8foft AjofM ;flxTo l;h{gf ofo]u' nx/ b"u' vM . Yj snf snfof lg+lt+ wsfM ;flxTo wOu' ldh+to\u' ljnf;of ;fwg bo]sftOlklgu' vF h'n . cfM Yj ;fdlos vF dh'Ow'+sn . cfM x/]s n]vgoft ld:to\;+ uy]ofgfM :jO, y'ls+ ld:to\t uy] k|efj nfsL wsfM g+ larfM dof;]dufM . cn] ld:to\t lxgtfaf]w ofsLu' n]vg nf uan]++ g+ :jLsfo{ h'Odv' . ld;f clwsf/of vF ug+ ug Yog] w'+sn . cfM ld:to\;+ yMu' clwsf/, of}lgstf, klxrfg j :jtGqtf wOu' 5' wOu' af+nfs y'Os] w'+sn . cfM plk+ ldh+lkG;+ wfMwfMy] ;Demf}tfafbL h'ofM, pldu' ;+/If0fo\ j kfj{tLb]jLof s}bo\ s'+sfRjg]t tof/ db' . cn] ldhg+ ld;foft cHofMu' dfgl;s, zf/Ls 3ft ofMu' vM;f joft ;hfo laOs]u' wOu' x/]s ld;fof clwsf/ vM . sd;] sd 5Dx ;r]tDx ld;fRjld+ oyfy{o\ dkm';f+ yDx+ l;h{gf ofgfu' afvgo\ ;f+ cHoflk+ cfttfoL ldh+to\t ;hfo laOdfM, ld;f clwsf/ ;'/lIft h"u' 3f]if0ff ;uj{ ofo]dfM .

Yj afv+ AjgfM 5Dx ldhg+ 5' y'OsL < Yj x] dv'nf, ls ld:t wOlk+ nId0f/]vf b'g]Rjg]dfMlk+, j /]vf xfrf+ufnls jof gfz h'O, ;dfho\ Djfo]kmOdv', cn] j+ cfTdxTof ofO . pls+ ldh+t lasL x] h'ofRjgL, ;]S; lel8cf] sof+RjgL . cn] ld;f+ g+ j x] y'OsL, Yj ;dfho\ yMu' yfo\ ;'GtnLof :jof cKjM ;'/lIft db' . 5Dx ;r]t ld;f Rjldof e"ldsf cHofMyfo\ sGgfrfofk'u' cj:yf AjofM ldh+to\t em+ kL8s bo]s]u' j ld;f clwsf/of lg+lt+ h'ofRj+u' ljZjAofkL cfGbf]ngof pkxf; ofo]u' g+ h'OkmOdv' .

g]kfnL efiffof ;flxToo\ ;flxTooft gf/LafbL b[li6+ :jOlk+ oSj+ bo]w'+sn . 5Dx ldhg+ yMu' /rgfo\ ld;foft ug+ rfo]s+ drfo]s+ ckdfg oftfwfM;f jofu' clwsf/oft s'+l7t ofo]u' :jMu' Rjn wfM;f+ lj/f]w, cfnf]rgfof ld RofO . emLyfo\ wfM;f ;ofM nf d;ofM nf yHofMu' ;j{dfGo h'Ow'+s"u' ;flxToof cfwf/e"t ;xdltoft ts+ xfrf+ ufofM ld:to\t u'ln bfn pln yf;o\ jO wOy]+HofMu' ljrf/ ;flxTodfkm{t laofRjg ltlg .

g]kfnefiffo\ g+ ld;f ;dfnf]rslk+ db'u' x] dv' -bSj ld;fRjldlk+ ld;fjfbL h'OdfM wOu' db'_. sd;] sd jo\sMlkG;+ uan]+ ld;fjfbof ;}4flGts vFoft sofM 5'+ Rjoflapu'h";f jf, ld;fjfbL ldvfs'ln+ g]kfnefiff ;flxTooft sofM ug+ s'nflapu' h";f yy] dh'Ou' h'O . jg+ xfg+ ljz]ifofgfM k|f= k|]dzflGt t'nfw/h' :jo\d x] ;Dkfbs h"u' j g]kfnefiffo\ afv+ ;flxToo\ u'bFts lwl;nfo] w'+s"u' k|sfzgo\ yHofMu' /rgf b'YofgfRjg . 5' g]kfnefiff ;flxTo y'eg+ xfMgfM dbo]w'+s"u' vt nf <

;du|o\ wfo]ano\ Yj nf ld:t woflk+ a'sf{ lkmsfM 5]Fo\ s'gfto]dfMlk+ vM cn] pldt ;'gf+g+ anfTsf/ x] ofM;f+ plsof bf]if j x] ld:to\t laOdfM wOu' tflnjfgL ;f]r b"u' afv+ vM wsfM dwf;] dufMu' cj:yf b' .

5Dx o'jf, lzlIft, zx/L jftfj/0fo\ Ajn+Dx hs dv' kfl/jfl/s aGwg xfrf+ufofM yMu' hLjgof lg0f{o yDx+ ofo]km'Dx ld;fRjldof kfv]+ ;dfh+ j :jofM oSj ck]Iff ofgfRj+u' bO . en;f sfo], jo\sMof Rj;f cem lwl;nfs GXofgfjgL cn] ld:to\t h'ofRj+u' zf]if0fof dfld{s lrq0f hs dh';] pldt d'lQm j ;dfgtfof nFo\ o+s]t g+ jo\sM ;kmn h'ofbL . 5Dx ldh+ Ajldof Yj x] le+t'gf .

No comments:

न्हू सतकयात हानं भीमफेदी थें मृत शहर यायेगु ला?

  राजेन मानन्धर निद्वःदँ पुलांगु सभ्यताया इतिहास दूगु थ्व स्वनिगःया दकलय् तःधंगु बजाः लागा थौंया न्हूसतक वा न्यूरोड खः । थी थी राजनीतिक परिव...