प्लासि बुरेया अल्केमि महलय्

 राजेन मानन्धर

निभाः क्यातुसेच्वं । अगस्टया सिचुगु फसं जिमित कुचुकुचु नकःवयेधुंकल । ज्यःनां यानाच्वँतले थौं जिपिं वनेगु रहस्यमय थाय्या बारे खासखुस चर्चा जुयाच्वन । फ्रान्स जक मखु मेमेगु देय्यापिं मनूत जिमिगु पुचलय् । अन वना धाःपिं सुं मदु, खालि जिं अथे ब्वनातया, थथे ब्वनातया धाइपिं जक । दक्व किताबी ज्ञान इउँवयाच्वंपिं जक । किताबय् खंगु आखः आः उमिगु मिखाय् न्हयःने हे प्याखं हूवयेत्यंगु दु ।

फ्रान्सया ग्रेजिल्योंया महललय् एस्पेरान्तोया विशेष कक्षाय् ब्वतिकायेत थी थी देसं वःपिं दक्व । जि छम्ह जक नेपाःमि अन । थौं २०१२ अगष्टया ६ ।

ज्यःनां सिधयेवं जिमिगु गाडी वन प्लसीबुरेया अल्केमि महल (Château du Plessis Bourre el’alchimie) पाखे । थौं ला जिपिं १७म्ह दु । गाडीइ जिमि गाइड ज्याकलिन नापं लाःगुलिं जिपिं वनेत्यनागु थाय् वा भचा भचा जानकारी कायेखन । अद्भुत, रहस्यमय, लाक्षणीक व प्रतिकात्मक अलंकारं छाय्पियातःगु व महलया ऐतिहासिक जक मखु, झीगु भासं धायेगु खःसा बोक्सी विद्याया केन्द्र नं खः हँ । म्ह म्हि हे झसंग वंक कनाहल वं । जि छकलं हे ह्यारि पोटरया बोक्सी विद्या सयेकेगु स्कुलय् थ्यन । जि नं आः च्वाफिइ फ्यतुनाः संसार चाःहिले मास्ति वल । व हे च्वाफिइ च्वनाः जि नं छकः नेपाः वना वयेथें जुयवल जितः । पतिंचाय् मत च्याकाः गथांमुगःचा माःवनेथें जुयावल जितः ।

थ्यन, दुहाँ वनेत १० यूरोया पुइँ हायेमाः । बांलाःगु अले स्वये बहगु जुयाः ला काल जुइ नि । झीथाय् व पुलिस व आर्मिया ततःग्वःगु गाडिं लँजुवातय्त थातामाथा याइगु हनुमानध्वाखाय् वनेत अले लँय् ध्यध्यपनाः सामान मिउवइपिन्त सामना यायेत ला न्हय्सः पुलेमाः धाःसा थनया थ्व सुन्दर पक्षयात वालास्वयेत म्वाःलीगु जुइफइमखु । अले हानं उलिमछि ध्यबा पुलेधुंकाः नं सेनातय् जा थुयाः नयेजिउथाय् पर्यटकतय्त नो इन्ट्रीया बोर्डतयाः दुतमकाइथाय् नं ला मदु जुइ नि ।

फोटोफिटो कायेगु ज्या ला जुयाच्वन । तर लँय्निसें जायावःगु कौतुहलताया निदान गन व गबले? थःत तबाय्त पिइका तयेमफुत ।

माइन ए ल्वा डिपार्टमेन्टया एक्वील कम्यूनय् अवस्थित थ्व महल जुजु लुइ झिंछम्हम्हस्या सल्लाहकार व अर्थमन्त्री झंबुरें सन् १४६८ निसें १४७२ दुने दयेकूगु जुयाच्वन । थ्व महल सन् १९११य् रिलेसाउट दि डालमाटीया ल्हातिइ लाःवनेवं थुकिया संरक्षणन्ह्यात । तर नं न्ह्यथनेमाःगु खँ ला छु धाःसा झिंन्यासःदँ पुलांगु थ्व महलया पिनेया स्वरुप थौंतक नं जिर्णोद्धार यायेम्वाःनि । सर्बसाधारण मनूत वयेदुसां थ्व थौं तक नं निजी स्वामित्वय् । न्ह्यःनं स्वयेबलय् स्वतजाःगु, हाकुगु औसत छेँय् दइगु स्लेटया पा अले जवंखवं त्याःचिंगु धरहरा दूगु व खरानीरंगया व महल आकर्षक खनेदु । सिउपिन्सं अन धयाच्वन — थ्व थाय्या ऐतिहासिक महत्व दूगु अले सुन्दर नं जूगुलिं थन थी थी देय्या नां दंगु फिल्मया शुटिङ नं जूगु दु हँ ।

पलख पियेवं जिमि गाइड वल । ल्हातिइ ८ इन्ची ति तःहाकःगु पुलांगु ताःचा छनछन संकाः नीनिदँ ति दुम्ह हिसिचा दुम्ह मय्जुं दक्वस्या ध्यान सालाकाल । जि जक मखु यक्वसित वयागु फ्रेन्च भासं कनाच्वंगु व महलया इतिहासं स्वयाः वयागु ल्वःवनापुसेच्वंगु म्हगः जक मखु, छिनछिनय् हिलीगु वयागु ल्हाः व म्हया मुद्रां सालाच्वन ।

विशाल प्यकुंलाःगु पुखूया दथुइ दयेकातःगु थ्व १५औं शताब्दीया मास्टरपीस महलय् वनेत दथुइ च्वंगु ताँपु पारयानाः वनेमाः । पुखू धइगु हे सुरक्षा । काचाक्क गनं नं सुं दुश्मन वयेमफइगु जुयाः हे उमि थःत पुखूया दथुइ सुरक्षित तायेकीगु जुइ । ताँपु नं क्वचाये न्ह्यः छकूचा सिँयागु मेगु ताँपु दु । मालकि मालकि व ताँपु जुयाबी, म्वालकि म्वालकि ध्वाखाया खापा जुयाबी — थज्याःगु ताँयात अन पों बास्कुलां (pont basculant वा अंग्रेजी भासं ड्रब्रिज drawbridge) धाइ । चसीचाम्ह व गाइड मय्जु मफु मफु व ताँ आः नं सञ्चालनय् वःनि धकाः क्यनेत सिखः ज्वनाः साल, जिपिं मध्ये फुपिं निम्हस्वम्हस्या नं ग्वहालि याः बलय् ध्वाखां पिने थसः पानाच्वंगु ताँ क्वाराक्वारा सनाहल ।

दुने चुकय् प्यतँजागू छेँ स्वखें घेरेयानातःगु दु । अनया अंगः, अंगलय् खानातःगु किपा आदि ला महत्वपूर्ण व सुन्दर जुहेजुल । झ्याःत ततःपाः (अन अक्सर महलय् ततःपाःगु झ्याः दइमखु । उकियात सुरक्षाया दृष्टिकोणं पाय्छि मजू धाइ) । उकिसं अनया गार्डत च्वनीगु धयातःगु छकू क्वथा थ्व महलया नुगःचु । थ्व महल हे थनया बँय्, अंगलय् व विषेशयाना धलिमय् च्वयातःगु रहस्यमय चित्रया कारण विश्वय् नांजाः । चित्रत नं स्वस्वं हे ख्वाःपा हिलावंथें — गबलें छु थें गबलें छु थें । गुम्ह मस्त थेंच्वं, गुम्ह काल्पनिक जनावरत थेंच्वं ।

थ्व महल आः नं सुयागुं निजी सम्पत्ति जुगुलिं थन गुगुं कथंया फोटो कायेमजिउ धकाः ला धयातःगु खः । तर दक्वसिया ल्हातिइ हे धयाथें मोबाइल वा क्यामेरा दु । पतिंचा सुम्क च्वनेमफु, कितिकिति सः वयाच्वन । दक्वस्या अनया हरेक अंगः, कुंचा, झ्याः, धलिंया किपा कयायंकेगु मनसुवा जिउसां मजिउसां पुवनाच्वन ।

रहस्यमय विद्वान झंबुरेया सुन्दर रचना — थुकियात संकेतिक भासं च्वयातःगु चित्र धाइ, अथवा थुकी दुने चिन्तामणि र अमृतया रहस्य सुलाच्वंगु दु धाइ — थ्व हे खः गुकिं मध्ययुगया शक्ति व रेनेसांयुगया सुन्दरतायात ल्वाकछ्याइ । थ्यंमथ्यं ८०ताजि स्वां, सिमा, वनजंगल, जनावर अले मनूया जादुइ चित्रण — थनया सःसिउपिं, वा धाये अबलय्या सिद्ध मनूतय्सं थःगु अध्ययनया उच्चतम विन्दुइ थ्यंकाः गुगु ज्ञान हासिलयाःगु खः उकियात गुप्त व सांकेतिक भासं च्वयाः लिपाया पुस्तायात हस्तान्तरण यानाथिकल । तर लिपाया पुस्तां तारिफ जक यायेसयेकल, कायेमफुत । पाय्छि झी नेवाःतय्गु यक्व धयाथें परम्परागत कला, शीप व ज्ञान थें ।

अल्केमी विज्ञान मखु । तर अन जुया वयाच्वंगु वैज्ञानिक प्रयोग, अनुसन्धान व आविष्कारयात सलंसः दँ तक चुनौती बियाच्वन । तन्त्र मन्त्र झीगु लागि तःधंगु खँ मदु । जामन गुभाजुया तन्त्रया बाखं झीसं मचाबलय् न्यनावयाच्वना । कनेगु खँ झीके मदुगु हे जा मखु तर उकियात मचाबाखंया मिखां बाहेक मेगु अथ उकी दुवालेगु झीके फुर्सद मदयाच्वन । झीत अन्धविश्वासं त्वःतल धाःसा अले थःगु पुर्खाया उपलब्धियात द्यः धकाः जाकिं कयेकेगु व कपाः दिकाः भागि जक यायेगु त्वःताः अध्ययन अनुसन्धान यात धाःसा कमसेकम स्वयम्भूया शान्तिपुलिइ दुने थज्याःगु रहस्यया भण्डार दु जुइ, उकिया अध्ययन यायेगु अले उकिया ज्ञान नेवाः, नेपालीत जक मखु विश्वय् हे क्यनेगु शक्ति झीके वइ ।

“जिं थ्व चित्रया बारे न्ह्याक्व धाःसां अपूर्ण हे जुइ । वंगु ५०० दँ निसें थ्व चित्रयात उल्था, ब्याख्या यायेत अले थुकिया पाखें लाभ कायेत यक्व मनूत लगे जुयाच्वंगु दु । जुया नं च्वनीतिनि जुइ,” गाइड मय्जुं थुलि धयाः रहस्यया धकिं मचायेकुसें जिमित मेथाय् यंकल ।

अनं जिपिं व महलया लाइब्रेरी, द्यनेगु क्वथा व च्यापेल वा प्रार्थना गृहलय् पलख ई बिकाः गुइँगुइँनीगु स्वहाने जुयाः पिहाँ वया ।

पिनेया सिचुगु फसं जिमित न्यन — “नाप लानावयेधुन ला अल्केमियात?”

लहना वाःपतिइ पिदंगु ।