Wednesday, July 1, 2015

20150701 नःलि साहित्य दबुलिइ भुखाय् साहित्य

प्रतिक्रिया

याये धइगु हे थाकु । साहित्यिक ज्याझ्वः याये ला झं थाकु । आः न्हापाथें साहित्यया ख्वापालं पुयाः थःथः पार्टीया नाय्खिं थायेम्वाःगुलिं ला मसिउ, थौं कन्हय् साहित्य ख्यः मक्वाः । क्वाकेमफयाच्वन । थज्याःगु खुसिया लः न्ह्यायेला मन्ह्यायेला जुयाच्वंगु इलय् भुखाय् ब्वल । धन जन आपलं नोक्सान जुल – गुलिस्यां थःथिति हे मदु, गुलिस्यां बाय् मदु । थज्याःगु दुखया परबतं क्वचिउवःगु इलय् सुया नुगः मनाइ? उकिसं कवि साहित्यकारपिं ला नुगः क्यातुपिं हे जुइ , थःगु हे छेँ मदुंसां थः सुं नापं बाये हे म्वाःसां उलिमछि दुख जूगु स्वयाः भतिचा नं गथे नुगलय् तिक्क नं ममिनी? फुपिन्सं, सःपिन्सं, फुथे सःथे च्वल । गनं गनं फेसबुक व न्हिपतिइ सम्पादकयात पौ जुयाः छकू निकू ला पिदन तर खःथें च्वंक ब्वने, कने, न्यके मदयाच्वन । उलिमछि झीगु धयातयागु साहित्यिक संस्थातय्त नं भुखाचं हे ल्हात ला मसिउ, न्ह्यलं मचाः । खँ नुगलय् क्वचिनाच्वन । थ्व हे खँयात कयाः थज्याःगु हे नुगलय् क्वचिंवःगु दुखयात थवं थवय् इनेत जुइ, नःलि साहित्य दबुलिं वंगु शनिबार, अथे धइगु न्हापांगु भुखाय् ब्वयाः न्यय्न्हु दयेवं च्वसापासाया क्यबलय् भुखाय् साहित्य मुँज्या यात ।

विश्वय् ततःधंगु घटना जुलकि साहित्यय् उकिया लिच्वः लाकीगु खनेदु । संवेदनशील मनूत जूगुलिं थज्याःगु घटना पाखें विमुख व अछुट जुइ हे फइमखु । थःत हे नं भौतिक कथं हे हमला जूगु जुयाच्वनी, दुखं कयाच्वनी, थज्याःबलय् वयागु नुगलय् गज्याःगु प्रभाव लाइ, उकिया प्रतिविम्ब हे साहित्य जुयाः पिदनी । खयेत ला भुखाय् ब्वइबलय् मनूत दकले न्हापां मदुपिन्त काजक्रिया, दुपिन्त वासःतासः, नयेगु व च्वनेगु व्यवस्था माः । तर उकिया लिसें मनूत भौतिक व मानसिक रुपं त्रसित जुइबलय् साहित्यं घालय् वासः पाकेथें सिचुकेगु ज्या नं याइ ।

भुखाय् लिपा झीथाय् हे नं कान्तिपुर व नागरिकं थःगु तँसापतिइ भुखाय् साहित्ययात थाय् बिल । मधुपर्कं भुखाय् विशेषाङ्क पिथन । अथे हे मेमेगु पत्र पत्रिकां नं भुखाय्या झाकय् उगु हे विषय दयेकाः च्वयातःगु लेख रचनात पिदना च्वन ।

ज्याझ्वः जुल । धयाथें सहाभागि नं वल । लछि फुइधुंकाः नं मनूतय् नुगलय् भुखाय् भुखाय् हे जुयाच्वन तिनि । कःसिं अचानक लः भचा वयेवं छम्ह निम्हस्यां स्वभाविक रुपं धाल, “वल, वल” । थुलि जक छु धाल, मनूतय् छकलं आतंकथें न्यात, ख्याथें नीथें ग्याःयात तपुइगु स्वःसां भुखाय् झीगु लकसं वंगु मदुनि । साहित्यय् नं ला वल भुखाय् ।

सखे आयोजकपिनि उलिमछि सहभागित दइमखु धकाः जकं च्वंगु ला । मनूत ला थ्यंकःवल, जिगु नं जिगु नं धाधां । धाथें, भुखाचं मिखां मखंपिं, तुति मन्ह्याःपिन्त ला मत्वःतू धाःसा कवि, लेखकपिन्त गन त्वःती । उमित ज्वनकि पिज्वइगु धइगु रचना हे खः । गुम्हस्यां गथे च्वइ, गुम्हस्यां गथे च्वइ । च्वइपिं दयावल धकाः मधासे मगाः । ल्याय्म्ह–ल्यासेपिं उलिं बाज्यः वंपिं उलिं । येँ, यल ख्वप मुन । न्हूपिं पुलांपिं मुन । दक्व दक्व मुन । थ्व छगू लुमंकेबहगु हे जमघट जुल साहित्य च्वइपिनिगु । भुखाचं बांमलाःगु बांमलाःगु यानाच्वंगु इलय् छगू छथाय् सां बांलाःगु याःगु धकाः मन तयेगु थाय् हयाबिउगु दु थ्व मुँज्यां । च्वइपिन्त च्वकेत हे वःगु ला खइमखु भुखाय् तर च्वइपिनिगु लागि मेगु दक्वदिक्व ल्वःमंकाः बिचाः यायेबलय् छता खँ लुयावइ, च्व ला च्वकल नि भुखाचं ।

औपचारिकताया चाः क्वचायेवं च्वमि, कविपिन्सं थःथःगु रचना न्ह्यब्वल । स्वपु प्यपु ति तप्यंक भुखाय्या संस्मण बाहेक मेगु गद्य कविता, हाइकु, गजल, मुक्तक, बाखं आदिं थाय् काल । निम्हप्यम्ह स्थापित च्वमिपिं बाहेक मेपिनिगु रचना रचना हे जक जुल । थन उमिगु रचना बांलाः वा बांमलाः, गुलि ग्यं, गुलि मग्यंया खँ ल्हायेत्यनागु मखु । थन खँ थ्व हे महत्वपूर्ण जुल कि उमिसं च्वल, उमिसं धाथें च्वल, अले उमिसं भुखाय् च्वल ।

 खुसिबाः वये थें भावना बाः वयाच्वंबलय् उकियात माक्व माःथे जक पितब्वये झं थाकु । थ्व परिवेश माःजुइमाःगु, पात्र माःजुइमाःगु वा घटना माःजुइमाःगु ई मखु । छेँखा छेँखाय् बाखं दु, मनूतय्गु मिखा मिखाय् बाखं दु । साहित्य जुइत माःगु घटना मखु, उकिया हिसिं जाःगु न्ह्यब्वया खः, ब्वमिया नुगलय् दुहाँ वनेगु ताःचा खः । स्वःस्वःथाय् बाखं जक खनाच्वनीबलय् झं बाखं लुइमखु । स्वांक्यबलय् जायेक स्वां ह्वयाच्वनीबलय् स्वां थ्वःवनीम्ह मनू स्वां मदु धकाः इतःमितः कंथें । न्ह्यागु बिधा हे जुइबिउ, च्वयेगु ला च्वयेगु हे जक ला खः । विधागत धर्मय् च्वनीपिन्सं थःगु विधाय् व स्वां गथे छाय्पिइगु धकाः क्वःछिइ थाकुयाच्वनीगु, अज्याःबलय् विधान्तर हे नं उपाय जुइफु । उकिं जुइ, व स्याः, व घाः, व हसंमसं पिज्वये थाकुल । दुने दुने मदुगु हे ला खइमखु, तज्यायेमफुत । थ्व ई हे थज्याःगु, न्ह्याक्व च्वःसां च्वये मगाइगु, न्ह्याक्व ब्वंसां ब्वनेमगाइगु । च्वइपिनि च्वयाथें च्वनीगु, ब्वनीपिनि च्वयातःगु मगाः थेंच्वनीगु, विषयवस्तु बांलाक मज्वंथें, अझ स्याचुक धाःसा जिउथेंच्वनीगु, जिगु नुगःया खँ नं पिकयाबिउसा जिउ थें च्वनीगु ।

सहभागिता हे सफलता खःसा नःलिया थ्व छगू सफल पलाः हे खः । थःगु रचना थज्याःगु ज्याझ्वलय् ब्वनाः न्यंकीपिं च्वमिपिनिगु सहभागिता बुलुहुँ बुलुहुँ यक्व जुयावयाच्वंगु दु । पुलांपिं झीसं नां न्यनातयापिं वा उमिसं हे नेपालभाषाया आकाश ल्ह्वनातःथें बय्बय् यानातःपिं च्वमिपिं तनावंबलय् छगू न्हूगु वातावरण तयार जूगु दु, छथ्वः न्हूकथंयापिं च्वमिपिनिगु बगाल हे निमार्ण जुइधुंकूगु आभास जुयावःगु दु । आः पुलांपिं महाकवि, कवि अले थी थी सम्मान व सिरपाः कयातःपिं स्वनाधन्य च्वमिपिन्सं सिर्जना मयायेवं झीथाय् अनिकाल हे लगेजुइगु संभावना मदयावनाच्वंगु दु ।

 खँ वइ स्तरया, सुन्दरताया, हार्दिकता व साहित्यिकताया । न्हापाया पुस्तां आः च्वयेगु धइगु थज्याःगु धकाः च्वयाच्वनेमलाःगुलिं पुलांगु धयाच्वनागु पुस्ता व आः च्वयावयाच्वंगु पुस्ताया दथुइ चिरिबाःगु, पःखाः खनेदयावःगु झी दक्वस्यां स्वीकार याना । उकुन्हुया हे गोष्ठीइ पुलांपिं न्हाय् दुपिं धयातयापिं च्वमिपिं पतिंचाय् ल्याःखायेत जक हे गाः । हरेक साहित्यिक गोष्ठीइ दक्वं च्वमिपिं थ्यने हे माः धइगु ला मदु, तर साहित्यिक ख्यलय् खनेमदयावंपिं पुलांपिं झी दक्वस्यां हनावयाच्वंपिं च्वमिपिन्त झीसं ल्वःहे मंकागु मदुनि । गुगुं इलय् नेपालभाषा साहित्यया महारथि हे थें जुइक झीसं ततफ्वःगु स्वांया स्वामालं क्वखायेकापिं, सिरपाः व उपाधिं हनातयापिं साहित्यकारपिन्सं झीत म्हमसिइधुंकल, उमित नेपालभाषा साहित्य म्वाःलेधुंकल । उमि मच्वसें च्वमि, साहित्यकार धायेकेदयाच्वंगु दु , उकिं दछिया छपु बाखं, छपु निबन्ध वा छपु कविता मच्वसें नं बरिष्ठ जुयाच्वने दु । आः पुलांपिं च्वमिपिं ग्वंगः महालाच्वंबलय् हे भुखाय् ब्वल । सुथ मजुसे मगात । उकिं न्हून्हूगु कलम सन, उमिसं सःसःथे च्वल, फुफुथे ब्वन ।

थज्याःबलय् आः च्वयाच्वंपिनि साहित्यिक स्तरया खँ ल्हायेबलय् थौं च्वयेगु यानाहःपिनिगु मखु, साहित्यया विरासत हे थम्हं घय्पुनातया धाइथेंज्याःपिं पुलां पुस्ताया च्वमिपिनिगु न्हाय् वनी । वनी जक मखु वन हे ।

थज्याःगु इलय् साहित्यिक गोष्ठी, कार्यशाला गोष्ठी, प्रशिक्षण वा प्रवचनया मालाबुला दयावइ । सःपिन्सं स्यनेमाल, मसःपिन्सं अथे स्यंगु लानाकाये फयेमाल । झीगु यथार्थ ला भचा पुलां जुलकि बाखं च्वमि बाखंया खँ ल्हायेम्हाः, कवि कविताया खँ कने ग्याः, अले समालोक समालोचनाया खँ पितहये मफु । गबलें इलं लाःसा पुलांपुलांगु खँ कनाच्वनेगु बाहेक आःया युग व परिस्थितियात ल्वयेक थथे च्वयोः धकाः च्वया क्यने मफयाच्वंगु अवस्था खः । थज्याःगु अवस्थाय् न्हूपिं च्वमिपि भचा लँ दापा जुलं , पलख झुमिं हे यंकातःसां सुनां सुयात छु धायेगु ? थज्याःगु इलय् भुखाचं ल्हाःगु साहित्ययात थनेत पुलांपिं साहित्यकारपिन्सं आः खनि छुं यायेमाल धकाः दनावल धाःसा भुखाय् उत्पादनशील हे जूगु तायेके ।
Published in Naali Monthly 10/6 (84) 1135 Tachala. 2072 Jestha


No comments:

न्हू सतकयात हानं भीमफेदी थें मृत शहर यायेगु ला?

  राजेन मानन्धर निद्वःदँ पुलांगु सभ्यताया इतिहास दूगु थ्व स्वनिगःया दकलय् तःधंगु बजाः लागा थौंया न्हूसतक वा न्यूरोड खः । थी थी राजनीतिक परिव...